در شستشوی ظروف آشپزخانه، انتخاب دمای مناسب آب نقش بسیار مهمی در بهداشت، صرفه‌جویی در انرژی و افزایش طول عمر ظروف دارد. برای تعیین این که ظروف را با آب سرد بشوییم یا آب گرم، لازم است عوامل مختلفی نظیر نوع آلودگی، جنس ظرف، نوع ماده شوینده و هدف نهایی از شستشو (نظافت صرف، ضدعفونی، یا از بین بردن چربی) مورد بررسی قرار گیرند.
«تابناک با تو» - در شستشوی ظروف آشپزخانه، انتخاب دمای مناسب آب نقش بسیار مهمی در بهداشت، صرفه‌جویی در انرژی و افزایش طول عمر ظروف دارد. برای تعیین این که ظروف را با آب سرد بشوییم یا آب گرم، لازم است عوامل مختلفی نظیر نوع آلودگی، جنس ظرف، نوع ماده شوینده و هدف نهایی از شستشو (نظافت صرف، ضدعفونی، یا از بین بردن چربی) مورد بررسی قرار گیرند.
مزایای استفاده از آب گرم در شستشوی ظروف
آب گرم برای شستشوی ظروف چه مزایایی دارد؟
- حل شدن بهتر چربی‌ها: چربی‌ها در دمای پایین به سختی حل می‌شوند. آب گرم با افزایش دمای سطح ظروف، پیوند بین چربی و سطح ظرف را سست می‌کند و باعث جدا شدن سریع‌تر چربی‌ها می‌شود.
- افزایش اثربخشی شوینده‌ها: اغلب مایع‌های ظرفشویی در دمای بالاتر، عملکرد شیمیایی بهتری دارند. آب گرم فرآیند امولسیون‌سازی (تجزیه چربی‌ها) را تسریع می‌کند.
- ضدعفونی طبیعی: دمای بالای آب، باکتری‌ها و میکروارگانیسم‌های موجود در سطح ظروف را تا حدی از بین می‌برد، به‌ویژه اگر دمای آب بالاتر از ۶۰ درجه سانتی‌گراد باشد.
- خشک شدن سریع‌تر ظروف: ظروفی که با آب گرم شسته می‌شوند، به دلیل تبخیر سریع‌تر آب، زودتر خشک شده و احتمال لکه‌های آب بر روی سطح آنها کمتر است.
معایب استفاده از آب گرم
- مصرف انرژی بیشتر: گرم کردن آب، به ویژه با آبگرم‌کن‌های برقی یا گازی، انرژی قابل‌توجهی مصرف می‌کند.
- احتمال آسیب به ظروف خاص: برخی ظروف مانند پلاستیک‌های نازک یا ظروف با پوشش‌های خاص (نظیر تفلون آسیب‌پذیر) ممکن است در اثر شستشو با آب بسیار گرم، تغییر شکل داده یا دچار آسیب شوند.
مزایای استفاده از آب سرد در شستشوی ظروف
اما آب سرد برای شستشوی ظروف چه مزایایی دارد؟
- صرفه‌جویی در انرژی: استفاده از آب سرد به‌طور کامل هزینه‌های مربوط به گرمایش آب را حذف می‌کند.
- ایمنی بیشتر برای ظروف حساس: ظروف ظریف، پلاستیکی یا ظروفی که دارای چسب و رنگ حساس هستند، در آب سرد کمتر در معرض آسیب قرار می‌گیرند.
- سازگاری بیشتر با محیط زیست: کاهش مصرف انرژی به معنای کاهش ردپای کربنی و کمک به حفظ منابع طبیعی است.
معایب استفاده از آب سرد
- قدرت کمتر در زدودن چربی‌ها: آب سرد در انحلال چربی‌ها ناتوان است؛ بنابراین ممکن است ظروف به‌خوبی تمیز نشوند یا نیاز به مصرف بیشتر مواد شوینده باشد.
- ضدعفونی ناکارآمد: آب سرد نمی‌تواند به تنهایی میکروارگانیسم‌ها را از بین ببرد؛ بنابراین ممکن است ظروف به صورت ظاهری تمیز باشند، اما از نظر بهداشتی همچنان آلوده باقی بمانند.
ظروف آشپزخانه را با آب سرد بشوریم یا آب گرم؟
برای شستشوی بهینه ظروف، ترکیبی از روش‌های بالا پیشنهاد می‌شود:
- در شستشوی ظروف چرب، ظروف حاوی باقی‌مانده گوشت، لبنیات یا تخم‌مرغ، آب گرم (ترجیحا در دمای ۴۵ تا ۶۰ درجه سانتی‌گراد) همراه با شوینده مناسب توصیه می‌شود.
- برای ظروف حساس به گرما یا زمانی که صرفا نیاز به آبکشی وجود دارد، می‌توان از آب سرد استفاده کرد.
- در صورت نبود دسترسی به آب گرم، استفاده از مایع ظرفشویی با فرمولاسیون مخصوص آب سرد تا حدی می‌تواند اثربخشی فرآیند شستشو را جبران کند.
- در ماشین‌های ظرفشویی، استفاده از آب داغ ضروری است؛ زیرا برنامه‌های شستشوی این دستگاه‌ها بر مبنای دمای بالا طراحی شده‌اند.
در نهایت، انتخاب بین آب سرد و گرم باید بر اساس نوع ظرف، میزان آلودگی، شرایط محیطی و هدف نهایی از شستشو اتخاذ شود تا هم بهداشت رعایت شود و هم از مصرف بی‌رویه انرژی جلوگیری گردد.
چطور هنگام شستن ظروف، مصرف آب را کاهش دهیم؟
کاهش مصرف آب هنگام شستن ظروف، نه تنها به صرفه‌جویی اقتصادی کمک می‌کند، بلکه نقش مهمی در حفاظت از منابع طبیعی و محیط زیست دارد. برای رسیدن به این هدف، رعایت چند راهکار ساده ولی موثر می‌تواند به طور چشمگیری مصرف آب را کاهش دهد.
۱. شستن ظروف با روش دو لگنه (یا دو مرحله ای)
به جای اینکه ظروف را زیر جریان پیوسته آب بشویید، یک لگن یا سینک را با آب گرم و مایع ظرفشویی برای شستشو پر کنید. لگن دوم را برای آبکشی با آب تمیز پر کنید. این روش باعث می‌شود از باز ماندن بی‌وقفه شیر آب جلوگیری شده و چندین برابر آب کمتری مصرف شود.
۲. تمیز کردن اولیه ظروف پیش از شستشو
قبل از شستن ظروف، با یک دستمال یا کاردک پلاستیکی، بقایای غذا را پاک کرده و در سطل زباله بریزید. از شستن مستقیم ظروف با تکه‌های بزرگ غذا یا چربی زیاد زیر شیر ظرفشویی خودداری کنید. این کار باعث کاهش نیاز به آب و شوینده بیشتر خواهد شد.
۳. استفاده از ماشین ظرفشویی به صورت بهینه
اگر به جای خرید شیر ظرفشویی شاوری یا هر نوع شیر دیگری، از ماشین ظرفشویی استفاده می‌کنید، دستگاه را فقط زمانی روشن کنید که کاملا پر شده باشد. همچنین می‌توانید از برنامه‌های «اکو» یا «کم مصرف» که در اکثر ماشین‌های ظرفشویی جدید وجود دارند استفاده کنید.
۴. جلوگیری از باز ماندن شیر آب در طول شستشو
بسیاری از افراد هنگام شستن ظروف، شیر آب را به طور مداوم باز می‌گذارند. بهتر است هنگام کف زدن ظروف، شیر را ببندید. فقط برای آبکشی نهایی، شیر را باز کنید.
۵. استفاده از سرشیرهای کم مصرف یا افشانک ها
نصب یک سرشیر کاهنده مصرف آب (پرلاتور یا افشانک کم‌فشار) می‌تواند جریان آب را به شکل اسپری درآورده و تا ۳۰٪ یا بیشتر در مصرف آن صرفه‌جویی کند؛ البته بدون اینکه کارایی شستشو کاهش یابد.
۶. شستشوی گروهی و همزمان ظروف
به جای شستن تک به تک ظروف، آنها را دسته‌بندی کرده (ظروف خشک، ظروف چرب، لیوان‌ها و غیره) و همزمان بشویید. ابتدا ظروف کم‌چرب یا لیوان‌ها را بشویید تا از همان آب شستشوی اولیه برای چرب‌ترین ظروف در مرحله پایانی استفاده شود.
۷. تعمیر نشتی شیرها و تجهیزات
نشت شیر آب حتی در حد قطره‌چکانی می‌تواند در روز چندین لیتر آب را هدر دهد. اطمینان حاصل کنید که واشرهای شیر سالم باشند. پس بهتر است از شیرآلات استاندارد با گواهی مصرف بهینه استفاده کنید. به عنوان مثال، خرید شیر ظرفشویی علم فنری از برندهای استاندارد می‌تواند گزینه خوبی باشد.
۸. آموزش و مشارکت اعضای خانواده
صرفه‌جویی در مصرف آب باید یک فرهنگ خانوادگی باشد. با آموزش کودکان و سایر اعضای خانواده در زمینه اهمیت مصرف درست آب و استفاده صحیح از ابزارهای شستشو، می‌توان این رفتار را نهادینه کرد.
چه مدل شیر ظرفشویی برای شستن ظروف مناسب تر است؟
برای شستن ظروف، انتخاب شیر ظرفشویی مناسب اهمیت زیادی دارد؛ چرا که شیر مناسب می‌تواند فرآیند شستشو را آسان‌تر، موثرتر و بهینه‌تر کند و در مصرف آب و انرژی نیز صرفه‌جویی نماید.
۱. شیر ظرفشویی با علمک پایه بلند و قابلیت چرخش
- مزایا: امکان شستشوی راحت‌تر ظروف بزرگ و قابلمه‌ها بدون محدودیت فضا، کمک به دسترسی به تمام قسمت‌های سینک و کاهش نیاز به جابجایی ظروف
شیرهای دارای علمک بلند و قابلیت چرخش ۳۶۰ درجه، آزادی عمل بیشتری در حرکت دست و ظرف‌ها فراهم می‌کنند. با این شیرها، فرآیند شستشو سریع‌تر و کارآمدتر انجام می‌شود.
۲. شیر ظرفشویی با سر دوحالته (اسپری و جریان عادی آب)
- مزایا: حالت اسپری برای زدودن چربی‌ها و تمیز کردن بهتر ظروف چرب و حالت عادی برای پر کردن ظروف و آبکشی مناسب
این شیرها دارای سردوش قابل جدا شدن یا حالت تغییر دهنده جریان آب بین حالت متمرکز (اسپری) و جریان خطی معمولی هستند. با این شیرها، کنترل آب راحت‌تر انجام می‌شود و در نتیجه، در مصرف آب صرفه‌جویی می‌کنید.
۳. شیر ظرفشویی با تکنولوژی پرلاتور (کاهنده مصرف آب)
- مزایا: کاهش مصرف آب تا ۳۰-۵۰٪ بدون افت کیفیت شستشو، کاهش صدا و پاشش آب، صرفه‌جویی اقتصادی و زیست‌محیطی همراه با کارایی مطلوب
پرلاتور یا هوادهنده، جریان آب را به صورت پرفشار و حباب‌دار درمی‌آورد، در حالی که مصرف آب کاهش می‌یابد.
۴. شیر ظرفشویی اهرمی (دسته تک کاره)
- مزایا: سهولت استفاده و امکان تنظیم دقیق دمای آب برای شستشوی بهینه ظروف، راحتی بیشتر و جلوگیری از هدررفت آب به دلیل تنظیم دقیق‌تر دما
شیرهای اهرمی امکان تنظیم سریع و آسان دما و فشار آب را با یک دست فراهم می‌کنند.
۵. شیر ظرفشویی با سیستم ضدچکه
- مزایا: جلوگیری از هدررفت آب به دلیل چکه‌های پیوسته و کاهش هزینه‌های مصرف آب
شیرهایی با طراحی و قطعاتی که از چکه کردن آب پس از بسته شدن کامل شیر جلوگیری می‌کنند.
۶. خرید شیر ظرفشویی شاوری
شیر ظرفشویی شاوری (Pull-out Faucet) دارای سر شیر قابل کشیدن (کشویی) است که به صورت یک شلنگ انعطاف‌پذیر داخل علم شیر جمع می‌شود. در نتیجه، امکان جابه‌جایی سر شیر به اطراف سینک و حتی خارج از سینک را فراهم می‌کند. مزایای آن عبارتند از:
- دسترسی آسان به همه نقاط سینک و ظروف بزرگ: با کشیدن سر شیر می‌توان آب را مستقیما روی قسمت‌های مختلف ظرف یا داخل قابلمه‌های بزرگ هدایت کرد
- شستشوی آسان ظروف عمیق و سنگین: به‌ویژه قابلمه‌ها و ماهیتابه‌های بزرگ که با شیرهای ثابت سخت تمیز می‌شوند
- صرفه‌جویی در مصرف آب: با امکان هدایت دقیق آب، جریان اضافی کاهش می‌یابد
- طراحی مدرن و زیبا: برای آشپزخانه‌های امروزی بسیار مناسب است
۷. خرید شیر ظرفشویی علم فنری
شیر ظرفشویی علم فنری (Spring Pull-Down Faucet)، یک شیر دارای علم فنری بزرگ و انعطاف‌پذیر است که سر شیر آن معمولا به صورت کشویی یا اسپری قابل تنظیم است. این طراحی صنعتی و حرفه‌ای معمولا در آشپزخانه‌های رستورانی یا حرفه‌ای دیده می‌شود. مزایای آن عبارتند از:
- حرکت و انعطاف‌پذیری بسیار زیاد: امکان چرخش کامل و کشش سر شیر با دامنه حرکتی گسترده
- مناسب برای شستن ظروف بسیار بزرگ و قابلمه‌های سنگین: انعطاف علم فنری اجازه می‌دهد به داخل و اطراف ظروف بزرگ دسترسی داشته باشید
- قدرت پاشش آب قابل تنظیم: برای شستشوی بهتر چربی و ذرات غذا
- دوام و استحکام بالا: معمولا ساخته شده از مواد باکیفیت و مقاوم
پس هنگام خرید شیر ظرفشویی، به نکات زیر دقت داشته باشید:
- اگر آشپزخانه کوچک یا متوسط دارید و می‌خواهید شیر کارآمد، جمع‌وجور و مدرن باشد، شیر شاوری گزینه مناسبی است.
- اگر فضای کافی دارید و بیشتر ظروف بزرگ و قابلمه‌های سنگین می‌شویید، یا دنبال شیر حرفه‌ای با حداکثر انعطاف‌پذیری هستید، شیر علم فنری بهترین انتخاب است.
نکات تکمیلی برای شستشوی ظروف و استفاده از آب گرم
این نکات به شما کمک می‌کنند تا علاوه بر دستیابی به نظافت کامل‌تر، در مصرف انرژی و آب صرفه‌جویی کنید و همچنین به افزایش عمر ظروف و تجهیزات آشپزخانه کمک نمایید.
- تنظیم دمای مناسب آب: بهترین دمای آب برای شستشوی دستی ظروف بین ۴۵ تا ۵۵ درجه سانتی‌گراد است. دمای بالاتر از ۶۰ درجه ممکن است برای پوست دست مضر و برای ظروف پلاستیکی یا پوشش‌دار نیز آسیب‌زننده باشد.
- استفاده از دستکش لاستیکی: دستکش ضخیم و مقاوم در برابر حرارت بپوشید تا از سوختگی و خشکی پوست جلوگیری شود.
- استفاده از شوینده مناسب برای آب گرم: برخی مایع‌های ظرفشویی در دمای بالا قدرت پاک‌کنندگی بیشتری پیدا می‌کنند؛ مخصوصا برای چربی‌زدایی.
- خیس کردن ظروف چرب پیش از شستشو: برای صرفه‌جویی در مصرف آب گرم، ظروف بسیار چرب را ابتدا برای ۵ تا ۱۰ دقیقه در آب گرم و مایع ظرفشویی بخیسانید. این کار باعث نرم شدن چربی‌ها شده و نیاز به شستشوی طولانی با آب جاری را کاهش می‌دهد.
- شستن از ظروف سبک‌تر به ظروف سنگین‌تر: ابتدا لیوان، فنجان و ظروف کم‌چرب را بشویید و سپس به سراغ ظروف روغنی و قابلمه‌ها بروید.
- دقت در آبکشی نهایی: پس از شستشو، ظروف را با آب گرم تمیز آبکشی کنید. این کار باعث خشک شدن سریع‌تر ظروف و کاهش ایجاد لکه‌های آب (به‌ویژه در لیوان‌های شیشه‌ای) می‌شود. در صورت استفاده از آب گرم سخت (آب با املاح زیاد)، از یک خشک‌کن پارچه‌ای نرم یا دستگاه خشک‌کن استفاده کنید تا از تشکیل رسوب آهکی جلوگیری شود.
- عدم استفاده از آب گرم برای ظروف خاص: ظروف پلاستیکی نازک و بی‌کیفیت، ممکن است دفرمه شوند. آب داغ می‌تواند رنگ برخی ظروف چینی با طرح‌های رنگی دستی را پاک کند. همچنین آب گرم در شستشوی ظروفی که دارای برچسب یا چسب موقت هستند باعث پخش شدن چسب می‌شود.
- نگهداری و کنترل آبگرم‌کن یا پکیج: تنظیم دمای خروجی آبگرم‌کن یا پکیج بین ۵۰ تا ۶۰ درجه سانتی‌گراد ایده‌آل است. همچنین باید به صورت دوره‌ای رسوبات آبگرم‌کن را پاک‌سازی کنید تا فشار و دمای آب افت نکند. علاوه بر این، از نصب یک مخزن عایق‌دار یا خط برگشت آب گرم برای دسترسی سریع‌تر به آب گرم استفاده کنید تا از هدررفت آب جلوگیری شود.
- ترکیب آب گرم و شیرآلات مناسب: شیرهای شاوری یا علم فنری در کنار آب گرم، باعث افزایش بهره‌وری در شستشوی ظروف چرب می‌شوند. استفاده از شیر دارای پرلاتور (هوادهنده) نیز در صرفه‌جویی آب داغ موثر است.
کلام آخر
استفاده از آب گرم در شستشوی ظروف اگر به‌درستی مدیریت شود، نه‌تنها کارایی و کیفیت نظافت را بالا می‌برد، بلکه می‌تواند باعث صرفه‌جویی در زمان، آب و مایع ظرفشویی شود. رعایت نکاتی مانند تنظیم دما، ترتیب شستشو، استفاده از شوینده مناسب و ابزارهایی مثل دستکش و شیرآلات مدرن، تجربه شستشویی موثر، ایمن و حرفه‌ای را برای شما به ارمغان خواهد آورد.
منبع خبر "
تابناک باتو" است و موتور جستجوگر خبر تیترآنلاین در قبال محتوای آن هیچ مسئولیتی ندارد.
(ادامه)
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت تیترآنلاین مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویری است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هرگونه محتوای خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
