بازار سهام در روزهای اخیر شاهد واکنش مثبت به تصمیمات جدید سیاستگذاران و تدابیر حمایتی بود به‌‌‌‌نحوی‌‌‌‌که با رشد ۳.۶۶درصدی شاخص‌‌‌‌کل روبه‌رو شد این در حالی است که بعد از بازگشایی و در دو هفته بازار سهام پس از جنگ ۱۲روزه دماسنج اصلی این بازار در حدود ۱۲درصد از ارتفاع خود را از دست داد و شاخص هموزن نیز رکورد ۱۴روز ریزش متوالی را ثبت کرد. اتفاق مهمی که در روزهای اخیر رخ داده یک نکته مهم را متذکر می‌شود.
یکی از متغیرهای مورد رصد فعالان بازار در سال‌های اخیر آمار تغییر مالکیت سهام بین سرمایه‌گذاران حقیقی و حقوقی بوده است. بورس تهران ۱۷روز معاملاتی متوالی است که نظاره‌‌‌‌گر خروج پول سهامداران خرد است.
بسیاری از کارشناسان مهم‌ترین عامل اثرگذار بر استراتژی فروش سهامداران را قفل معاملات سهام در دو هفته‌‌‌‌ای که بازار تعطیل بود می‌‌‌‌پندارند. امری که باعث شد تا آرامش بورس پس از بازگشایی برهم بخورد و به‌رغم سبزپوشی شاخص کل، سهامداران راه خروج از بورس را در پیش بگیرند. اگرچه تعطیلی بورس به اذعان سیاستگذاران در موقعیت‌‌‌‌های حساس استراتژی صحیح محسوب می‌شود اما اکثر کارشناسان بر این باورند که بازگشایی بازار با اعمال محدودیت از جمله تغییر در دامنه نوسان عواقب منفی کمتری را رقم می‌‌‌‌زد.
با توجه به اینکه بخش عمده ورود پول از ابتدای سال در زمان اوج شاخص و خوش‌بینی‌‌‌‌های شکل گرفته در مساله هسته‌‌‌‌ای کشور (از ۲۳فروردین و همزمان با آغاز دور نخست مذاکرات غیرمستقیم میان ایران و آمریکا) انجام شده بود؛ بعد از پیشروی ابهامات حاکم بر این موضوع، فروش سرمایه‌گذاران حقیقی عملا سرعت گرفت.
به نظر می‌رسد بخش عمده‌‌‌‌ای از تازه‌‌‌‌واردها به دلیل ترس از بین رفتن اصل سرمایه خود تصمیم به فروش سهام و خروج از بازار را گرفتند. بررسی‌‌‌‌های تحلیلی نشان می‌دهد که نسبت میزان خروج پول حقیقی از بازار نسبت به نقطه اوج آن و بعد از تعطیلی دو هفته‌‌‌‌ای افزایش یافته است.
در بحبوحه جنگ تحمیلی میان ایران و رژیم صهیونیستی، بازار سرمایه به طور کامل بسته شد و امکان معامله سهام، حق‌تقدم و واحد صندوق سهامی سلب شد. همین موضوع کافی بود تا بعد از بازگشایی سهامداران برای فروش دچار رفتارهای هیجانی شوند. به عبارتی قفل داد وستدهای سهامی این سیگنال را به بورس‌بازان مخابره کرد که با وجود عدم‌قطعیت‌‌‌‌های سیاسی و تداوم بلاتکلیفی‌‌‌‌ها، سناریوی تعطیلی بورس در صدر سیاستگذاری‌‌‌‌ها قرار دارد. ماحصل این اتفاق را در خروج پول مستمر از تالار شیشه‌‌‌‌ای مشاهده کردیم. بازار سهام ۱۷روز معاملاتی است که با خروج پول مستمر حقیقی‌‌‌‌ها همراه شده است. اگرچه در این مسیر، شاخص‌‌‌‌های سهامی از کف ثبت‌‌‌‌شده اخیر خود اندکی فاصله گرفته‌‌‌‌اند؛ اما همچنان جریان عدم‌تقاضا و خروج پول از بازار قطع نشده و طی این مدت حدود ۴۱همت پول حقیقی از بازار خارج شده است.
در چنین وضعیتی و با توجه به چشمانداز مبهم متغیرهای اثرگذار بر وضعیت بازار سهام برخی پیش‌بینی‌ها از ادامه این وضعیت حکایت می‌کند. تداوم خروج پول حقیقی از بازار اکنون به یکی از نگرانی‌های فعالان این بازار تبدیل شده است. از ابتدای هفته مبلغی به میزان ۳هزار و ۲۰۰میلیارد تومان پول حقیقی از گردونه معاملات خارج شده و به نظر می‌رسد استراتژی احتیاط همچنان در دستور کار معامله‌‌‌‌گران قرار دارد. اهالی بازار سرمایه فعلا احتیاط را چاشنی معاملات کرده‌‌‌‌اند تا در صورت بروز و ظهور مجدد ریسک‌‌‌‌ها، به دارایی خود دسترسی داشته باشند. به هر روی باید منتظر ماند و دید که آیا طرح اخیر در بازار که منجر به بیمه سبدهای سهام خرد شد، منجر به کاهش خروج پول از بازار خواهد شد یا خیر؟
بررسی رفتار سهامداران که متاثر از تردید و هراس نشات گرفته از بازگشت ریسک‌‌‌‌هاست، نشان می‌دهد در صورت تداوم حمایت سازمان بورس از بازار امکان ورود پول وجود دارد. البته این امر به سرعت محقق نخواهد شد اما به مرور می‌تواند اعتماد کمرنگ شده را احیا کند.
کارشناسان بازار سرمایه می‌‌‌‌گویند از منظر نموداری شاخص‌‌‌‌کل در محدوده حساس تکنیکی قرار دارد اما زمینه برای صعود نماگرها فراهم است. بورس تهران در شرایط حساسی قرار دارد. یعنی به سرعت می‌تواند در جهت مثبت تغییر مسیر دهد. نگاهی به وضعیت بازارسهام در دوره‌‌‌‌های نزولی نشان می‌دهد در هر صورت بازار به سمت متعادل شدن حرکت خواهد کرد. رفتار بورس تهران بعد از سال ۹۹ نیز حاکی از آن است که بازار سهام بعد از توقف‌‌‌‌های متاثر از ریسک‌‌‌‌های سیاسی در نهایت توانسته وارد فاز صعودی شود. حتی در مقاطعی که چشمانداز تحریم‌‌‌‌ها و وضعیت مبهم سیاستگذاری‌‌‌‌ها تقویت شده هم در نهایت قیمت سهام در مسیر صعودی حرکت کرده است.
بنابراین اگرچه از طرفی کارشناسان نسبت به تداوم خروج پول هشدار می‌دهند اما این وضعیت نمی‌تواند برای طولانی‌مدت ادمه یابد. اما آنچه مهم ارزیابی می‌شود این است که نحوه حمایت‌‌‌‌ها از بازار چگونه باید تنظیم شود تا صفوف فروش تقلیل یابند؟
درحال‌حاضر برخی از کارشناسان معتقدند بلاتکلیفی‌‌‌‌های کنونی می‌تواند آغاز یک دوره از اقبال به سمت سهام کوچک‌تر در بورس تهران باشد. چرا که با حمایت دولت و نهادهای اقتصادی از صنایع بزرگ، احتمالا نمادهای کوچک در کوتاه‌مدت از نگاه‌‌‌‌ها مغفول خواهند ماند.
از این‌رو، پس از بازگشت کامل تعادل به بورس تهران، می‌توان به کوچ پول‌‌‌‌های سرگردان به سمت نمادهای کوچک و متوسط بازار امید داشت؛ به شرط آنکه با کاهش قیمت دلار در بازار آزاد، اختلاف قیمت اسکناس آمریکایی در بازار توافقی به بازار غیر‌رسمی نزدیک شود. برخی از آمارها حکایت از آن دارد که به طور کلی بورس تهران به سطوح ارزنده قیمتی نزدیک شده، اما نمادهای کوچک بازار در هیجانات نزولی، مسیر پرشتاب‌‌‌‌تری را دنبال کرده‌‌‌‌اند. در صورت بازگشت روند بازار، می‌توان امید داشت نمادهای کوچک‌تر با جبران عقب‌ماندگی‌‌‌‌های اخیر کارنامه بهتری را به بازار ارائه دهند.
افزون بر این مساله اما شاخص هموزن رکورددار ریزش مستمر ۱۴روزه نیز بوده است. از این منظر تحلیلگران معتقدند نمادهای کوچک در چنین شرایطی از پتانسیل رشد بیشتری برخوردارند.
