علی قاسمی: رنگ سرخ پس از 9روز بر تابلوی بورس تهران نشست. نماگرهای سهامی در حالی طی نخستین روز معاملاتی مردادماه تغییر فاز دادند که روند خروج پول نیز از بازار شدت گرفته است. شاخص کل بورس تهران در آخرین روز معاملاتی هفته، با کاهش0.27درصدی همراه شد.  نماگر هموزن نیز با افت ارتفاع 0.6درصدی از نماگر اصلی سبقت گرفت. این درحالی است که بیش از هزار و 700میلیارد تومان نیز از گردونه دادوستدهای بورسی خارج شده است. این میزان از خروج پول بیشترین مقدار از 18تیرماه است. به نظر می‌‌‌رسد، طی چند روز گذشته بازار به لطف حمایت‌‌‌های پولی و همزمانی آن با مذاکرات و گزارش‌های بهار روند صعودی را تجربه کرده بود.

با وجود آنکه تعداد انگشت‌‌‌شماری از صنایع عملکردی فراتر از تصور را به نمایش گذاشتند، اما دسته دیگری از صنایع بزرگ بازار، کارنامه ضعیفی را از خود راهی کدال کردند. این درحالی است که برخی فولادی‌‌‌ها و پتروشیمی‌‌‌های بالادست، به دلیل گزارش‌های ضعیف فشار فروش مضاعفی را به بازار تحمیل کردند. به‌طور کلی نیز سایه بحران صندوق‌های اهرمی و ریسک‌‌‌های سیاسی بر بازار سهام سنگینی می‌‌‌کند. همچنین برخی از تحلیلگران روند صعودی را به دلیل حجم پایین و حمایت‌‌‌های مصنوعی ناپایدار توصیف کرده بودند که احتمالا بورس چهارشنبه، مطابق پیش‌‌‌بینی آنها عمل کرده است.

بورس پس از 9روز سبز

بازار سهام درحالی طی نخستین روز از دومین ماه تابستان سرخ‌‌‌پوش شده است که به نظر تحلیلگران سبزپوشی 9روز قبل آن نیز چندان پایدار به نظر نمی‌‌‌رسیده است. شاخص بورس درحالی از کف 2میلیون و 637هزار واحد بالا آمده بود که سایه خروج پول بر معاملات بازار سرمایه سنگینی می‌‌‌کرد. از 11تیرماه که حمایت‌‌‌ها به‌طور جدی آغاز شد، تنها 2 روز، ورود پول حقیقی به ثبت رسیده است. همچنین افت شدید ارزش و حجم معاملات نیز رخوت معاملات بورسی را به نمایش می‌‌‌گذارد. عقب‌‌‌نشینی شاخص‌‌‌های سهامی از روند افزایشی 9روز گذشته، به خصوص در آخرین روز معاملاتی هفته سیگنال نااطمینانی عموم مردم نسبت به بازار سرمایه را مخابره می‌‌‌کند.

اینکه آیا سیاست‌های حمایتی از بورس تهران به چه شکل ادامه می‌‌‌یابد، می‌تواند برای بازار اهمیت داشته باشد. اول آنکه این حمایت به صورت نقدی باشد که در نهایت نتیجه‌‌‌ای جز شرایط کنونی نخواهد داشت. دوم حمایت‌‌‌ها می‌تواند به شکل واقعی در بطن حقیقی اقتصاد و صنایع ادامه داشته باشد. احتمالا این شکل از حمایت می‌تواند تاثیر پررنگ‌‌‌تری بر بازار سهام داشته باشد. 

سوگ بورس از صنایع بزرگ

بررسی‌‌‌ها از دادوستدهای بازار سهام نشان می‌دهد که بورس تهران به طرز خوش‌‌‌بینانه‌‌‌ای به استقبال صورت‌های مالی بهار رفته است. هرچند عملکرد فراتر از تصور در صنایع غذایی، سیمانی، قندی و نیروگاهی موجب شد تا شاخص هموزن طی روز سه‌‌‌شنبه و چهارشنبه از شاخص کل سبقت بگیرد، اما به نظر می‌‌‌رسد عملکرد ضعیف برخی صنایع مثل فولادی‌‌‌ها و پتروشیمی‌‌‌های بالادست که ارزش بزرگی از بازار سهام را در اختیار دارند، فشار فروش مضاعفی را به بازار تحمیل کرده است.

بدیهی است که به دلیل کاهش فاصله دلار آزاد و دلار توافقی طی بهار، عملکرد ضعیفی از برخی فولادی‌‌‌ها به خصوص بزرگان این صنعت شاهد باشیم. همچنین رشد چشم‌‌‌گیر نرخ خوراک پتروشیمی‌‌‌ها که در بهار امسال به 10هزار تومان رسیده است، سود صنایع بالادست پتروشیمی از قبیل اوره و متانول‌‌‌سازان را کاهش داده است. با این حال، عملکرد خوب پالایشی‌‌‌ها نیز از چشم بازار مغفول نمانده است. صف خرید شبندر به عنوان نماینده پالایشی‌‌‌ها حکایت از آن دارد که رشد قیمت دلار، ثبات نسبی قیمت نفت و همزمان رشد کرک اسپرد این صنعت، موجب شده است تا سودآوری پالایشی‌‌‌ها چندین برابر شود.

بورس را چه می‌شود؟ 

همزمانی انتشار عملکرد بهار شرکت‌ها با اعلام آمادگی ایران برای مذاکره با اروپا و حمایت‌‌‌های نقدی از بازار سهام، سبب شد تا بورس تهران با خوش‌‌‌بینی کانال‌‌‌های 2.7 و 2.8ملیون واحد را مجددا فتح کند. اما سوال این است که آیا روند صعودی بازار پس از وقفه امروز ادامه‌‌‌دار خواهد بود، یا قرمزپوشی امروز بازار آغازی برای ادامه روند نزولی پس از سقف اردیبهشت امسال است؟ برای پاسخ به این سوال باید عملکرد صنایع را طی سه فصل پیش‌‌‌‌رو مورد بررسی قرار داد. اول آنکه محدودیت مصرف برق و احتمالا قطعی زودهنگام گاز طی چندماه آینده، صنایع را با بحران جدی همراه خواهد کرد. به خصوص آنکه تنها تعداد انگشت‌‌‌شماری از صنایع هستند که از ناترازی انرژی جان سالم به در می‌‌‌برند. شاید صنعت سیمان از این قاعده مستثنی باشد، اما صنایع بزرگ بازار نظیر فولادی‌‌‌ها و پتروشیمی‌‌‌ها چشم‌‌‌انداز خوبی نخواهند داشت.

دوم، تنش‌‌‌های منطقه‌‌‌ای است که نتیجه آن می‌تواند سیاست‌های کلی اقتصاد را تعیین کند. با وجود آنکه نرخ بهره بین بانکی کاهش چشم‌‌‌گیری داشته و نرخ بازده اوراق نیز کاهش یافته است، اما مهم آن است که تنش‌‌‌های سیاسی مانع از ورود پول به بازار سهام نشوند. بورس تهران با P/E حدود 6واحدی پتانسیل آن را دارد تا بازدهی بزرگی را در سال 1404 به نمایش بگذارد. رشد نسبت پول به شبه پول که به بیشترین مقدار از خرداد1402 رسیده است، می‌تواند نوسان بزرگی را در بازار سرمایه ایجاد کند. به شرط آنکه پس از شفافیت در سیاست خارجی ایران طی ماه‌‌‌های آینده، بتوان روند قیمتی دلار و نرخ بهره را پیش‌‌‌بینی کرد.