آفتاب گرفتن در فصول گرم سال لذت‌بخش است و به برنزه شدن پوست و افزایش ویتامین D کمک می‌کند. اما بدون رعایت نکات ایمنی، خطرات جدی مانند آفتاب سوختگی، پیری زودرس، لکه‌های پوستی و افزایش خطر سرطان پوست را به همراه دارد. برای لذت بردن ایمن از آفتاب و محافظت از پوست، شناخت و استفاده صحیح از محصولات مراقبتی ضروری است. در این مطلب ابتدا محصولات ضروری که باید پیش و پس از آفتاب گرفتن استفاده کنید را معرفی خواهیم کرد تا بدون آفتاب سوختگی بدنی خوشرنگ داشته باشید. همچنین راهکارهای مراقبتی در صورت آفتاب سوختگی را با شما در میان خواهیم گذاشت.
محصولات ضروری برای آفتاب گرفتن
برای محافظت از پوست در برابر اشعه‌های مضر خورشید و دستیابی به رنگ دلخواه، استفاده از محصولات مراقبتی خاصی توصیه می‌شود که در ادامه به آنها خواهیم پرداخت.
ضد آفتاب: مهم‌ترین محافظ پوست شما
چرا ضد آفتاب حیاتی است؟ ضدآفتاب با بازتاب یا جذب اشعه ماوراءبنفش (UV)، از پوست در برابر آسیب‌ها، سوزش، التهاب، پیری زودرس و تغییر رنگ ناخواسته محافظت می‌کند. همچنین، احتمال ابتلا به سرطان‌های پوستی را به میزان قابل توجهی کاهش می‌دهد.
انتخاب و نحوه استفاده از ضد آفتاب:
- کرم ضد آفتابی با حداقل SPF 30 یا بالاتر و طیف گسترده انتخاب کنید.
- حدود 15 تا 30 دقیقه قبل از آفتاب، مقدار کافی یعنی تقریباً 2 قاشق غذاخوری برای کل بدن روی تمام قسمت‌های بدون پوشش پوست بمالید.
- ضد آفتاب را هر 2 تا 3 ساعت یک بار و پس از تعریق شدید، شنا یا خشک کردن پوست، مجدداً تمدید کنید.
- برخی از انواع محبوب شامل فلوئیدهای بی‌رنگ، کرم‌های ضد آب، و محصولات حاوی ترکیبات مرطوب‌کننده و آبرسان مانند هیالورونیک اسید و ویتامین‌های C و E هستند.
بالم لب با SPF: محافظت از لب‌ها
محافظت از لب‌ها را فراموش نکنید. از بالم لبی با SPF 30 یا بالاتر برای لب‌های خود استفاده کنید و آن را نیز هر 2 تا 3 ساعت تمدید کنید.
روغن‌ها و لوسیون‌های برنزه‌کننده: برای دستیابی به رنگی زیبا و تغذیه پوست
برای دستیابی به رنگ برنزه دلخواه و در عین حال تغذیه پوست، استفاده از لوسیون‌ها و روغن برنزه توصیه می‌شود. این محصولات با تحریک تولید ملانین، فرآیند برنزه‌شدن پوست را تسریع می‌کنند. بسیاری از آنها غنی از ویتامین‌ها، روغن‌های طبیعی، مواد معدنی، آنتی‌اکسیدان‌ها و عصاره‌های گیاهی هستند که به حفظ رطوبت پوست، تغذیه آن و افزایش ماندگاری رنگ طلایی کمک شایانی می‌کنند. لوسیون‌ها معمولاً بافتی سبک‌تر دارند و به راحتی روی پوست پخش می‌شوند، در حالی که روغن‌ها حس غنی‌تری به پوست می‌بخشند. برخی از این محصولات، مانند اسپری برنزه کننده به شکل طبیعی، ممکن است حاوی رنگدانه‌های موقتی نیز باشند تا به دستیابی به رنگی یکنواخت و طبیعی کمک کنند.
انواع روغن‌های مناسب برای آفتاب گرفتن:
- روغن نارگیل: به کاهش آسیب‌های UV و جلوگیری از خشکی و سوختگی کمک می‌کند.
- روغن زیتون: حاوی آنتی‌اکسیدان است و از پوست در برابر اشعه‌های مضر محافظت می‌کند.
- روغن فندق: حاوی ویتامین E است و برای پوست‌های حساس نیز مناسب است.
نکته مهم: روغن‌ها و لوسیون‌های برنزه‌کننده به تنهایی محافظت کاملی در برابر آفتاب ایجاد نمی‌کنند. حتماً باید همراه با یک کرم ضد آفتاب با SPF بالا استفاده شوند تا سلامت پوست حفظ شود.
لوسیون‌ها و اسپری‌های بعد از آفتاب (افترسان): تسکین‌دهنده و ترمیم‌کننده
پس از آفتاب، پوست رطوبت خود را از دست داده و دچار التهاب می‌شود. لوسیون بدن و اسپری‌های بعد از آفتاب به بازگرداندن رطوبت، کاهش التهاب و سوزش کمک کرده و پوست را شاداب و آرام می‌کنند.در انتخاب افترسان دقت داشته باشید محصولاتی با فرمولاسیون سبک و زودجذب، حاوی آلوئه‌ورا و ویتامین‌ها گزینه‌های مناسبی هستند که می‌توانید در سبد خرید خود داشته باشید.
چگونه از آفتاب سوختگی جلوگیری کنیم؟
پیشگیری بهترین راه برای محافظت از پوست شما در برابر آسیب‌های ناشی از آفتاب سوختگی است. با اتخاذ تدابیر پیشگیرانه، می‌توان از بروز عوارض ناخواسته و طولانی‌مدت نور خورشید جلوگیری کرد و سلامت پوست را تضمین نمود. این اقدامات ساده، نقش کلیدی در حفظ شادابی و جوانی پوست در بلندمدت دارند.
- دوری از نور مستقیم خورشید در ساعات اوج تابش: بین ساعت 10 صبح تا 4 بعدازظهر که پرتوهای خورشید شدیدترین هستند، از خانه خارج نشوید یا در سایه بمانید.
- پیدا کردن سایه: مناطق سایه‌دار پرتو فرابنفش کمتری دریافت می‌کنند. درختان، چترها، ایوان خانه‌ها یا چادرها می‌توانند سایه مناسبی ایجاد کنند.
- پوشش مناسب: برای محافظت از پوست، استفاده از پوشش مناسب اهمیت زیادی دارد. از کلاه لبه‌دار برای محافظت از صورت، گوش‌ها و گردن استفاده کنید. همچنین، برای محافظت از چشم‌ها در برابر اشعه‌های مضر UV، از عینک آفتابی با محافظت 100 درصدی استفاده نمایید.
- بررسی شاخص پرتو فرابنفش (UV Index): این شاخص شدت تابش UV را نشان می‌دهد و به شما در پیش‌بینی خطر آفتاب سوختگی کمک می‌کند.
- خودداری از برنزه کردن بیش از حد و سولاریوم: برنزه کردن چه به‌روش طبیعی و چه با سولاریوم به سلول‌های پوست آسیب می‌رساند و خطر سرطان پوست و پیری زودرس را افزایش می‌دهد.
- آبرسانی بدن: نوشیدن آب فراوان به ویژه در زمان قرار گرفتن در معرض آفتاب، برای جلوگیری از کم‌آبی بدن ضروری است.
- توجه به داروها: برخی داروها می‌توانند حساسیت پوست به نور خورشید را افزایش دهند. با پزشک خود مشورت کنید.
- مراقبت ویژه از کودکان: نوزادان زیر 6 ماه را با کلاه، عینک آفتابی و در سایه نگه دارید؛ استفاده از ضد آفتاب برای آنها توصیه نمی‌شود.
اگر آفتاب سوختگی رخ داد، چه باید کرد؟
آفتاب سوختگی به ویژه در موارد خفیف تا متوسط، معمولاً با درمان‌های خانگی و مراقبت‌های اولیه در منزل به خوبی بهبود می‌یابد. این نوع سوختگی‌ها عمدتاً با قرمزی، درد و حساسیت پوست همراه هستند که با اقدامات ساده‌ای قابل تسکین هستند. اما در شرایطی که آفتاب سوختگی شدید باشد، یا علائم نگران‌کننده‌ای بروز کند، مراجعه فوری به پزشک متخصص پوست ضروری است. این موارد شامل بروز تاول‌های بزرگ و دردناک، احساس سرگیجه یا حالت تهوع، تب و لرز، یا هرگونه علائم عفونت می‌شود.
درمان‌های خانگی برای آفتاب سوختگی خفیف تا متوسط:
- کاهش دمای پوست: دوش آب سرد مکرر یا کمپرس سرد، یا اضافه کردن جوش شیرین به وان آب خنک.
- ژل آلوئه‌ورا: ژل را سه تا چهار بار در روز روی نواحی آسیب‌دیده بمالید.
- مرطوب‌کننده‌ها و لوسیون‌ها: استفاده از لوسیون‌های آبرسان و مرطوب‌کننده (مانند لوسیون کالامین) که بهتر است برای افزایش اثر تسکین‌دهندگی، از قبل در یخچال خنک شده باشند. از محصولات حاوی الکل اجتناب کنید.
- داروهای مسکن بدون نسخه: ایبوپروفن یا استامینوفن برای کاهش درد و تورم.
- آبرسانی داخلی: آب و مایعات فراوان بنوشید.
- داروهای ضد خارش: آنتی‌هیستامین‌ها مانند دیفن‌هیدرامین.
- کرم‌های حاوی هیدروکورتیزون 1%: 3 بار در روز به مدت 3 روز روی پوست آسیب‌دیده بمالید (بهتر است خنک باشد).
اقدامات ممنوعه در صورت آفتاب سوختگی:
- تاول‌ها را فشار ندهید: خطر عفونت را افزایش می‌دهد.
- از وازلین یا پودر بچه استفاده نکنید: می‌توانند گرما را حبس کرده و منافذ را مسدود کنند.
- از فرآورده‌های "کائین" (مانند بنزوکائین) پرهیز کنید: ممکن است باعث تحریک یا واکنش آلرژیک شوند.
نتیجه‌گیری
آفتاب سوختگی، نتیجه مواجهه طولانی‌مدت با نور خورشید است. با رعایت نکات پیشگیرانه مانند استفاده صحیح از ضد آفتاب و پوشش مناسب، می‌توانید خطر آن را کاهش دهید. برای آفتاب سوختگی‌های خفیف تا متوسط، درمان‌های خانگی متعددی در دسترس هستند. اما در صورت شدت علائم یا بروز لکه‌های قدیمی، حتماً برای تشخیص و درمان مناسب به یک پزشک متخصص پوست مراجعه کنید تا از عوارض جدی‌تر جلوگیری شود.
