با پایان تیرماه، ارزیابی تحولات ارزی کشور نشان می‌دهد که بازار ارز، صحنه فراز و فرود قیمت‌ها بود، اما در سوی دیگر، بازار رسمی و نرخ‌های مبادله‌ای، روندی رو به رشد را تجربه کردند. بررسی تغییرات قیمت دلار آمریکا در دو بازار آزاد و رسمی، تصویری روشن‌تر از چگونگی تأثیرگذاری عوامل سیاسی، روانی و تقاضا‌های تجاری و خدماتی بر شاخص‌های ارزی ارائه می‌دهد.
به گزارش سرویس اقتصادی تابناک؛ بررسی‌ها نشان می‌دهد در بازار آزاد ارز، قیمت دلار آمریکا تیرماه را در محدوده ۸۸ هزار و ۵۰۰ تومان به پایان رساند. این نرخ در مقایسه با پایان خردادماه (روزهای جنگ ۱۲ روزه)، کاهش حدود ۴ هزار تومانی را نشان می‌دهد. اما این کاهش در پایان ماه، تمام ماجرای تیرماه نبود. در واقع در هفته ابتدایی تیرماه، تحت تأثیر فضای شدیداً ریسکی ناشی از تنش‌های منطقه‌ای و جنگ ایران و اسرائیل، دلار تا بیش از ۹۲ هزار تومان هم پیش رفت، چراکه فشار‌های روانی ناشی از فضای جنگی، انتظارات تورمی را بالا برد و منجر به افزایش قیمت شد.
با این حال، پس از اعلام آتش‌بس میان ایران و اسرائیل، فضای بازار مالی تا حد زیادی آرام شد. ورود فعال بازارساز و تزریق ارز به بازار نیز بر این آرامش افزود و در نتیجه، دلار تا سطح ۸۲ هزار تومان عقب نشست. این کاهش قابل توجه شاخص ارزی در شرایطی به ثبت رسید که برخلاف فضاسازی‌های گسترده رسانه‌های معاند، بازار ارز دچار فروپاشی نشد و دلار هرگز به نرخ‌های بالای ۱۰۰ هزار تومان نزدیک نشد.
در ادامه روزهای تیرماه، به تدریج تقاضا‌های خدماتی و شخصی، از جمله تقاضای سفر و تجارت‌های تعویق‌افتاده در دوره جنگ، وارد بازار شد و همین عامل باعث افزایش مجدد نرخ دلار تا محدوده ۸۸ هزار تومان شد. در مجموع تیرماه، با وجود شوک‌های اولیه، دلار در بازار آزاد نه تنها به ثبات نسبی بازگشت، بلکه کاهش قیمتی را نسبت به پایان ماه قبل نیز به ثبت رساند.
دیدگاه کارشناسان و رفتار بازار
کارشناسان حوزه ارز معتقدند مهم‌ترین عامل تعدیل نرخ در تیرماه، کاهش سطح ریسک ژئوپلیتیکی بود. آتش‌بس ایران و اسرائیل موجب خروج بخش بزرگی از تهدید‌های روانی از بازار شد. این موضوع نه تنها باعث افت قیمت دلار در بازار آزاد شد، بلکه موجب شد تا بسیاری از معامله‌گران از خرید و نگهداری دلار خودداری کنند. گروهی از معامله گران نیز معتقدند، در ماه گذشته فضای بازار آن‌قدر شکننده و متاثر از اخبار لحظه‌ای بود که حتی حرفه‌ای‌ترین بازیگران بازار نیز پس از خرید، بلافاصله اقدام به فروش می‌کردند. همین روند، باعث کاهش انگیزه برای دپوی ارز در سطح خُرد شد.
افزایش آرام و کنترل‌شده در بازار رسمی
در سوی دیگر بازار ارز، یعنی مرکز مبادله ایران و بازار حواله‌های ارزی، تیرماه با رشد آرام و تدریجی همراه بود. بر اساس داده‌های رسمی، در پایان تیرماه، نرخ اسکناس دلار در مرکز مبادله به ۷۱ هزار و ۷۵۲ تومان رسید که نسبت به آخرین روز کاری خردادماه، ۳۷۹ تومان افزایش یافته و معادل رشد نزدیک به ۱ درصدی است.
همچنین نرخ حواله دلار که عمدتاً در تجارت خارجی و واردات مورد استفاده قرار می‌گیرد، از ۶۹ هزار و ۴۲۹ تومان در پایان خرداد، به ۶۹ هزار و ۶۶۲ تومان در پایان تیرماه رسید؛ معادل رشد ۲۳۳ تومانی.
یورو در مسیر رشد پرقدرت‌تر
نکته قابل توجه دیگر در تیرماه، رشد بیشتر یورو نسبت به دلار بود. در بازار رسمی، نرخ اسکناس یورو در پایان تیر به ۸۳ هزار و ۹۸۵ تومان رسید که نسبت به پایان خرداد، یک‌هزار و ۶۶۴ تومان رشد را نشان می‌دهد. همچنین نرخ حواله یورو در بازار ارز تجاری نیز یک‌هزار و ۴۶۰ تومان رشد کرد و به ۸۱ هزار و ۵۳۹ تومان رسید. این ارقام بیانگر آن است که فشار‌های بازار بر یورو بیشتر بوده و احتمالاً تقاضای یورویی در واردات یا مبادلات تجاری نسبت به دلار، نقش پررنگ‌تری در تیرماه ایفا کرده است.
بنابراین؛ آنچه در تیرماه به وضوح نمایان شد، مقاومت بازار ارز در برابر تکانه‌های ژئوپلیتیک بود. نوسان‌های شدید ابتدایی ماه، با واکنش سریع بازارساز و تعدیل فضای روانی، به ثبات نسبی ختم شد. از سوی دیگر، نرخ‌های رسمی در مرکز مبادله، به دور از هیجانات، مسیر صعودی آهسته‌ای را طی کردند. آنچه مسلم است، تیرماه نشان داد که بر خلاف سناریو‌های بحران‌محور، بازار ارز ایران تحت کنترل و با ساختار مدیریت‌شده پیش می‌رود؛ موضوعی که نه تنها در کاهش نرخ دلار آزاد بلکه در کنترل رشد نرخ‌های رسمی نیز خود را نشان داد.
