در حالی‌که رسانه‌های نزدیک به دولت ترکیه از ساخت موشک «فراصوت» جدید با آب و تاب خبر می‌دهند، شواهد فنی و تجربه‌های پیشین نشان می‌دهد که احتمالاً با یکی دیگر از شوهای تبلیغاتی رجب طیب اردوغان مواجه‌ایم؛ شوهایی که پیش‌تر در پروژه‌های شکست‌خورده‌ای چون جنگنده نسل پنجم ترکیه نیز تکرار شده‌اند.
در جریان هفدهمین نمایشگاه بین‌المللی صنایع دفاعی IDEF 2025 در استانبول، ترکیه از موشک بالستیک «تایفون بلوک-4» رونمایی کرد؛ موشکی که طبق اعلام رسمی شرکت راکت‌سازی "راکستان"، دارای ویژگی‌های زیر است:
طول: ۱۰ متر
وزن: ۷۲۰۰ کیلوگرم
قطر بدنه: ۹۳۸ میلی‌متر
سرعت پرواز: بیش از ۵ ماخ (در رده فراصوت یا هایپرسونیک)
در توضیحات رسمی این موشک، از آن به عنوان نخستین موشک فراصوت ترکیه یاد شده است؛ عنوانی که بسیار جنجالی و در عین حال مورد تردید کارشناسان نظامی بین‌المللی قرار گرفته است.
ساخت و توسعه موشک‌های هایپرسونیک از پیچیده‌ترین حوزه‌های فناوری نظامی در دنیاست؛ حوزه‌ای که تنها چند کشور با زیرساخت‌های پیشرفته صنعتی و فضایی—مانند ایالات متحده، روسیه و چین—توان عبور از آن را داشته‌اند.
موشک‌های فراصوت نیاز به کنترل حرارتی شدید، سامانه‌های هدایت در سرعت بالا، متریال‌های فوق‌مقاوم و همچنین تست‌های پروازی با بودجه سنگین دارند. اینکه کشوری مانند ترکیه بدون پشتوانه فناوری فضایی پیشرفته و بدون حتی یک نمونه موفق عملیاتی، مدعی ساخت چنین سامانه‌ای شود، بیشتر شبیه یک «پروپاگاندا» نظامی است تا یک دستاورد مهندسی.
این اولین بار نیست که اردوغان با تبلیغات وسیع، پروژه‌های نظامی را به‌عنوان ابزار سیاسی و انتخاباتی معرفی می‌کند. پروژه جنگنده نسل پنجم ترکیه موسوم به «کاآن» نیز هنوز با انبوهی از چالش‌ها مواجه است و ساخت نمونه نهایی آن به سال‌ها زمان و همکاری‌های خارجی وابسته خواهد بود.
در حالی‌که این جنگنده حتی استانداردهای یک پرنده نسل چهارم‌ونیم را به‌طور کامل ندارد، رسانه‌های ترکیه از آن به‌عنوان «رقیب اف-۳۵» یاد می‌کردند—درحالی‌که ترکیه به‌دلیل خرید سامانه S-400 از روسیه، عملاً از پروژه اف-۳۵ آمریکا اخراج شد.
نکته جالب و در عین حال تناقض‌آمیز، همزمانی اعلام این «دستاورد» با خریدهای جدید ترکیه از غرب است:
خرید ۴۰ فروند جنگنده یوروفایتر تایفون از آلمان
تایید فروش ۴۰ فروند جنگنده اف-۱۶ توسط آمریکا
وقتی کشوری واقعاً در آستانه تولید جنگنده نسل پنجم باشد، لزومی به این سطح از خرید خارجی ندارد. اما آنچه رخ داده، نشان‌دهنده وابستگی گسترده آنکارا به سامانه‌های نظامی غربی است. این یعنی «نمایش» توسعه مستقل نظامی، در تضاد کامل با واقعیت وابستگی ساختاری ترکیه به ناتو و غرب قرار دارد.
رونمایی از موشک تایفون (بلوک-۴) توسط ترکیه، بیش از آنکه یک جهش واقعی در حوزه فناوری‌های نظامی باشد، تکرار سناریوی آشنای «نمایش قدرت» بدون پشتوانه واقعی است. پروژه‌هایی که با پشتیبانی رسانه‌های دولتی ترکیه برجسته می‌شوند، اما در عمل یا به واردات ختم می‌شوند یا در مسیر توسعه، بی‌سرانجام رها می‌گردند.
اگر تجربه «کاآن» برای مخاطب کفایت نمی‌کند، شاید بهتر باشد کمی صبر کنیم تا مشخص شود آیا «تایفون» هم در نهایت روی کاغذ باقی می‌ماند یا به سکوی پرتاب یک نمایش دیگر برای انتخابات‌های آینده اردوغان تبدیل می‌شود.
