آملوبلاستوما توموری نادر و معمولاً خوش‌خیم در فک است
آملوبلاستوما یک تومور نادر و با رشد آهسته است که معمولاً در فک پایین، در فضای پشت دندان‌های عقبی (مولرها) تشکیل می‌شود. آملوبلاستوماها خوش‌خیم (غیرسرطانی) هستند، اما می‌توانند بدخیم (سرطانی) شوند. در صورت عدم درمان، آملوبلاستوماها می‌توانند به بافت‌های اطراف نفوذ کرده و به استخوان فک و سایر قسمت‌های دهان آسیب برسانند. جراحی موثرترین روش درمان است.
آملوبلاستوما اغلب در فک پایین رشد می‌کند
آملوبلاستوما یک تومور نادر و با رشد آهسته است که در فک ایجاد می‌شود. این تومورها از همان نوع سلولی که مینای دندان را تشکیل می‌دهد، رشد می‌کنند. حدود ۸۰٪ مواقع، در فک پایین، در فضای پشت دندان‌های عقبی ایجاد می‌شود.
آملوبلاستوماها خوش‌خیم هستند، اما به معنای بی‌ضرر بودن نیستند. آن‌ها می‌توانند به اندازه‌ای بزرگ شوند که ساختار فک را تغییر دهند یا به دندان‌ها آسیب برسانند. همچنین ممکن است پس از درمان دوباره عود کنند.
درمان زودهنگام و نظارت دقیق پس از درمان می‌تواند از آسیب‌رسیدن آملوبلاستوما به فک جلوگیری کند.
در نگاه اول زیر میکروسکوپ، سلول‌های آملوبلاستوما شبیه لانه زنبور یا حباب صابون هستند. پزشکان با بررسی دقیق سلول‌ها، آملوبلاستوماها را به انواع زیر طبقه‌بندی می‌کنند:
• آلاملوبلاستوما معمولی: ۸۵٪ از کل آملوبلاستوماها را شامل می‌شود. این تومورها سریع‌تر از انواع دیگر رشد می‌کنند و احتمال گسترش به سایر نواحی نزدیک دهان دارند.
• آملوبلاستوما تک‌کیستی: این تومورها کمتر از نوع معمولی به خارج از فک گسترش می‌یابند.
• آملوبلاستوما محیطی (خارج استخوانی): محققان معتقدند این تومورها احتمالاً از لثه پایین یا بافت نرم دهان به فک گسترش می‌یابند و رشد کندتری دارند.
اگرچه بسیار نادر است، آملوبلاستوما می‌تواند بدخیم شود. انواع بدخیم شامل:
• آملوبلاستوما متاستاتیک: این تومورها زیر میکروسکوپ شبیه آملوبلاستومای خوش‌خیم به نظر می‌رسند، اما در واقع نوعی سرطان متاستاتیک هستند که به سایر قسمت‌های بدن مانند ریه‌ها، مغز یا پوست گسترش می‌یابد.
• کارسینوم آملوبلاستیک: این تومورها ممکن است از ابتدا سرطانی باشند یا از آملوبلاستومای خوش‌خیم به بدخیم تبدیل شوند.
علائم آملوبلاستوما شامل تورم بدون درد فک است
آملوبلاستوماها یکی از شایع‌ترین تومورهای خوش‌خیم فک هستند، اما در کل نادرند. مطالعات نشان می‌دهد که هر سال تنها ۱ نفر از هر ۱ میلیون نفر به آملوبلاستوما مبتلا می‌شود و تنها ۲٪ از این افراد به نوع بدخیم مبتلا هستند.
این بیماری در هر سنی ممکن است رخ دهد، اما در افراد ۳۰ تا ۶۰ ساله شایع‌تر است و در آفریقا و آسیا بیشتر دیده می‌شود.
آملوبلاستوماها به‌کندی رشد می‌کنند و ممکن است ۱۰ تا ۲۰ سال طول بکشد تا شما یا پزشک متوجه مشکلی شوید. با رشد تومور و نفوذ به بافت‌ها، ممکن است تغییراتی در شکل صورت و فک یا مشکلاتی در دندان‌ها مشاهده کنید. علائم شامل:
• تورم بدون درد در فک که فقط یک طرف صورت را درگیر می‌کند.
• رشد جدیدی که شبیه به این است که چیزی مثل آجیل یا توپ‌های کوچک در گونه‌تان قرار دارد.
• دندان‌هایی با لکه‌های صورتی یا قرمز یا دندان‌هایی که به‌راحتی می‌شکنند.
• مشکل در حرکت فک.
• لثه‌های قرمز و متورم.
• ناهماهنگی بایت (مال اکلوژن).
• شل شدن دندان‌ها.
آملوبلاستوما از سلول‌های تشکیل‌دهنده مینای دندان منشأ می‌گیرد
آملوبلاستوماها زمانی شکل می‌گیرند که سلول‌های تشکیل‌دهنده مینای دندان (آملوبلاست‌ها) حتی پس از تشکیل مینا به رشد ادامه می‌دهند. کارشناسان هنوز نمی‌دانند چرا این اتفاق می‌افتد.
مطالعات اخیر نشان می‌دهد که بسیاری از افراد مبتلا به آملوبلاستوما جهش‌های ژنتیکی مرتبط با مشکلات تقسیم سلولی دارند که رشد تومور را تقویت می‌کند. جهش‌های مربوط به ژن‌های BRAF و SMO در آملوبلاستوماها شایع هستند.
محققان در حال بررسی این جهش‌ها هستند تا درمان‌هایی را شناسایی کنند که تغییرات غیرطبیعی سلولی را هدف قرار داده و سلول‌های ایجادکننده تومور را نابود کنند (درمان هدفمند).
دندانپزشک شما ممکن است در طی معاینات منظم دندانپزشکی و با گرفتن عکس‌های اشعه ایکس، آملوبلاستوما را شناسایی کند. در صورت مشکوک بودن، شما را به متخصص ارجاع می‌دهد. آزمایش‌ها ممکن است شامل موارد زیر باشد:
• آزمایش‌های تصویربرداری: ممکن است به عکس‌های اشعه ایکس اضافی، تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) و سی‌تی اسکن نیاز داشته باشید تا مکان و اندازه تومور مشخص شود. این آزمایش‌ها می‌توانند تومورهای مشابه آملوبلاستوما را رد کنند. در صورت بدخیم بودن، ممکن است به اسکن پت (PET) برای بررسی گسترش سرطان نیاز باشد.
• بیوپسی: بیوپسی به پزشک اجازه می‌دهد تا نمونه‌ای از بافت تومور را برای بررسی سلول‌ها زیر میکروسکوپ جمع‌آوری کند. نوع سلول‌ها به شناسایی نوع آملوبلاستوما و بهترین درمان‌ها کمک می‌کند.
معاینات منظم دندانپزشکی به تشخیص زودهنگام آملوبلاستوما کمک می‌کند
جراحی که تومور و مقداری از بافت اطراف را (به‌اندازه‌ای که اطمینان حاصل شود هیچ سلول غیرطبیعی باقی نمانده) بردارد، بهترین درمان برای آملوبلاستوما است. جراحی‌های تومور به دو دسته تقسیم می‌شوند:
• جراحی رادیکال: اکثر افراد مبتلا به آملوبلاستوما به جراحی رادیکال نیاز دارند. پزشک تومور و مقدار زیادی از استخوان و بافت را برای کاهش احتمال بازگشت تومور برمی‌دارد. ممکن است بخشی یا کل فک پایین (مندیبولکتومی) یا فک بالا (ماکسیلکتومی) برداشته شود.
• جراحی محافظه‌کارانه: پزشک تومور و مقدار کمی از بافت و استخوان سالم را برمی‌دارد. این روش برای تومورهای کوچک و کم احتمال نفوذ به استخوان و بافت اطراف مناسب است.
اگر کاندیدای جراحی نباشید، ممکن است پزشک پرتودرمانی را برای از بین بردن تومور توصیه کند یا پس از جراحی برای نابودی سلول‌های باقی‌مانده تومور به پرتودرمانی نیاز داشته باشید.
جراحی‌های رادیکال برای آملوبلاستوما معمولاً به دوره بهبودی طولانی (چند ماه) نیاز دارند. پس از آن، ممکن است برای بازگشت به حالت عادی به درمان‌های اضافی نیاز داشته باشید:
• جراحی بازسازی: ممکن است نیاز باشد با جراح پلاستیک برای بازسازی ظاهر صورت و فک همکاری کنید. این روش‌ها شامل انتقال استخوان از بخشی از بدن (مانند لگن یا کتف) برای بازسازی فک است.
• ایمپلنت‌های دندانی: ممکن است به پروتزهایی (مانند دندان‌های مصنوعی) برای جایگزینی دندان‌های برداشته‌شده نیاز داشته باشید.
• گفتاردرمانی: یک آسیب‌شناس گفتار-زبان می‌تواند به شما کمک کند تا با تغییرات فک و صورت سازگار شوید.
• راهنمایی تغذیه: یک متخصص تغذیه می‌تواند غذاهای مغذی و آسان برای جویدن و بلعیدن را پیشنهاد کند.
هیچ راهی برای پیشگیری از آملوبلاستوما وجود ندارد، اما با مراجعه هر شش ماه به دندانپزشک برای معاینات و غربالگری سرطان دهان، می‌توانید رشد تومور را زود تشخیص دهید.
درمان زودهنگام آملوبلاستوما از آسیب به فک جلوگیری می‌کند
1. آیا آملوبلاستوما سرطانی است؟
بیشتر آملوبلاستوماها خوش‌خیم هستند، اما در موارد نادر می‌توانند بدخیم شوند (مانند کارسینوم آملوبلاستیک یا آملوبلاستوما متاستاتیک) و به سایر قسمت‌های بدن گسترش یابند.
2. آیا آملوبلاستوما می‌تواند عود کند؟
بله، در حدود ۲۰٪ موارد، آملوبلاستوما پس از جراحی بازمی‌گردد، به‌ویژه در پنج سال اول. نظارت مادام‌العمر توصیه می‌شود.
3. جراحی آملوبلاستوما چه عوارضی دارد؟
عوارض ممکن شامل تغییر شکل صورت، مشکل در جویدن یا صحبت کردن و نیاز به جراحی بازسازی باشد. عفونت یا خونریزی نیز ممکن است رخ دهد.
4. آیا آملوبلاستوما می‌تواند به مغز یا سایر اندام‌ها گسترش یابد؟
در موارد نادر (مانند آملوبلاستوما متاستاتیک)، تومور می‌تواند به ریه‌ها، مغز یا پوست گسترش یابد، اما این بسیار غیرمعمول است.
5. آیا رژیم غذایی یا سبک زندگی بر آملوبلاستوما تأثیر دارد؟
هیچ شواهد قطعی وجود ندارد که رژیم غذایی یا سبک زندگی مستقیماً باعث آملوبلاستوما شود یا از آن پیشگیری کند.
6. آیا آملوبلاستوما با سایر بیماری‌های دهان مرتبط است؟
خیر، اما ممکن است در ابتدا با کیست‌های دندانی یا سایر تومورهای فک اشتباه گرفته شود، به همین دلیل تشخیص دقیق مهم است.
7. اگر این بیماری را داشته باشم چه انتظاری می‌توانم داشته باشم؟
پیش‌آگهی شما به سلامت عمومی، نوع آملوبلاستوما، محل آن و نوع جراحی بستگی دارد. اکثر افراد نیاز به نظارت مادام‌العمر برای بررسی عود تومور دارند. آملوبلاستوما در ۲۰٪ موارد پس از جراحی بازمی‌گردد، که بیش از نیمی از آن‌ها در پنج سال اول پس از جراحی رخ می‌دهد.
8. اگر آملوبلاستوما درمان نشود چه اتفاقی می‌افتد؟
بدون درمان، آملوبلاستوماها می‌توانند به ساختارهای مهم صورت و فک آسیب برسانند و حتی ممکن است کشنده باشند. تومورها می‌توانند باعث ناهنجاری صورت، مشکل در جویدن و بلع، و با رشد مداوم، به مغز و سیستم عصبی مرکزی نفوذ کرده و راه‌های هوایی را مسدود کنند.
معمولاً وقتی کلمه "خوش‌خیم" را می‌شنویم، فکر می‌کنیم "بی‌ضرر" است. اما در مورد آملوبلاستوما این‌طور نیست. این تومورها بدون درمان می‌توانند به فک و ساختارهای صورت آسیب برسانند. با این حال، درمان‌هایی وجود دارند که می‌توانند این رشد را کنترل کنند. از پزشک خود درباره نوع جراحی مناسب برای نوع تومور و سلامت خود سؤال کنید. آن‌ها بهترین منبع برای توضیح بهترین درمان‌های موجود برای از بین بردن تومور و حفظ بافت سالم فک هستند.
گردآوری:بخش سلامت بیتوته
