هدف از تنظیم اظهارنامه مالیاتی ، محاسبه و اعلام میزان مالیات قابل پرداخت به سازمان امور مالیاتی بر اساس درآمد خالص و سایر معیارهای مالیاتی است. این سند ابزاری قانونی برای شفاف‌سازی مالیاتی و جلوگیری از فرار مالیاتی به شمار می‌رود و مودیان موظف به ارسال آن در زمان‌های تعیین‌شده هستند.

ملزومات ثبت اظهارنامه مالیاتی:

برای ثبت اظهارنامه مالیاتی، باید مجموعه‌ای از اطلاعات و اسناد را آماده کنید. این ملزومات شامل موارد زیر است:

1- اطلاعات شناسایی مودی :

کد ملی (برای اشخاص حقیقی) ، شناسه ملی (برای اشخاص حقوقی) ، کد اقتصادی ، شماره ثبت شرکت (در صورت حقوقی بودن) ، آدرس دقیق و کد پستی ، شماره تماس و ایمیل

2- اسناد مالی و حسابداری:

صورت سود و زیان ، ترازنامه مالی ، صورتحساب‌های بانکی ، صورت وضعیت درآمد و هزینه‌ها ، اسناد پرداختی و دریافتی ، اسناد مربوط به فروش و خرید کالا و خدمات و اسناد مربوط به دارایی‌های ثابت و استهلاک

3- گزارشات مالیاتی و مالی:

گزارش خرید و فروش فصلی ، گزارش ارزش افزوده (در صورت ثبت‌نام در نظام مالیات بر ارزش افزوده) ، گزارش حقوق و دستمزد کارکنان و گزارش بیمه تامین اجتماعی

4- مستندات معافیت‌ها و کسرها:

مدارک مربوط به معافیت‌های مالیاتی ، گواهی‌های تخفیف مالیاتی و مستندات کسر هزینه‌ها

5- پرداخت‌های مالیاتی قبلی:

رسید پرداخت‌های مالیاتی قبلی ، اظهارنامه‌های تسلیمی در دوره‌های قبل و اظهارنامه‌های اصلاحی (در صورت وجود)

6- قراردادها و اسناد حقوقی:

قراردادهای پیمانکاری و خدماتی ، قراردادهای اجاره و رهن ، قراردادهای فروش و خرید

7- گزارشات مالیاتی مرتبط با سرمایه‌گذاری‌ها:

سود سهام ، درآمدهای ناشی از اوراق بهادار و اسناد مربوط به سود و زیان سرمایه‌گذاری‌ها

8-  اطلاعات حساب‌های بانکی:

شماره حساب‌های بانکی ، گردش و مانده حساب ها

9-  اظهارنامه‌های مالیاتی قبلی:

اطلاعات اظهارنامه‌های سال‌های گذشته (برای پیگیری و مقایسه)

نحوه محاسبه مالیات و ثبت اظهارنامه مالیاتی به صورت الکترونیکی

 نحوه محاسبه مالیات

محاسبه مالیات بستگی به نوع مودی (شخص حقیقی یا حقوقی) و نوع فعالیت اقتصادی دارد. مراحل کلی به شرح زیر است:

الف. محاسبه مالیات برای اشخاص حقیقی:

1. محاسبه درآمد ناخالص:  جمع کل درآمدهای حاصل از فروش کالا یا خدمات

2. کسر هزینه‌ها: هزینه‌های قابل قبول مانند حقوق و دستمزد، اجاره، بیمه، استهلاک، مالیات‌های پرداختی و ...

3. محاسبه سود خالص: درآمد ناخالص - هزینه‌ها = سود خالص

4. اعمال معافیت‌ها و کسرها: کسر معافیت‌های قانونی مانند معافیت حقوق

5. محاسبه درآمد مشمول مالیات: سود خالص - معافیت‌ها = درآمد مشمول مالیات

6. اعمال نرخ مالیاتی: بر اساس طبقات مالیاتی (معمولاً به صورت تصاعدی)

مثال نرخ مالیات برای اشخاص حقیقی در ایران:

• تا 50 میلیون تومان: 15%
• تا 100 میلیون تومان: 20%
• بیش از 100 میلیون تومان: 25%

ب. محاسبه مالیات برای اشخاص حقوقی:

1.محاسبه درآمد ناخالص شرکت: درآمدهای فروش کالا، خدمات، سرمایه‌گذاری و ...

2.کسر هزینه‌های عملیاتی و غیرعملیاتی:

• هزینه‌های عملیاتی مانند حقوق و دستمزد، اجاره و ...
• هزینه‌های غیرعملیاتی مانند هزینه‌های مالی، استهلاک

3.محاسبه سود ویژه: درآمد ناخالص - هزینه‌ها = سود ویژه

4.اعمال معافیت‌ها و کسرها: معافیت‌های مالیاتی، کسورات قانونی

5.محاسبه مالیات با نرخ ثابت: در ایران، نرخ مالیات بر درآمد شرکت‌ها معمولاً 25% است.

نحوه ثبت اظهارنامه مالیاتی به صورت الکترونیکی

برای ثبت اظهارنامه مالیاتی به صورت آنلاین، باید مراحل زیر را طی کنید:

مرحله اول : ثبت‌نام در سامانه مالیاتی

•  به سایت سازمان امور مالیاتی مراجعه کنید.

• ثبت‌نام اولیه و دریافت کد کاربری و رمز عبور و فعال‌سازی حساب کاربری

مرحله دوم : ورود به سامانه و انتخاب نوع اظهارنامه

• ورود به حساب کاربری و انتخاب نوع اظهارنامه( اشخاص حقیقی ، اشخاص حقوقی یا مالیات بر ارزش افزوده )

مرحله سوم : تکمیل اطلاعات مالی

•  وارد کردن اطلاعات شناسایی مودی

• تکمیل بخش درآمدها، هزینه‌ها و دارایی‌ها

• وارد کردن اعداد و ارقام بر اساس اسناد مالی

مرحله چهارم : محاسبه خودکار مالیات توسط سامانه

• سامانه بر اساس اطلاعات وارد شده، مالیات قابل پرداخت را محاسبه می‌کند.

• اگر اختلافی در محاسبات وجود داشته باشد، باید اصلاحات انجام شود.

مرحله پنجم : ارسال اظهارنامه و دریافت کد رهگیری

• تأیید و ارسال اظهارنامه و دریافت کد رهگیری به عنوان رسید رسمی

مرحله ششم : پرداخت مالیات

• پرداخت مالیات از طریق درگاه بانکی سامانه و دریافت رسید پرداخت

مرحله هفتم : نگهداری سوابق

• چاپ و نگهداری نسخه چاپی اظهارنامه و رسید پرداخت

• اسناد مالی باید حداقل به مدت 5 سال نگهداری شوند.

مهلت ارسال اظهارنامه مالیاتی

مهلت ارسال اظهارنامه مالیاتی بسته به نوع مودی و نوع مالیات متفاوت است، اما به طور کلی معمولاً به این صورت است:

مهلت ارسال اظهارنامه مالیاتی  اشخاص حقیقی

• مهلت ارسال اظهارنامه مالیاتی عملکرد اشخاص حقیقی معمولاً تا پایان ۳۱ خرداد ماه سال بعد از پایان سال مالی است.

• اگر مودی از این مهلت عبور کند، مشمول جریمه تأخیر خواهد شد.

مهلت ارسال اظهارنامه مالیاتی  اشخاص حقوقی

• مهلت ارسال اظهارنامه مالیاتی اشخاص حقوقی تا پایان ۴ ماه پس از پایان سال مالی شرکت است.

• برای مثال، اگر سال مالی شرکت منتهی به ۲۹ اسفند باشد، مهلت ارسال اظهارنامه تا پایان ۳۰ تیر ماه سال بعد خواهد بود.

مهلت ارسال اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده

• اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده به صورت فصلی یا ماهانه تنظیم می‌شود.

• برای اظهارنامه فصلی، مهلت ارسال و پرداخت تا پایان ماه بعد از هر فصل است. مثلاً اظهارنامه فصل اول تا پایان تیر ماه باید ارسال شود.

• برای اظهارنامه ماهانه، مهلت ارسال تا پایان ماه بعد از هر ماه است.

معافیت ها و مشوق های مالیاتی

در نظام مالیاتی ایران، معافیت‌ها و مشوق‌های مالیاتی ابزارهایی هستند که به‌منظور حمایت از بخش‌های خاص اقتصادی، توسعه مناطق کمترتوسعه‌یافته، تشویق سرمایه‌گذاری و کاهش بار مالیاتی برخی اقشار جامعه طراحی شده‌اند. در ادامه، به مهم‌ترین این معافیت‌ها و مشوق‌ها اشاره می‌شود

معافیت‌های مالیاتی

1.معافیت مالیاتی مشاغل اشخاص حقیقی (ماده ۱۰۱ قانون مالیات‌های مستقیم)

• درآمد سالانه مشمول مالیات مودیانی که اظهارنامه مالیاتی خود را در موعد مقرر تسلیم کنند، تا میزان معافیت موضوع ماده ۸۴ قانون مالیات‌های مستقیم از پرداخت مالیات معاف است.
•  در صورت مشارکت در مشاغل مدنی، حداکثر از دو معافیت استفاده خواهند کرد و مبلغ معافیت به‌طور مساوی بین آنان تقسیم می‌شود.
• در صورتی که هر شخص حقیقی دارای بیش از یک واحد شغلی باشد، مجموع درآمد واحدهای شغلی وی با کسر فقط یک معافیت مشمول مالیات به نرخ‌های مقرر می‌شود

2. معافیت مالیاتی شرکت‌های دانش‌بنیان

• شرکت‌های دانش‌بنیان به مدت ۱۵ سال از پرداخت هرگونه مالیات معاف هستند.
• این معافیت شامل درآمد حاصل از فروش محصولات و خدمات دانش‌بنیان می‌شود.

3. معافیت مالیاتی مناطق کمترتوسعه‌یافته

• درآمد واحدهای تولیدی و معدنی در مناطق کمترتوسعه‌یافته به مدت ۱۰ سال از پرداخت مالیات معاف هستند.
• این معافیت شامل فعالیت‌های تولیدی، معدنی و خدماتی می‌شود.

4. معافیت مالیاتی صادرات

• صد در صد درآمد حاصل از صادرات محصولات تمام‌شده کالاهای صنعتی و محصولات بخش کشاورزی از پرداخت مالیات معاف هستند.
• پنجاه درصد درآمد حاصل از صادرات سایر کالاهایی که به منظور دست‌یابی به اهداف صادرات کالاهای غیرنفتی به خارج از کشور صادر می‌شوند، از پرداخت مالیات معاف هستند.

5. معافیت مالیاتی صنایع‌دستی

• درآمد کارگاه‌های فرش دستباف و صنایع‌دستی و شرکت‌های تعاونی و اتحادیه‌های تولیدی مربوطه از پرداخت مالیات معاف هستند.

6.معافیت مالیاتی حقوق کارکنان در مناطق کمترتوسعه‌یافته

• ۵۰ درصد از مالیات حقوق کارکنان شاغل در مناطق کمترتوسعه‌یافته طبق فهرستی که توسط سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور تهیه و به تصویب هیئت وزیران می‌رسد، بخشوده می‌شود.

مشوق‌های مالیاتی

1.مشوق‌های سرمایه‌گذاری (ماده ۱۳۲ قانون مالیات‌های مستقیم)

• واحدهایی که بیش از ۵۰ نفر نیروی کار داشته باشند، در صورت افزایش ۵۰ درصدی تعداد کارکنان در هر سال، یک سال به مدت معافیت مالیاتی آن‌ها اضافه می‌شود.

• در مناطق کمترتوسعه‌یافته، پس از پایان دوره معافیت اولیه، تا زمانی که جمع درآمد واحد به دو برابر سرمایه ثبت‌شده برسد، مالیات با نرخ صفر محاسبه می‌شود.

• واحدهای مستقر در مناطق ویژه اقتصادی از ۲ سال معافیت اضافی برخوردار می‌شوند.

• واحدهایی که با دانشگاه‌ها یا مراکز پژوهشی معتبر همکاری داشته باشند، از بخشودگی هزینه‌های تحقیقاتی تا سقف ۱۰ درصد مالیات سال انجام هزینه‌های تحقیقاتی برخوردار می‌شوند.

2.مشوق‌های مالیاتی برای شرکت‌های خارجی

• شرکت‌های خارجی که با واحدهای ایرانی همکاری کنند و حداقل ۲۰ درصد محصولات را صادر نمایند، از ۵۰ درصد تخفیف مالیاتی پس از پایان دوره معافیت برخوردار می‌شوند.

این معافیت‌ها و مشوق‌ها به‌منظور حمایت از بخش‌های خاص اقتصادی، تشویق سرمایه‌گذاری و توسعه مناطق کمترتوسعه‌یافته طراحی شده‌اند. برای بهره‌مندی از این معافیت‌ها و مشوق‌ها، رعایت شرایط و مقررات مربوطه ضروری است.

انواع جرایم مالیاتی

جرایم مالیاتی به مجازات‌ها و تنبیهاتی گفته می‌شود که در صورت تخلف یا عدم رعایت قوانین مالیاتی توسط مودیان (افراد یا شرکت‌ها) اعمال می‌شود. این جرایم معمولاً شامل جریمه‌های نقدی، افزوده‌های مالیاتی، و در برخی موارد مجازات‌های کیفری می‌شود.

1.جرایم مربوط به عدم ارائه اظهارنامه یا ارائه اظهارنامه نادرست

• جریمه عدم تسلیم اظهارنامه مالیاتی در موعد مقرر معمولاً معادل ۳۰٪ مالیات متعلق است.

• اگر اظهارنامه ارائه شده ناقص یا خلاف واقع باشد، علاوه بر مالیات متعلق، جریمه‌ای معادل ۳۰٪ تا ۱۲۰٪ مالیات قابل پرداخت توسط سازمان امور مالیاتی اعمال می‌شود.

2.جرایم مربوط به عدم پرداخت مالیات یا پرداخت ناقص

• عدم پرداخت مالیات در موعد مقرر، مشمول جریمه تا ۲٪ مالیات برای هر ماه تأخیر (حداکثر تا ۳۶ ماه) می‌شود.

• همچنین ممکن است علاوه بر مالیات اصلی، جریمه‌های دیگری نیز اعمال شود.

3.جرایم مربوط به تحصیل مال نامشروع

•  اگر مودی عمداً اقدام به تحصیل مال نامشروع (مانند فرار مالیاتی یا کتمان درآمد) نماید، علاوه بر پرداخت مالیات، ممکن است جریمه‌ای معادل مالیات متعلق به اضافه آن، و در موارد خاص مجازات کیفری نیز داشته باشد.

4.جرایم مربوط به عدم صدور یا صدور فاکتور غیرقانونی

• صادر نکردن یا صدور فاکتور غیرقانونی ممکن است جریمه نقدی و حتی مجازات کیفری به دنبال داشته باشد.

5.جرایم مربوط به تأخیر در پرداخت مالیات

• پرداخت مالیات پس از مهلت مقرر موجب تعلق جریمه تأخیر به میزان مشخصی (مثلاً ۲٪ ماهیانه) خواهد شد.

نتیجه: 

صاحبان مشاغل می‌توانند با تنظیم اظهارنامه مالیاتی، مالیات خود را پرداخت کنند یا به شیوه علی‌الراس مالیات آن‌ها مشخص می‌شود. کلیه مودیان مالیاتی مکلفند هرساله در یک بازه زمانی مشخص، سود و ضرر و کارکرد یک ساله خود را برای تعیین دقیق مالیات فعالیت تجاری خود ، به سازمان امور مالیاتی کشور ارائه  دهند.

عدم تسلیم اظهارنامه اشخاص حقوقی به سازمان امور مالیاتی کشور، برای مودیان تبعاتی به همراه دارد از جمله از دست دادن بخشودگی‌ها و معافیت‌های مالیاتی. لذا جهت جلوگیری از هرگونه زیان مالیاتی بهتر است برای دریافت خدمات اظهارنامه مالیاتی از شرکت های حسابداری معتبر کمک بگیرید.

گروه مشاوران مدیریت نامدار با بیش از 20 سال فعالیت در حوزه مالی ، مالیاتی و مدیریتی با تکیه بر تیمی حرفه ای و متخصص ، ، بعنوان یک شرکت خدمات حسابداری معتبر، آماده ارائه هرگونه خدمات اظهارنامه مالیاتی به مودیان گرامی می باشد