گروه دیپلماتیک – همشهری آنلاین: جهان هر ساله با مراسم‌های رسمی و پیام‌های سیاسی سالگرد نسل‌کشی سربرنیتسا را گرامی می‌دارد؛ اما در عمل، همان سازوکارهای بی‌تفاوتی و انکار، نسل‌کشی‌های جدید را ممکن می‌سازند. تارنمای میدل ایست آی در گزارشی به شکاف میان شعارهای انسانی و واقعیت‌های تلخ رویکرد قدرت‌های جهانی پرداخته و نوشته امروز غزه شاهد همان نوع بی‌تفاوتی است که بوسنی در دهه ۹۰ میلادی تجربه کرد.
این گزارش هشدار می‌دهد که تا زمانی که ریشه‌های ایدئولوژیک نسل‌کشی، چون نژادپرستی و انسانیت‌زدایی، از بین نرود، قربانیان جدیدی در صف خواهند بود.
مراحل ده‌گانه نسل‌کشی
گریگوری استنتون استاد حقوق و پژوهشگر برجسته در حوزه نسل‌کشی می‌گوید: نسل‌کشی تصادفی و ناگهانی رخ نمی‌دهد؛ بلکه فرآیندی تدریجی و سازمان‌یافته است. این فاجعه انسانی در 10 مرحله مشخص شکل می‌گیرد که عبارتند از:
۱. طبقه‌بندی
شناسایی و جداسازی گروه‌های انسانی به «ما» و «دیگران» بر اساس نژاد، مذهب یا قومیت.
۲. نمادسازی
اختصاص نشانه‌ها، لباس‌ها یا ویژگی‌های ظاهری برای مشخص کردن و تمایز قربانیان از دیگران.
۳. تبعیض
سلب حقوق شهروندی، قانونی، اقتصادی و اجتماعی از گروه هدف به‌صورت سیستماتیک.
۴. انسانیت زدایی
تصویرسازی از قربانیان به شکل غیرانسان (حیوان، حشره یا ویروس) برای توجیه خشونت علیه آن‌ها.
۵. سازماندهی
تأسیس گروه‌های مسلح یا نهادهای رسمی و غیررسمی به‌منظور برنامه‌ریزی و اجرای نسل‌کشی.
۶. دوقطبی‌سازی
ایجاد و تعمیق تنش‌های سیاسی و اجتماعی برای افزایش نفرت میان گروه‌ها.
۷. آماده‌سازی
انبار کردن سلاح، تدوین لیست‌های هدف و برنامه‌ریزی برای حملات و قتل‌عام‌های جمعی.
۸. آزار و شکنجه
اعمال خشونت جسمی، روانی یا اقتصادی برای تضعیف روحیه و آمادگی روانی قربانیان پیش از نابودی.
۹. نابودی
اجرای کشتار سیستماتیک و هدفمند به‌قصد حذف کامل یا جزئی یک گروه انسانی.
۱۰. انکار
پوشاندن آثار جنایت، جعل تاریخ، انکار مسئولیت و بی‌ارزش جلوه‌دادن درد و رنج قربانیان.
نمونه‌هایی از انکار نسل‌کشی
- تمسخر قربانیان (به عنوان مثال، شرکت نتفلیکس درمجموعه ای با عنوان Football Parents قربانیان نسل‌کشی بوسنی را با بازیکنان ناشی فوتبال مقایسه کرده و آشکارا واقعه تراژیک نسل کشی سربرنیتسا را به سخره می‌گیرد.)
- عادی‌سازی رنج در رسانه
- بی‌تفاوتی فرهنگی: تبدیل رنج به محتوای سرگرم‌کننده در فضای مجازی
تارنمای میدل ایست آی در پایان مینویسد: تا زمانی که فرهنگ انکار و بی‌تفاوتی در جهان وجود دارد، شعارهایی چون «هرگز دوباره» که پس از نسل کشی سربرنیتسا رواج پیدا کرده بود تنها یک توهم است.
