همشهری آنلاین: با وجود آن که بیش از دو هفته از پایان بمباران موشکی اهداف رژیم صهیونیستی توسط موشک‌های ایرانی می‌گذرد، اما همچنان چگونگی نفوذ موشک‌های ایران به قلب امنیتی‌ترین اهداف و مراکز اسرائیل برای خود غربی‌ها و ناظران نیز محل بحث است. برخی منابع و تحلیل‌گران غربی نیز تلاش کرده‌اند پس از فروکش کردن غبار جنگ اسرائیل، چگونگی و چرایی نفوذ موشک‌های ایران به یکی از پیشرفته‌ترین سامانه پدافندی جهان را مورد بررسی قرار دهند.
بخش اول: ارزیابی وال استریت ژورنال
برخی ارزیابی‌ها از جمله گزارش وال استریت ژورنال علت اصابت موفق موشک‌های ایرانی به اهداف اسرائیل را در ۵ مورد عنوان می‌کند:
۱- آموختن و آشنا شدن کامل ایران با چگونگی عملکرد سیستم دفاع هوایی اسرائیل در طول جنگ: ایران در جریان جنگ با اسرائیل، با دقت عملکرد سامانه دفاع هوایی اسرائیل را زیر نظر گرفت و به شیوه عملکردی آن پی برد.
۲- تغییر الگوهای شلیک ایران در جریان جنگ: آشنایی ایران با عملکرد پدافندی اسرائیل باعث شد تا تهران تاکتیک‌های شلیک خود را به‌تدریج تغییر دهد. ایران همچنین زمان‌بندی و الگوی پرتاب‌های خود را از شب به روز تغییر داد.
۳- شلیک موشک‌های کمتر اما پیشرفته‌تر: تهران در میانه جنگ شروع به پرتاب موشک‌های کمتر اما پیشرفته‌تر از مناطق متنوع‌تری در عمق خاک خود کرد. هرچه جنگ بیشتر ادامه یافت، ایران موشک‌های کمتری شلیک کرد، اما نرخ موفقیت این موشک‌ها بیشتر شد.
۴- هدف قرار دادن شهرهای بیشتر و دورتر: در نیمه دوم جنگ، شهرهای زیادتر و بیشتری در اسرائیل از سوی تهران هدف قرار گرفتند.
۵- محدودیت‌های اسرائیل: هرچه جنگ ادامه یافت، بدلیل هزینه بالای شلیک سامانه پدافندی، اسرائیل مجبور شد تا منابع خود را به رهگیری موشک‌هایی مخرب‌تر و پیشرفته‌تر محدود کند و این وضعیت امکان اصابت بیشتر موشک‌های معمولی‌تر ایران را فراهم کرد.
بخش دوم: ارزیابی الجزیره
تلویزیون الجزیره نیز در گزارشی درباره نفوذ موشک‌های ایرانی از سامانه‌های پدافندی پیشرفته اسرائیل، چند علت را مورد اشاره قرار داده است:
۱- فرسودگی موشک‌های رهگیر: یکی از دلایل احتمالی گریز موشک‌های ایران از پدافند هوایی اسرائیل، قدیمی بودن موشک‌های رهگیر اسرائیل است.
۲- استفاده ایران از موشک‌های هایپرسونیک: استفاده ایران از موشک‌های هایپرسونیک باعث نفوذپذیری پدافند اسرائیل شد، چون رهگیری موشک‌های مافوق صوت برای سیستم‌های دفاع هوایی دشوار است. همچنین موشک‌های بالستیک علاوه بر حرکت سریع‌تر، به صورت زیگزاگ حرکت می‌کنند و چنین حرکات سریع و نامنظمی، سیستم‌های دفاع هوایی را برای پیش‌بینی مسیر موشک با خطا روبرو می‌کند.
۳- استفاده ایران از موشک‌های کروز: موشک‌های کروز هم می‌توانند مسیر خود را تغییر دهند و رهگیری آنها دشوار خواهد بود. ایران در زرادخانه خود موشک‌های کروز، مانند موشک هویزه دارد و از چنین موشک‌هایی علیه اسرائیل استفاده کرده است. اگرچه این موشک‌ها کندتر از موشک‌های بالستیک هستند، اما مانند هواپیماهای بدون سرنشین، در ارتفاع پایین و با ثبات پرواز می‌کنند و از پدافند هوایی عبور می‌کنند.
۴- بارگذاری سنگین روی پدافند اسرائیل: همچنین موج موشکی ایران که با شلیک ده‌ها موشک همزمان روبرو بود، باعث می‌شد که رهگیری کامل همه موشک‌ها از توان پدافندهای اسرائیل خارج باشد.
بخش سوم: آمارها و کارشناسان چه می گویند؟
نرخ موفقیت شلیک موشک‌های ایران به نقل از وای نت:
۸درصد: در شش روز نخست جنگ، ۸% از موشک‌های ایران موفق به عبور از پدافند هوایی اسرائیل شدند.
۱۶ درصد: در شش روز پایانی جنگ، این رقم به ۱۶% رسید.
موفقترین سلسله حمله موشکی ایران: در تاریخ ۲۲ ژوئن یعنی دو روز پیش از پایان جنگ، ۱۰ فروند از مجموع ۲۷ موشک ایران به اسرائیل اصابت کردند و این یکی از موفقترین عملیات‌های موشکی ایران بود.
کاهش نرخ رهگیری موشک‌های ایرانی توسط پدافند اسرائیل
۹۰ تا ۹۵ درصد: در آغاز جنگ، ارتش اسرائیل اعلام کرد که ۹۰٪ تا ۹۵٪ موشک‌های ایرانی را رهگیری کرده است.
۸۶ درصد: پس از آتش‌بس در تاریخ ۲۴ ژوئن، منابع عبری اعلام کردند که نرخ کلی رهگیری موشک‌های ایرانی در مجموع ۸۶٪ بوده است.
نگاه کارشناسان:
«یهوشوع کلیسکی»، کارشناس پدافند موشکی از «مؤسسه مطالعات امنیت ملی» اسرائیل: ایرانی‌ها سعی کردند سامانه پدافند اسرائیل را از هم بپاشند.
«رافائل کوهن»، پژوهشگر تیم تحقیقاتی پنتاگون: هر سامانه پدافند موشکی، حتی به پیچیدگی سامانه اسرائیل، در نهایت نفوذپذیر خواهد بود.
بخش چهارم: موشک‌های ایران از چند لایه پدافندی عبور کرد؟
سامانه گنبد آهنین: در قلب پدافند هوایی اسرائیل قرار دارد و تنها بخشی از یک سیستم بزرگتر پدافندی است. گنبد آهنین پایین‌ترین سطح لایه پدافندهای هوایی و یکپارچه اسرائیل است. گنبد آهنین، موشک یا راکت شلیک شده را شناسایی، مسیر آن را تعیین و آن را رهگیری می‌کند. گنبد آهنین برای رهگیری موشک‌های ارتفاع پایین طراحی شده است. موشک‌هایی که سامانه‌های بزرگتر قادر به شناسایی آنها نیستند.
سامانه موشکی زمین به هوای باراک-۸: برای رهگیری موشک‌های میانبرد و تقویت کننده سامانه دفاعی منطقه‌ای ارتفاع بالا با توانایی رهگیری موشک‌های بالستیک کوتاه‌برد و میانبرد کاربرد دارد. این سامانه برای دفاع در برابر طیف گسترده‌ای از تهدیدات هوایی از جمله موشک‌ها، هواپیماها، و پهپادها طراحی شده است. این سامانه در دو نوع دریایی و زمینی موجود است و توسط سازمان تحقیقات و توسعه دفاعی هند (DRDO) و صنایع هوافضای اسرائیل (IAI) توسعه یافته است.
سامانه دفاع موشکی پیکان(آرو): این پدافند یک سامانه ضد موشک تولید اسرائیل است. پیکان اولین سامانه‌ای است که به طور خاص با هدف دفاع موشکی طراحی و تولید شده و در حال حاضر جزو پیشرفته ترین سامانه های ضد موشکی به حساب می آید. هر چند توانایی درگیری با انواع هواگرد ها را نیز دارد. پیمانکار اصلی پروژه آرو، شرکت دولتی صنایع هوافضای اسرائیل است و بوئینگ در ساخت رهگیرها مشارکت دارد.
سامانه فلاخن داوود: با هدف مقابله با موشک‌های میابنرد با برد ۷۰ تا ۳۰۰ کیلومتر بخشی از لایه پدافندی اسرائیل است.
سامانه تاد: سامانه پدافندی تاد مخصوص مقابله با موشک های میانبرد و دوربرد در ارتفاع بالا و فاز نهایی شیرجه موشک بالستیک مهاجم است. هر آتشبار سامانه تاد از ۶ تا ۸ پرتابگر تشکیل شده است که هر کدام از آنها ۸ موشک دارند؛ در واقع هر آتشبار سامانه تاد حدود ۴۸ تا ۶۴ موشک پدافندی در اختیار دارد. این سامانه پس از عملیات وعده صادق۲ در اسرائیل مستقر شد.
پدافند هوا به هوا: اسرائیل علاوه بر استفاده از سیستم‌های پدافند زمینی، از پدافند موشکی هوا به هوا نیز استفاده می‌کند که شامل استفاده از هواپیماهایی مانند هلیکوپترهای جنگی یا جت‌های جنگنده برای منهدم کردن پهپادها و یا موشک‌هایی است که به سمت اسرائیل شلیک می‌شوند.
