به گزارش خبرنگار خبرگزاری صداوسیما، مدیر عامل بورس انرژی ایران با اشاره به سابقه تاریخی صنعت نفت در ایران، گفت: میدان نفتی مسجدسلیمان همزمان با آغاز صنعت نفت کشور شکل گرفت و این موضوع نشان می‌دهد حوزه انرژی در ایران، بنیادین و تاریخی است. با وجود چنین ظرفیت‌هایی، امروز با ناترازی‌ها و چالش‌هایی روبه‌رو هستیم که باید از طریق سازوکارهای مبتنی بر بازار، به ویژه بورس انرژی، برطرف شود.»
اصلاح ناترازی با تکیه بر بازار و ابزارهای مالی
مدیرعامل بورس انرژی با تأکید بر نقش این بورس در تنظیم‌گری هوشمند و پسینی، گفت: وظیفه بورس انرژی این است که بازار را در طرف عرضه و تقاضا با حفظ انصاف و شفافیت مدیریت کند. ما معتقدیم خود بازار و مردم بهترین مسیر مصرف بهینه را تعیین می‌کنند و نباید همه‌چیز صرفاً با تنظیم‌گری دستوری اداره شود.
او از راه‌اندازی بازار آب‌های نامتعارف به‌عنوان یکی از سرفصل‌های مهم فعالیت بورس انرژی یاد کرد و افزود: این بازار تنها به گواهی صرفه‌جویی محدود نیست، بلکه در آینده آب‌شیرین‌کن‌ها را نیز در بر خواهد گرفت. تاکنون ۳۰۰ هزار مترمکعب آب در این بازار معامله شده و در آینده‌ای نزدیک، با مشارکت بیشتر صنایع، شاهد رشد و توسعه بیشتر آن خواهیم بود.
تمرکز بر بهره‌وری انرژی و گواهی‌های صرفه‌جویی
نظیفی بهره‌وری انرژی را از محورهای مهم و متمایز بورس انرژی دانست و گفت: در حوزه ارتقای بهره‌وری، گواهی صرفه‌جویی انرژی، کاهش انتشار کربن و ابزارهای مرتبط راه‌اندازی شده‌اند. این بخش مورد تأکید برنامه‌های وزارت اقتصاد نیز قرار دارد و از عوامل مؤثر در افزایش تولید داخلی است.»
رشد ۲۵ درصدی معاملات در سال ۱۴۰۴ با وجود جنگ
مدیرعامل بورس انرژی با اشاره به عملکرد این بورس در سال جاری، گفت: در سال ۱۴۰۳، ارزش کل معاملات بورس انرژی به بیش از ۳۳۰ هزار میلیارد تومان رسید که ۲۸۰ هزار میلیارد تومان آن به بازار هیدروکربوری و ۲۰ هزار میلیارد تومان به بازار برق اختصاص داشت. از ابتدای امسال تاکنون نیز ۱۲۵ هزار میلیارد تومان معامله در تابلوی بورس انرژی انجام شده که ۲۶ هزار میلیارد تومان آن مربوط به بازار بهینه‌سازی است
او افزود: با وجود وقوع جنگ ۱۲ روزه و فضای مبهم عرضه، بازار فیزیکی بورس انرژی فعال ماند، هرچند در این مدت ارزش معاملات بیش از ۴۰ درصد کاهش یافت. اوراق بهادار نیز طبق ابلاغیه متوقف بودند، اما فعالیت مستمر بازار فیزیکی نشان‌دهنده تاب‌آوری و نقش حیاتی بورس انرژی است.
سهم بالای بازار هیدروکربوری و رشد بازار برق
نظیفی با تأکید بر اینکه بیش از ۸۰ درصد معاملات بورس انرژی مربوط به بازار هیدروکربوری است، گفت: در رینگ بین‌الملل، گاز مایع با ۵۰ هزار میلیارد تومان، نفتا با ۳۵ هزار میلیارد تومان و نفت سفید با ۲۲ هزار میلیارد تومان بیشترین سهم را داشتند.
او ادامه داد:در حوزه برق نیز در سال ۱۴۰۳، حدود ۱۷ میلیون مگاوات‌ساعت برق فیزیکی و ۱۰۰ میلیون مگاوات‌ساعت برق مشتقه معامله شده است. هرچند این ارقام نسبت به برنامه هفتم توسعه، فاصله ۵۰ درصدی دارد، اما حرکت در مسیر رشد ادامه دارد.
افزایش پذیرش‌ها و تنوع کالاها در بورس انرژی
او همچنین به افزایش چشمگیر تنوع کالاها در بورس انرژی اشاره کرد و گفت: امروز تعداد کالاهای پذیرفته‌شده در بورس انرژی به چهار رقم رسیده است. این تنوع به معنای توسعه بازار و حرکت به سمت حذف رانت، امضای طلایی و تحقق شفافیت است.
تأمین مالی ۱۵ هزار میلیارد تومانی صنایع از مسیر بورس انرژی
مدیرعامل بورس انرژی در ادامه اظهار داشت: در سال گذشته، حدود ۱۵ هزار میلیارد تومان تأمین مالی از طریق بورس انرژی برای صنایع انجام شد که ۶ هزار میلیارد تومان آن مربوط به پذیرش رسمی بود. این تأمین مالی از طریق ابزارهایی مانند سلف و صکوک صورت گرفته و در حال گسترش است.
نیاز به مرجعیت و شناخته‌شدن بیشتر بورس انرژی
نظیفی در پایان با تأکید بر اینکه بورس انرژی باید نقش مرجع در قیمت‌گذاری و کشف قیمت ایفا کند، گفت: اگرچه در اسناد بالادستی از بورس انرژی به‌عنوان هاب انرژی منطقه یاد شده، اما هنوز این مرجعیت به‌طور کامل محقق نشده است. باید تلاش کنیم این ظرفیت بالقوه، به‌عنوان یکی از راهکارهای اساسی حل ناترازی‌ها، به‌خوبی در اقتصاد کشور جایگاه خود را پیدا کند
