به گزارش همشهری آنلاین یکی از ۸ مرکز مقوله دوم در ایران است که منطقه آسیای غربی و مرکزی با ۲۴ کشور را در برمی‌گیرد. در نشست‌های مقوله دوم آگاهی افزایی، ترویج و شبکه سازی برای میراث فرهنگی ناملموس در دستور است. دانش سنتی سلامت، بازی‌های سنتی و آئینی و نقش میراث ناملموس در تغییرات اقلیمی محورهای نشست در سال ۲۰۲۶ خواهد بود.
میزبانی ایران از این نشست از آن جهت حائز اهمیت است که نام میراث ناملموس ایران در دنیا طنین انداز می‌شود. میراث ناملموس به مجموعه‌ای از سنت‌ها، آیین‌ها، دانش‌ها، و هنرهایی گفته می‌شود که از نسلی به نسل دیگر منتقل می‌شود و بخشی از هویت فرهنگی جامعه است.
ایران کجاست و ایرانی کیست؟
رئیس مرکز مطالعات منطقه‌ای پاسداری از میراث ناملموس در آسیای غربی و مرکزی به همشهری می‌گوید: «میراث ناملموس مامنی برای حفظ میراث فرهنگی ملموس است. هر اثر ملموسی که خلق می‌شود، دانش و پشتوانه‌ای ناملموس یا دانش و خردی را به دنبال دارد. جهان به سمت حرکت پرشتابی که از دو دهه گذشته به خود گرفته، نگرانی از هویت فرهنگی ملت‌ها را هم بیشتر کرده و روشن است که بهره‌مندی از میراث ناملموس به عنوان الگوهای خردمندانه یا خرد زیست هزاران ساله که جوامع را به توسعه پایدار هدایت می‌کند، بیشتر مورد توجه قرار گرفته‌است.»
آتوسا مومنی معتقد است از دیگر مزایای میزبانی نشست برای ایران، علاوه بر آگاهی‌سازی مردم دنیا از میراث ناملموسایران، شبکه‌سازی در پلتفورم‌های مجازی است. او ادامه می‌دهد: «با این روش مشخص می‌شود که آیا این سنت، آیین یا دانش بومی ما یا شبیه آن در نقطه‌ای دیگر از دنیا وجود دارد یا چگونه است؟ انعکاس این موارد در شبکه‌های مجازی یعنی تبادل تجربه که احیای برخی از سنت‌ها را هم سبب می‌شود که این احیا البته با اولویت توسعه پایدار و کمک به اقتصاد خواهد بود. میزبانی ایران از این نشست بیش از هر زمانی به ما کمک می‌کند تا بگوییم ایران کجاست و ایرانی کیست؟»
مومنی درباره زمان برگزاری نشست در ۲۰۲۶ نیز می‌گوید: «زمان دقیق برگزاری نشست و شهر میزبان که بنا به پیشنهاد مدیران ارشد می‌تواند تهران یا شهر دیگری باشد، ۶ ماه قبل از برگزاری از سوی یونسکو به ما اعلام می‌شود.»
- بیشتر بخوانید: ۸ غذای طهرونی ثبت میراث ناملموس کدامند؟
تغییر اقلیم، یک مسئله جهانی
دانش سنتی سلامت، بازی‌های سنتی و آئینی و نقش میراث ناملموس در تغییرات اقلیمی به عنوان محورهای مورد بحث در این نشست خواهد بود. آتوسا مومنی می‌گوید: «نتیجه بررسی در این موضوعات راهی برای رسیدن به توسعه پایدار، صلح جهانی و ایجاد زمین پاک است.» از آنجا که تغییر اقلیم یک مسئله جهان‌شمول است در تمام مراکز مقوله دوم یونسکو مطرح شده.
مومنی با اشاره به نشستی که سال ۲۰۲۳ در اصفهان با حضور ۱۶ کشور برگزار شد، ادامه می‌دهد: «تجربیات موفق میراث ناملموس این کشورها در مواجهه با تغییرات اقلیمی مطرح و در کتابی دو زبانه منتشر شد. برنامه ما برای اجرای برخی از این پروژه‌های موفق با همکاری کشورهای ارمنستان، پاکستان و قزاقستان است که به یک شبکه‌سازی میراث فرهنگی ناملموس هم می‌رسد.»
بازی‌های سنتی، بازتاب کردارهای اجتماعی
آتوسا مومنی درباره بازی‌های سنتی و آئینی نیز می‌گوید: «بازی‌ها کردارهای اجتماعی هستند که نشانه گذاری‌هایی از هویت ما در آنها وجود دارد، مثل اخلاق. تمرین ورزش در بازی‌های سنتی ما هست. ادبیات در آن پررنگ است و ما می‌توانیم با بازی‌ها ارزش‌های فرهنگی‌مان را نشان بدهیم. ایران و آسیای میانه وآسیای غربی بازی‌های مشترک زیادی دارند که کشتی فقط یکی از آن‌هاست.»
- بیشتر بخوانید: آشنایی با بازی‌های سنتی و محلی
طب سینایی و بهره‌مندی از دانش گیاهان دارویی
مومنی با بیان اینکه بین کشورهای حوزه آسیای مرکزی و غربی، طب ابوعلی سینا در ایران به عنوان یک شاخص مطرح می‌شود، ادامه می‌دهد: «ایران در طب دانش سنتی سلامت کشور پیشرویی بوده‌است. علاوه بر بحث دانش سلامت به عنوان میراث ناملموس، دانش استفاده از گیاهان دارویی نیز برای درمان هم مطرح است. اتفاقی که می‌تواند به یک شبکه‌سازی و تبادل تجربه هم راه پیدا کند. درمانگری را باید از زنان عشایر آموخت که چگونه از سالیان دور تا کنون بدون هیچ تجهیزاتی و فقط با دانش استفاده از گیاهان دارویی، سلامت را از طبیعت هدیه گرفتند.»
- بیشتر بخوانید: این روستا یک داروخانه طبیعی است
