به‌گزارش مشرق، سازمان زمین‌شناسی هند در گزارشی ۶۳ صفحه‌ای روز گذشته اعلام کرد: ایالت‌های آروناچال پرادش و آسام به‌عنوان مناطق امیدبخش برای کشف گرافیت، وانادیوم، عناصر نادر خاکی، فلزات پایه، طلا، زغال‌سنگ و سنگ‌آهک مطرح شده‌اند، در حالی که ایالت‌های مگالایا و ناگالند نیز منابع گسترده‌ای از زغال‌سنگ، سنگ‌آهک و فلزات راهبردی فرعی را در خود جای داده‌اند.
این سازمان در گزارش مذکور با اشاره به افزایش تقاضای داخلی برای این منابع تأکید کرده است که «ضرورت شناسایی و توسعه منابع بومی، به‌ویژه در مناطق زمین‌شناسی امیدبخش مانند شمال‌شرق کشور، بیش از پیش احساس می‌شود.»
نقش حیاتی عناصر نادر خاکی
عناصر نادر خاکی (REE) گروهی از ۱۷ فلز هستند که در دو دسته سبک و سنگین طبقه‌بندی می‌شوند و برای تولید بیش از ۲۰۰ کالای مصرفی مانند تلفن‌های همراه، هارد دیسک‌ها، خودروهای برقی و هیبریدی و تلویزیون‌ها ضروری‌اند. همچنین، در بخش دفاعی نیز کاربردهایی چون سیستم‌های هدایت، لیزر، نمایشگرهای الکترونیکی، و سامانه‌های رادار و سونار دارند.
ذخایر شناسایی‌شده در شمال‌شرق هند
در ایالت آروناچال پرادش، روستای لودوسو در منطقه پاپوم پاره دارای حدود ۲.۱۵ میلیون تُن سنگ‌های دگرگونی حاوی عناصر نادر خاکی است. در آسام، غلظت REE بین ۱,۰۰۰ تا ۵,۰۰۰ قسمت در میلیون گزارش شده و در مگالایا نیز بین ۳,۶۴۶ تا ۵,۱۰۰ قسمت در میلیون برآورد شده است.
بر اساس این گزارش، برآورد کل ذخایر عناصر نادر خاکی در سراسر کشور به ۴۸۲.۶ تن با کیفیت‌های گوناگون در ۳۴ پروژه اکتشافی می‌رسد. همچنین، اداره اکتشاف و تحقیقات مواد معدنی اتمی هند (AMD) نیز حدود ۷.۲۳ میلیون تُن ذخایر در ایالت‌هایی چون آندرا پرادش، اودیسا، تامیل نادو، کرالا، بنگال غربی، جارکند، گجرات و مهاراشترا شناسایی کرده است.
کاهش وابستگی به واردات از چین
کشف این منابع در شمال‌شرق هند در حالی انجام می‌شود که هند به‌شدت وابسته به واردات محصولات فرآوری‌شده عناصر نادر خاکی از چین است. در سال ۲۰۲۲، چین ۸۱ درصد از واردات هند در این زمینه را تأمین کرده و محدودیت‌هایی بر صادرات REE و آهن‌رباهای مرتبط با آن اعمال کرده است.
برای تنوع‌بخشی به منابع تأمین این عناصر، دولت هند در سال ۲۰۱۹ شرکت «خانِج بیدِش هند» (KABIL) را به‌عنوان یک سرمایه‌گذاری مشترک میان شرکت‌های ملی آلومینیوم، مس هندوستان و شرکت اکتشافات معدنی تأسیس کرد. این شرکت مأموریت دارد تا منابع معدنی در خارج از کشور را برای هند تأمین کند. به‌عنوان نمونه، در سال ۲۰۲۴ توافق‌نامه‌ای برای تأمین لیتیوم از آرژانتین امضا شد.
علاوه بر آن، هند اخیراً «ماموریت ملی مواد معدنی راهبردی» (NCMM) را نیز تصویب کرده که طی هفت سال تا ۲۰۳۱ اجرا خواهد شد تا زنجیره تولید داخلی آهن‌رباهای عناصر نادر را تقویت کند.
هند همچنین در سال گذشته به ابتکار «شراکت امنیت مواد معدنی» (MSP) که توسط آمریکا و ۱۳ کشور دیگر رهبری می‌شود، پیوست. مشارکت این کشور با ژاپن و استرالیا در چارچوب ابتکار «تاب‌آوری زنجیره تأمین» (SCRI) نیز بخشی از تلاش‌های آن برای کاهش وابستگی به چین است.
در ژوئیه گذشته، بیانیه مشترکی در واشنگتن در نشست وزیران خارجه «کواد» منتشر شد که از راه‌اندازی «ابتکار مواد معدنی راهبردی کواد» خبر داد. هدف از این طرح، تضمین عرضه پایدار مواد معدنی حیاتی در میان چهار کشور عضو است.
افزایش فعالیت‌های اکتشافی در منطقه
سازمان زمین‌شناسی هند تاکنون ۳۸ بلوک معدنی در ایالت‌های آروناچال پرادش، آسام، مگالایا و ناگالند برای اکتشاف اختصاص داده که ۷ بلوک از آن‌ها نیز به مزایده گذاشته شده‌اند. این بلوک‌ها شامل منابعی همچون گرافیت، وانادیوم، عناصر نادر خاکی، سنگ‌آهک، سنگ‌آهن، شن شیشه، مس، نیکل، کروم و کبالت هستند.
سازمان زمین‌شناسی معتقد است که منطقه شمال‌شرق می‌تواند در راهبرد ملی امنیت معدنی هند نقش کلیدی ایفا کند؛ منطقه‌ای که به دلیل شرایط دشوار توپوگرافی، زمین‌شناسی پیچیده، دورافتادگی و بی‌ثباتی‌های سیاسی، تاکنون به‌طور کامل کشف و بهره‌برداری نشده بود.
اکنون، با توجه به سیاست خودکفایی معدنی، این شرایط در حال تغییر است و شمال‌شرق هند در مسیر تبدیل شدن به یکی از محورهای اصلی تولید مواد معدنی راهبردی کشور قرار گرفته است.
