اطلاع از علت خارش واژن می‌تواند به انتخاب درست درمان مناسب کمک کند. از شایع‌ترین دلایل خارش واژن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
|
دلایل |
توضیحات |
|
عفونت قارچی |
رشد بیش از حد قارچ کاندیدا در واژن |
|
واژینوزباکتریال |
عدم تعادل باکتری‌های طبیعی واژن |
|
عفونت‌های مقاربتی (STI) |
بیماری‌هایی مانند تریکومونیازیس، کلامیدیا که باعث خارش دهانه واژن می‌شود |
|
خشکی واژن |
کاهش ترشحات به دلیل کاهش استروژن یا عوامل دیگر |
|
حساسیت و آلرژی |
واکنش به صابون، دئودورانت، لباس زیر یا محصولات بهداشتی |
|
تحریکات شیمیایی |
استفاده از شوینده‌های قوی یا محصولات معطر اصلی‌ترین علت خارش واژن بدون ترشح |
|
دوش واژینال مکرر |
شستشوی بیش از حد واژن که تعادل طبیعی را برهم می‌زند |
|
بیماری‌های پوستی |
مانند پسوریازیس یا درماتیت در ناحیه تناسلی |
|
تغییرات هورمونی |
ناشی از بارداری، یائسگی یا مصرف داروهای خاص |
|
استرس عوامل روانی |
که می‌تواند باعث تشدید خارش شود |
خارش واژن دارم چیکار کنم؟ از انواع روش‌های درمان فوری خارش واژن خانگی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
جوش‌شیرین به درمان سریع خارش واژن کمک می‌کند زیرا در تنظیم pH محیط واژن موثر است. واژن به‌طور طبیعی محیطی اسیدی دارد (pH بین ۳.۸ تا ۴.۵)، اما در برخی شرایط مانند عفونت قارچی واژن یا عفونت باکتریایی، این تعادل به‌هم می‌خورد. جوش‌شیرین با خاصیت قلیایی خود می‌تواند اسیدیته بیش از حد واژن را خنثی کند و در نتیجه، شرایط را برای رشد قارچ‌ها یا باکتری‌های بیماری‌زا نامساعد نماید.
همچنین جوش‌شیرین خاصیت ضدالتهابی و ضدخارش دارد و می‌تواند با کاهش تحریک پوست اطراف واژن، به درمان فوری خارش و سوزش واژن کمک کند. به همین دلیل، استفاده از حمام نشیمن با جوش‌شیرین (در مدت کوتاه و نه مکرر) می‌تواند به تسکین علائم کمک کند. برای بهره‌مندی از این درمان خانگی خارش بیرون واژن یک قاشق غذاخوری جوش‌شیرین به لگن آب ولرم اضافه کنید و برای ۱۰ تا ۱۵ دقیقه در آن بنشینید.
یک درمان خانگی خارش واژن بسیار ساده، استفاده از کمپرس سرد است .قرار دادن پارچه تمیز آغشته به آب سرد روی ناحیه خارش‌دار برای چند دقیقه می‌تواند به کاهش فوری خارش کمک کند.
ماست طبیعی و بدون قند که حاوی پروبیوتیک زنده است، می‌تواند به تعادل فلور طبیعی واژن کمک کند. برخی منابع مصرف خوراکی و برخی قرار دادن مقدار کمی ماست در ناحیه تناسلی را به عنوان یک درمان خارش واژن پیشنهاد می‌کنند.
سرکه سیب یکی از روش‌های خانگی پرکاربرد برای کاهش خارش واژن به شمار می‌رود، زیرا خاصیت ضدقارچ و ضدباکتری دارد و می‌تواند به تنظیم pH ناحیه تناسلی کمک کند. برای استفاده، معمولاً دو تا سه قاشق غذاخوری سرکه سیب طبیعی را در یک لگن آب ولرم رقیق کرده و فرد به مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه در آن می‌نشیند. این روش ممکن است در موارد خفیف عفونت قارچی یا تحریک پوستی موثر باشد. با این حال، استفاده مستقیم از سرکه غلیظ یا مصرف زیاد آن می‌تواند باعث تحریک بیشتر یا سوزش شود، بنابراین باید با احتیاط و ترجیحاً در دفعات محدود به کار رود.
روغن نارگیل به دلیل خواص ضدقارچ، ضدباکتری و ضدالتهابی خود می‌تواند به عنوان یک درمان گیاهی خارش واژن مورد استفاده قرار گیرد. در این روش، مقدار کمی از روغن نارگیل خالص و تصفیه‌نشده را به آرامی روی ناحیه خارجی واژن مالیده و اجازه می‌دهند جذب شود.
این روغن با ایجاد یک لایه محافظ، از تحریک بیشتر جلوگیری کرده و به تسکین خارش و خشکی کمک می‌کند. استفاده از روغن نارگیل به‌خصوص در مواردی که خارش ناشی از خشکی پوست یا تحریک سطحی است، مفید خواهد بود.
مصرف قرص آنتی‌هیستامین مانند لوراتادین نیز می‌تواند یک درمان فوری برای خارش واژن باشد به شرط آن که واکنش‌های آلرژیکی مسبب بروز این اتفاق باشند. البته بهتر است قبل از مصرف، با پزشک مشورت شود.
درمان خارش واژن با دارو یک شیوه درمانی بسیار سریع و اثربخش است. در صورتی که دلیل خارش عفونت قارچی باشد، می‌توان از پمادهای ضدقارچ مانند کلوتریمازول یا میکونازول استفاده کرد. این داروها معمولاً در داروخانه‌ها بدون نسخه پزشک قابل تهیه هستند.
بهترین پماد برای خارش واژن کدام است؟ درمان فوری خارش شدید واژن نیاز به اقدامات دارویی دارد. داروهای موضعی که برای درمان خارش واژن موثر بوده و در بازار در دسترس هستند عبارت‌اند از:
پیش از استفاده از هر نوع پماد، به‌ویژه در دوران بارداری یا در صورت وجود زخم یا ترشح غیرعادی، مشورت با پزشک توصیه می‌شود.
بیشتر بخوانید: خارش بیرون واژن، معرفی بهترین پمادها
رژیم غذایی نقش مهمی در پیشگیری و حتی کمک به درمان سریع سوزش واژن دارد، زیرا بسیاری از موارد خارش ناشی از عدم تعادل در فلور طبیعی واژن یا رشد بیش از حد قارچ‌ها مانند کاندیدا است.
مصرف غذاهای سرشار از قند، کربوهیدرات‌های تصفیه‌شده، و لبنیات سرد می‌تواند رشد قارچ را تشدید کند، در حالی که کاهش مصرف این مواد به همراه افزودن خوراکی‌های پروبیوتیک مانند ماست پروبیوتیک، کفیر و سبزیجات تخمیرشده، به تعادل باکتری‌های مفید واژن کمک می‌کند. همچنین نوشیدن آب کافی، مصرف سبزیجات تازه، سیر، زردچوبه و مواد ضدالتهاب طبیعی می‌تواند به تقویت سیستم ایمنی و کاهش التهاب ناحیه تناسلی کمک کرده و خارش را تسکین دهد. پرهیز از غذاهای با طبع بسیار سرد یا آلرژی‌زا نیز برای کنترل علائم توصیه می‌شود.
در دوران بارداری، خارش واژن باید با دقت بیشتری درمان شود تا به جنین آسیبی نرسد؛ برای درمان فوری، توصیه می‌شود ابتدا با پزشک متخصص زنان مشورت شود. استفاده از محلول‌های شستشوی ملایم بدون عطر و صابون‌های مخصوص بانوان باردار، نشستن در آب ولرم بدون افزودنی‌های شیمیایی و پوشیدن لباس‌های نخی و گشاد به کاهش و درمان فوری خارش واژن زن باردار کمک می‌کند.
در صورت عفونت قارچی، پزشک ممکن است کرم‌های ضدقارچ ایمن مانند کلوتریمازول موضعی را تجویز کند که معمولاً در بارداری قابل استفاده است. از مصرف خودسرانه داروها و پمادهای کورتونی بدون نظر پزشک باید اجتناب کرد تا سلامت مادر و جنین حفظ شود.
در درمان خارش واژن کودکان، خارش واژن معمولاً به دلیل تحریک پوستی، عفونت‌های قارچی یا باکتریایی و گاهی خشکی پوست رخ می‌دهد؛ برای درمان فوری باید ابتدا ناحیه را با آب ولرم و صابون ملایم بدون عطر شستشو داد و از دستکاری یا خاراندن محل خودداری کرد تا تحریک بیشتر نشود.
پوشیدن لباس‌های نخی و گشاد، جلوگیری از استفاده از محصولات بهداشتی معطر و خشک نگه داشتن ناحیه نیز کمک‌کننده است. در صورت ادامه خارش یا بروز ترشح، التهاب واژن یا علائم دیگر، مراجعه به پزشک اطفال برای تشخیص دقیق و تجویز داروی مناسب ضروری است. خوددرمانی با پمادهای کورتونی یا ضدقارچ بدون نظر پزشک توصیه نمی‌شود.
خارش واژن در دختران که تجربه رابطه جنسی نداشته‌اند معمولاً دلایل متفاوتی نسبت به زنان دارد و به همین دلیل درمان آن نیز ممکن است متفاوت باشد. در دختران، خارش بیشتر ناشی از تحریکات پوستی، بهداشت نامناسب، حساسیت به مواد شوینده یا لباس‌های تنگ و غیرنخی، و گاهی عفونت‌های سطحی است.
برخلاف زنان، عفونت‌های ناشی از رابطه جنسی کمتر دیده می‌شود و درمان معمولاً شامل رعایت بهداشت، استفاده از شوینده‌های ملایم، پوشیدن لباس‌های مناسب و گشاد، و در صورت لزوم استفاده از کرم‌های محافظ و ضدالتهاب است. در هر صورت، اگر خارش ادامه‌دار باشد یا همراه با علائم دیگری مثل ترشح یا التهاب شدید باشد، مراجعه به پزشک متخصص برای تشخیص دقیق و درمان مناسب ضروری است.
درمان خارش واژن در شرایط عادی و دوران پریود تفاوت‌هایی دارد که ناشی از تغییرات فیزیولوژیک و شرایط ویژه این دوره است. در شرایط عادی، درمان بیشتر بر کنترل عفونت‌ها، حفظ تعادل pH و جلوگیری از تحریکات محیطی تمرکز دارد. اما در دوران پریود، به دلیل افزایش رطوبت و گرمای ناحیه تناسلی، استفاده از محصولات بهداشتی مخصوص و تعویض مکرر نوار یا تامپون اهمیت بیشتری پیدا می‌کند تا از رشد میکروب‌ها جلوگیری شود. همچنین، در این دوره باید از شوینده‌های ملایم‌تر و آب سرد یا ولرم برای شستشو استفاده کرد تا پوست تحریک نشود.
در دوران پریود، به دلیل تغییرات هورمونی و حساسیت بیشتر بافت‌ها، درمان‌های تسکینی مثل کمپرس سرد یا دمنوش‌های ضدالتهاب کاربرد بیشتری دارند. بنابراین، درمان خارش در پریود بیشتر بر مدیریت شرایط خاص این دوران و کاهش تحریکات متمرکز است، در حالی که در شرایط عادی بیشتر بر رفع علت اصلی خارش تمرکز می‌شود.
در طب سنتی، درمان فوری خارش واژن با روش‌های زیر توصیه می‌شود:
این روش‌ها بهتر است زیر نظر متخصص طب سنتی انجام شوند تا متناسب با مزاج و وضعیت فرد تنظیم گردند.
در طب سنتی و دیدگاه دکتر حسین خیراندیش، خارش واژن معمولاً ناشی از غلبه سردی و رطوبت یا ضعف در قوای رحم دانسته می‌شود و برای درمان فوری آن، روش‌های زیر توصیه شده‌اند:
این روش‌ها باید با در نظر گرفتن مزاج فرد و ترجیحاً با مشاوره با متخصص طب سنتی اجرا شوند.
برای پیشگیری از خارش واژن، رعایت بهداشت شخصی بسیار اهمیت دارد؛ استفاده از شوینده‌های ملایم و فاقد عطر، خشک نگه داشتن ناحیه تناسلی، پوشیدن لباس زیر نخی و آزاد، و خودداری از پوشیدن لباس‌های تنگ و پلاستیکی به کاهش تحریک کمک می‌کند.
همچنین، پرهیز از دوش واژینال مکرر، اجتناب از مصرف محصولات بهداشتی معطر مانند اسپری‌ها و نوار بهداشتی معطر، و حفظ تعادل فلور طبیعی واژن با مصرف مواد پروبیوتیک موثر است. توجه به رژیم غذایی متعادل و کنترل استرس نیز در حفظ سلامت واژن و جلوگیری از خارش نقش مهمی دارند. در صورت بروز علائم، مراجعه به پزشک برای تشخیص و درمان به موقع ضروری است.
اگر خارش واژن با علائمی مانند ترشح بدبو، درد هنگام ادرار، زخم یا قرمزی شدید همراه باشد یا با درمان‌های خانگی طی ۳ روز بهبود نیابد، حتماً باید به پزشک مراجعه شود. برخی عفونت‌ها مانند تریکومونیازیس یا تبخال تناسلی نیاز به درمان دارویی اختصاصی دارند.
درمان فوری خارش واژن بستگی به علت آن دارد. روش‌هایی مانند استفاده از کرم‌های ضدقارچ، شستشو با جوش‌شیرین، و پرهیز از مواد تحریک‌کننده می‌توانند در موارد ساده، باعث تسکین سریع شوند. اما در صورت تداوم علائم یا شدت گرفتن آن‌ها، مراجعه به پزشک ضروری است. حفظ بهداشت، پوشیدن لباس‌های نخی، و پرهیز از دوش واژینال مکرر، به پیشگیری از بروز مجدد این مشکل کمک می‌کند.
