همشهری آنلاین - یکتا فراهانی: درحالی‌که دمای جهانی بالاتر می‌رود، تکنولوژی‌های نو و معماری‌های هوشمند در دنیا دارند راه‌هایی ارائه می‌دهند که خانه‌ها را بدون مصرف کلان انرژی، در تابستان‌های سوزان قابل‌تحمل نگه دارند.
فناوری پیشرفته و معماری هوشمند امروز
تابستان‌های داغ حالا دیگر چالشی جهانی شده و مصرف برق برای خنک‌سازی، بار بیشتری بر شبکه‌ها، بودجه‌ها و محیط‌زیست وارد می‌کند. اما فناوری پیشرفته و معماری هوشمند امروز، فرصت‌های جدیدی پیش رو گذاشته؛ از باتری‌های یخی که سرمای ذخیره‌شده را برای ساعات اوج مصرف آزاد می‌کنند تا پوشش‌های رادیاتیک با بازتاب بسیار بالا و دیوارهایی با الگوهای زیگزاگی که دمای سطح را چند درجه پایین‌تر نگه می‌دارند.
معماری سنتی مدرن شده
در حال حاضر معماری سنتی به کمک روش‌های خنک‌سازی غیرفعال دوباره مطرح شده: استفاده از برج باد / بادگیر (Windcatcher): سازه‌ای سنتی با طراحی ساده برای عبور باد و خنک‌سازی خانه بدون برق است که همچنان در معماری مدرن کاربرد دارد و می‌تواند تا ۸ درجه داخل را خنک‌تر کند.
چاه‌های زمین گرمایی یا Earth Tubes لوله‌هایی زیرزمینی که هوای بیرون را از دل خاک خنک شده عبور می‌دهند و وارد فضای داخلی می‌کنند، ضمن آنکه کم‌هزینه و کم‌صدا هم هستند.
الگوهای زیگزاگی روی دیوارهای خارجی هم از دیگر راهکارهای خنک‌شدن ساختمان‌هاست. طراحی دیواری که با زاویه‌های خاص، تابش خورشید را منحرف می‌کند و دمای سطح را تا ۳°C کاهش می‌دهد.
بیشتر بخوانید :
فناوری‌های هوشمند و تطبیقی برای خنکی هوشمندانه
تهویه هوشمند و IoT
سیستم‌هایی که با حسگر دمای اتاق، رطوبت، حضور افراد و اتصال به هوش مصنوعی، عملاً به‌صورت خودکار جریان هوا را تنظیم می‌کنند؛ هوای گرم را تخلیه و هوای خنک بیرون یا از سیستم سرمایشی را وارد می‌کنند.
پوسته هوشمند سازه (Climate‑adaptive building shell)
دیوار یا شیشه‌هایی که قابلیت تغییر خودکار میزان عبور حرارت یا نور خورشید را دارند، بدون نیاز به انرژی اضافی تا ۳۰٪ صرفه‌جویی انرژی در سرمایش و گرمایش کل ساختار را به دنبال خواهند داشت.
فناوری رادیاتیک بازتابی (Radiative Cooling Films)
فیلم‌های نازک سفیدرنگ یا ساختارهای نشاسته‌ای که تابش خورشیدی را منعکس می‌کنند و گرمای مادون‌قرمز را به فضا بازمی‌تابانند، بدون برق فعال، تا چند درجه خنک‌تر نگه می‌دارند.
ذخیره‌ساز سرمایشی: یخ به‌جای باتری!
فناوری باتری یخی (Ice Battery) که در بعضی ساختمان‌ها اجرا شده و اکنون به نسخه‌های کوچک‌تر خانگی رسیده نیز از جمله دیگر راهکارهای مقابله با گرما به شمار می‌روند. در واقع در این روش وقتی قیمت برق پایین است، آب را یخ می‌زنند تا در ساعات اوج گرما آن را برای خنک‌کردن استفاده کنند. به‌این‌ترتیب می‌توانند تا یک‌سوم مصرف انرژی سرمایش را کاهش دهند.
طراحی و مصالح ساختمان: پایه‌های معماری پایدار
استفاده از سقف‌های سبز یا پوشش گیاهی روی بام که تابش خورشیدی را کاهش می‌دهند و تبخیر آب‌خنک ایجاد می‌کنند.
مصالح سبک و روشن با شاخص بازتاب نوری بالا مثل گچ سفید، رنگ سرد و مصالح با SRI بالا برای کاهش جذب گرما.
ایجاد سایه با سایبان‌ها، نیم‌طبقه‌ها و درختان که مانع تابش مستقیم خورشید به پنجره‌ها و دیوارها می‌شوند هم می‌توانند به خنک‌تر شدن هوا کمک کنند.
شاید بتوان گفت ترکیب معماری سنتی با فناوری‌های هوشمند بهترین راه برای ایجاد خانه‌ای خنک و کم‌مصرف است. استفاده از رنگ‌های بازتابنده، سایه‌سازهای طبیعی، تهویه غیرفعال و سیستم‌های ذخیره سرما همگی در کنار هم می‌توانند بدون مصرف زیاد برق، خنکی پایدارتری فراهم کنند.
کدام راه برای خانه شما مناسب است؟
معماری غیرفعّال مثل بادگیر، سایه‌ساز طبیعی و مصالح با بازتاب بالا بهترین انتخاب است.
سیستم‌های IoT و پوسته هوشمند ساختمان؛ بخصوص اگر خانه شما جدید یا قابل نوسازی است.
برای صرفه‌جویی در برق در ساعات اوج مصرف هم می‌توان از باتری‌های یخی یا سیستم‌های ذخیره‌ساز سرمایشی عملی و پایدار استفاده کرد.
