به گزارش همشهری آنلاین، بازار سرمایه ایران در پی ریزش‌های سنگین ناشی از تحولات سیاسی و امنیتی منطقه، به‌ویژه جنگ ۱۲روزه اخیر، شاهد یکی از گسترده‌ترین طرح‌های حمایتی برای جلب اعتماد سرمایه‌گذاران حقیقی است. روز دوشنبه، ۲۳ تیر ۱۴۰۴، اوراق اختیار فروش تبعی با نماد همیار در بورس تهران عرضه شد؛ ابزاری که در واقع نوعی بیمه برای سبد سهام تا سقف ۵۰۰ میلیون تومان است.
این اوراق به منظور جبران ریسک افت قیمت‌ها طراحی شده و با حمایت صندوق تثبیت بازار سرمایه منتشر شده است. «همیار» به خریداران این امکان را می‌دهد که در صورت افت ارزش سهام خود، سودی تضمین‌شده (حداقل ۲۰ درصدی) دریافت کنند؛ مشروط بر اینکه سبد سهام آن‌ها در تاریخ ۱۷ تیرماه ۱۴۰۴ کمتر از ۵۰۰ میلیون تومان بوده و تا پایان دوره بیمه بدون فروش حفظ شود.
مهدی زمانی، معاون عملیات بازار بورس تهران در این باره گفت: در روز نخست عرضه، بیش از ۳۳ هزار نفر از سهامداران حقیقی با خرید اوراق «همیار» پرتفوی خود را بیمه کرده‌اند. به گفته وی، خرید یک برگ از این اوراق به ارزش فقط یک ریال کفایت می‌کند تا سرمایه‌گذار از پوشش بیمه‌ای بهره‌مند شود.
همیار؛ ابزار حمایتی یا تاکتیک روانی
کارشناسان بازار سرمایه، عرضه این اوراق را حرکتی مناسبی برای کنترل هیجان فروش و ایجاد کف روانی در بازار می‌دانند. بر اساس این طرح، اگر بازده سهامدار در پایان دوره کمتر از ۲۰ درصد باشد، مابه‌التفاوت آن توسط صندوق تثبیت بازار به صورت نقدی پرداخت می‌شود. اما در صورتی که سود او بیش از این مقدار باشد، امکان فروش آزادانه وجود دارد و خریدار از بیمه صرف‌نظر خواهد کرد.
به بیان دیگر، همیار همان چیزی است که در ادبیات مالی جهانی به نام اختیار فروش تبعی شناخته می‌شود و نوعی بیمه کردن سهام است. تفاوت اصلی آن در اینجاست که این اوراق، بازار ثانویه ندارد و فقط به سهامداران حقیقی تعلق می‌گیرد. خریدار این اوراق ملزم نیست از اختیار خود استفاده کند، اما اگر بخواهد، فروشنده (در اینجا صندوق تثبیت بازار) باید تعهد خود را ایفا کند.
بیمه سهام چیست؟
بیمه سهام یا اختیار فروش تبعی قراردادی است که براساس آن، خریدار اوراق، حق دارد که مقدار معینی از دارایی مندرج در قرارداد را با قیمت معین و در زمانی مشخص بفروشد. به بیان ساده تر کسی که اوراق اختیار فروش تبعی را می خرد می تواند سهام خود را در با قیمت مشخصی که که در قرارداد ذکر شده به صادر کننده این اوراق که یک شخص حقوقی است بفروشد.
هدف از انتشار این اوراق، کاهش ریسک سرمایه‌گذاری در بورس و اطمینان‌بخشی به سهامداران در خصوص ارزندگی سهم و حفظ منافع آن‌ها است. بنابراین سهامداران می‌توانند با خرید اوراق اختیار فروش تبعی، سهم خود را در برابر کاهش قیمت بیمه کنند.
برای درک بهتر کارکرد این ابزار، فرض کنید سرمایه‌گذاری ۱۰۰ سهم از نماد خاصی را با قیمت ۱۰۰ تومان خریده باشد. اگر در زمان سررسید، قیمت سهم به ۸۰ تومان برسد، او می‌تواند با استفاده از اوراق همیار، آن را با قیمت تضمینی ۱۲۰ تومان (۲۰ درصد بالاتر از قیمت اولیه) بفروشد. در این صورت، نه‌تنها زیان نمی‌کند، بلکه سود هم دارد. اما اگر قیمت سهم به ۱۵۰ تومان برسد، طبیعی است که استفاده از اختیار بیمه صرفه اقتصادی ندارد و می تواند سهام خود را در بازار با نرخ ۱۵۰ تومان بفروشد.
در واقع، سرمایه‌گذار فقط بیمه‌ای به قیمت یک ریال برای پرتفوی خود خریده است؛ هزینه‌ای ناچیز در برابر آرامش ذهنی در بازار پرتلاطم.
حمایت صحیح از بازار
انتشار اوراق اختیار فروش تبعی «همیار» را می‌توان یکی از جدی‌ترین تلاش‌ها برای مداخله غیرمستقیم دولت در حمایت از بازار سرمایه دانست؛ سیاستی که اگر با ابزارهای مکمل مانند تأمین مالی پایدار، تثبیت مقررات و شفاف‌سازی فضای کلان اقتصادی همراه شود، می‌تواند به بازسازی تدریجی اعتماد از دست‌رفته سرمایه‌گذاران بینجامد.
طرح همیار می تواند مسکنی برای بازار سهام باشد که از سال ۱۳۹۹ تاکنون به طور مداوم نزول کرده است و سهامداران در این سال ها با زیان های زیادی مواجه شده اند و این زیان در روز گذشته به شدت افزایش یافته است.
