به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، در حالی که رئیس سازمان حفاظت محیط زیست کشور، شینا انصاری، با هیأتی از خبرنگاران راهی استان همدان شده است، افکار عمومی، فعالان محیط زیست و ساکنان این استان منتظرند تا ببینند آیا این سفر، صرفاً بازدیدی تشریفتی خواهد بود یا مقدمهای بر تصمیمات جدی و الزامآور در مواجهه با بحرانهای زیستمحیطی متعددی که همدان را درگیر کرده است. این گزارش، مهمترین معضلات زیستمحیطی استان همدان را که نیازمند بازدید میدانی، دستور فوری و نظارت مستمر از سوی ریاست سازمان حفاظت محیط زیست است، مرور میکند.
استان همدان سالهاست درگیر فرونشست زمین در دشتهای کبودرآهنگ و بهار است. برداشت بیرویه از منابع آب زیرزمینی، خصوصاً برای کشت محصولات آببر مانند سیبزمینی، باعث شده این دشتها دچار فرونشست شوند؛ پدیدهای که طبق گزارشهای رسمی، در برخی نقاط تا ۴۰ سانتیمتر در سال رسیده است. چاههای غیرمجاز، عدم برخورد با متخلفان و سیاستهای حمایتی اشتباه از کشاورزی سنتی در مناطق بحرانی، زمینهساز یک بحران ملی در محدودهای محلی شدهاند.
این شرایط نیازمند ، بازدید از مناطق بحرانی فرونشست (ویژه دشت کبودرآهنگ)؛ ارائه جدول زمانی برای انسداد چاههای غیرمجاز،الزام وزارت جهاد کشاورزی به تغییر الگوی کشت در منطقه است.
الوند، کوه نمادین همدان و بخشی از حیات طبیعی و هویتی این استان، در سالهای اخیر با تعرض به طبیعت در قالب ساختوسازهای غیرقانونی، جادهکشیهای مخرب و پروژههای عمرانی بیپشتوانه مواجه شده است. احداث تلهکابین در منطقه گنجنامه، گسترش ویلاها و رستورانها در دامنههای الوند و ورود لودرها به قلب طبیعت بکر که زیستگاه حیات وحش منطقه است، زنگ خطر تخریب یک سرمایه طبیعی ملی را به صدا درآوردهاند.
اقداماتی که در این خصوص نیازمند است، بررسی مجدد مجوزهای صادرشده برای پروژههای گردشگری در ارتفاعات،توقف عملیات عمرانی فاقد پیوست ارزیابی محیط زیستی،شناسایی و برخورد با متصرفان اراضی است.
تالاب آقگل، واقع در مرز همدان و مرکزی، که زمانی یکی از مهمترین زیستگاههای پرندگان مهاجر بود، امروز بیشتر شبیه شورهزار است. قطع ورودیهای آب، سدسازی بیرویه در بالادست، و عدم تخصیص حقآبه زیستمحیطی، این تالاب را عملاً از بین برده است.
اقدام لازم،بررسی وضعیت حقآبه تالاب آقگل و الزام به تأمین آن از سوی وزارت نیرو،ثبت این تالابها در لیست مناطق در معرض خطر جهت تأمین بودجه احیاء،توقف هرگونه بهرهبرداری کشاورزی و صنعتی از بستر خشکیده تالابها است.
در شهرهای صنعتی همدان از جمله ملایر، اسدآباد و نهاوند، رشد بیضابطه صنایع کوچک و بزرگ، بدون ارزیابیهای دقیق زیستمحیطی، منجر به افزایش آلودگی آب و خاک شده است. پسماندهای صنعتی، تصفیهخانههای ناکارآمد، و دفن غیراصولی مواد شیمیایی از جمله مهمترین تهدیدهای سلامت عمومی در این مناطق است. منطقه ویژه اقتصادی جهانآباد نیز بهدلیل نزدیکی به منابع آبی و روستاها، نگرانیهایی جدی ایجاد کرده است.
اقدام مورد نیاز در این بخش به نظر،بازدید میدانی از صنایع آلاینده در ملایر و نهاوند،الزام به نصب سیستم پایش آنلاین آلایندگی برای صنایع،توقف توسعه شهرکهای صنعتی فاقد زیرساخت تصفیهخانه است.
همدان همچنان فاقد یک سیستم منسجم برای تفکیک و بازیافت زباله است. دفن بیضابطه زبالهها در مناطق حاشیهای از جمله جاده حیدره و دامنههای کوهستانی، منجر به نشت شیرابه و آلودگی منابع آب سطحی و زیرزمینی شده است. روستاهای اطراف این مراکز دفن، بیش از همه در معرض بیماریهای مرتبط با آلودگی قرار دارند.
اقدام مورد نیاز به نظر،بازدید از محل دفن زباله اصلی همدان (جاده حیدره)،ارائه برنامه اقدام برای احداث سایت تفکیک و کمپوست،شناسایی منابع آلودگی شیرابه و بررسی آثار آن بر سلامت منطقه است.
منطقه حفاظتشده "خانگرمز" و ناحیه "گلپرآباد" در همدان که زیستگاه گونههای نادر جانوری و گیاهیاند، در معرض شکار غیرمجاز، تخریب زیستگاه، و عدم تخصیص نیرو و بودجه حفاظتی قرار دارند.
اقدام مورد نیاز از سوی سازمان حفاظت از محیط زیست به نظر،بررسی وضعیت قانونی طرحهای واگذاری در مناطق حفاظتشده، افزایش نیروهای یگان حفاظت محیط زیست همدان، بودجه ویژه برای تجهیز و پایش مناطق بکر استان است زیرا درست است که بخش هایی از مدیریت این مناطق بر عهده سازمان منابع طبیعی کشور است اما در همین نقاط جانورانی زندگی می کنند که نگهداشت آنها بر عهده سازمان حفاظت از محیط زیست است .
استان همدان با همه ظرفیتهای طبیعی و فرهنگیاش، امروز در معرض مجموعهای از بحرانهای زیستمحیطی قرار دارد که اغلب ناشی از توسعهگری بیرویه، ضعف حاکمیت محیط زیستی، و عدم اجرای قوانین موجود است. سفر رئیس سازمان حفاظت محیط زیست اگر با اراده برای مقابله با مافیاهای زمین، صنایع آلاینده، و حفاظت از حیات وحش همدان همراه شود، میتواند نقطه عطفی در احیای این سرزمین باشد.