به گزارش اقتصادنیوز، غروب روز سه‌شنبه شایعاتی که از بیش از یک هفته قبل در مورد انتصاب علی لاریجانی رئیس مجلس پیشین به دبیری شورای عالی امنیت ملی شنیده می‌شد، به واقعیت پیوست و علی لاریجانی 67 ساله بار دیگر همان وظایفی را برعهده گرفت که در سال 1384 و در سن 47 سالگی بردوش می‌کشید.
علی لاریجانی در دهه 80 شمسی و پس از حسن روحانی وارد شورای عالی امنیت ملی شد و به سرعت مسئولیت مذاکرات با اروپایی‌ها را برعهده گرفت. در همان زمان و با شروع ریاست‌جمهوری محمود احمدی‌نژاد، حضور او در شورای عالی امنیت ملی با چالش روبه‌رو شد و در نهایت استعفا داد.
مسیر لاریجانی از دهه هشتادتا 1404، پرپیچ‌وخم و عجیب طی شد. او پس از شکست در همکاری با اصول‌گرایان طرفدار احمدی‌نژاد، به چهره‌های میانه‌روتر نزدیک شد و بلافاصله مورد پذیرش آنها قرار گرفت و در سال‌های بعد به‌عنوان سیاستمداری اهل مدارا و آشنا با زبان دیپلماسی فعالیت کرد.
لاریجانی در یادداشتی که در سال 1386 منتشر و در آن دلایل استعفا را شرح داده بود, دلیل اقدامش را اختلاف بر سر رویکردهای بنیادین در اداره سیاست خارجی کشور عنوان کرد. مساله‌ای که نشان می‌داد او علاقه عمیقی دارد تا مسیر دیپلماسی و گفتگو را به جای تقابل انتخاب کرده و با تیم محمود احمدی نژاد و سعید جلیلی که بعدها دبیری شورای عالی امنیت ملی را برعهده گرفت، زاویه دارد.
لاریجانی در سال های بعد از ترک شورای عالی امنیت ملی خصوصا سال هایی که ریاست پارلمان را برعهده داشت در صف کسانی قرار گرفته بود که از نگاه کارشناسانه، تنش زدا و هوشمندانه در سیاست خارجی را دنبال می کنند. کما اینکه او از حامیان برجام در روزهایی بود که حسن روحانی و تیم مذاکره کننده اش در پاستور مستقر بودند.
او حال در روزهایی به شورای عالی امنیت ملی بازگشته است که گره های زیادی بر پرونده هسته ای ایران زده شده است و مسیری سخت را باید در کنار مسعود پزشکیان و تیم دیپلماسی طی کند.
بلافاصله بعد از انتشار خبر حکم مسعود پزشکیان برای علی لاریجانی و دبیری او بر شورای عالی امنیت ملی، رسانه‌های بین‌المللی با انتشار این خبر از آن استقبال کردند. بازگشت این تحصیل کرده دانشگاه شریف به نهادی کلیدی در تصمیم‌گیری‌های اساسی کشور، به‌عنوان رویکردی تازه در سیاست‌خارجی ایران تلقی شده است.
مثلا بلومبرگ بلافاصله به تجارب علی لاریجانی در زمینه مذاکره با غرب اشاره کرد و نوشت: یک سیاستمدار باسابقه و مذاکره‌کننده هسته‌ای سابق رئیس شورای عالی امنیت ملی در ایران شد. در متن خبر این رسانه، از رئیس‌سابق صدا و سیما به‌عنوان فردی عملگرا نام برده‌اند.
روزنامه تایمز اسرائیل، تمرکز خود را بر روی حرف‌های علی لاریجانی در تلویزیون و زمان جنگ تحمیلی 12 روزه علیه ایران گذاشت. لاریجانی آن زمان گفته بود ما به سمت سلاح‌های هسته‌ای حرکت نمی‌کنیم، اما اگر در مسئله هسته‌ای ایران کار اشتباهی انجام دهید، ایران را مجبور خواهید کرد که به سمت آن حرکت کند زیرا باید از خود دفاع کند.
اقتصادنیوز: عبدالرضا فرجی راد گفت: حضور آقای لاریجانی در شورای عالی امنیت ملی باعث تقویت شورا خواهد شد؛ به‌ویژه که می‌دانیم برخی اعضای شورا در جنگ ۱۲ روزه تحمیلی شهید شدند و افراد جدید جایگزین شده‌اند و تشخیص داده شده است که اگر ایشان حضور داشته باشد، وضعیت بهتری به وجود خواهد آمد.
آسوشیتدپرس، تنها به اعلام خبر بسنده نکرد و در گزارشی تحلیلی به‌دنبال نشانه‌شناسی انتخاب علی لاریجانی برای دبیری شورای عالی امنیت ملی پرداخت. این رسانه نوشت: این انتصاب به عنوان نشانه‌ای از این تلقی می‌شود که جمهوری اسلامی ایران به دنبال تغییر از مسیر تندروی به سمت یک مسیر میانه‌روتر است.
فایننشنال تایمز هم از کنار خبر انتصاب علی لاریجانی بی‌اعتنا عبور نکرد و یادآور شد: ایران یک سیاستمدار کهنه‌کار را به ریاست عالی‌ترین نهاد امنیتی کشور منصوب کرد، اقدامی که به گفته ناظران، تلاشی برای مهار تندروها و بازآرایی ساختار دفاعی کشور پس از جنگ ۱۲ روزه با اسرائیل تلقی می‌شود.
به‌نظر می‌رسد که دستکم رسانه‌های غربی مایلند تا در میانه اختلافات با ایران که بعد از جنگ تحمیلی 12 روزه به بالاترین حد خود رسید، تغییر در دبیری شورای عالی امنیت ملی را به فال نیک بگیرند.
برای نمونه آسوشیتدپرس این انتصاب به‌عنوان نشانه‌ای از تمایل نظام جمهوری اسلامی برای فاصله گرفتن از رویکردهای تندروانه و حرکت به سوی میانه‌روی بیشتر تلقی کرده است.
عمده تحلیل‌ها در مورد تغییرات تازه در شورا از همین دست است. علی لاریجانی سیاستمداری است که در سال‌های اخیر و به‌ویژه پس از اینکه از سوی اصول‌گرایان بی‌مهری‌هایی را دید به سمت میانه‌روی و استقلال نسبی پیش رفت.
او حتی بعد از آنکه شورای نگهبان صلاحیتش را برای انتخابات ریاست‌جمهوری مورد تایید قرار نداد، به‌عنوان مشاور رهبرانقلاب باقی ماند و به تازگی در سفری به مسکو، پیامی را برای پوتین برد.
مجموع این عوامل نشان می‌دهد که بازگشت لاریجانی به‌معنای تغییر در برخی رویکردهایی است که در سال‌های اخیر و به ویژه پس از سال 1400 رونق زیادی پیدا کرده بود. در این رویکرد هر نوع مذاکره تقبیح شد و در نهایت به فاصله گرفتن هر چه بیشتر از میز گفتگو انجامید.
برای اروپایی‌ها که این روزها درصدند تهران را پای میز مذاکره داشته باشند تا نگرانی‌های هسته‌ای خود را برطرف کنند، بازگشت علی لاریجانی خبری دلگرم‌کننده به‌نظر می‌رسد. با اینحال تهران با اعلام اینکه هرگز از میز مذاکره کنار نمی‌رود گفته تا زمانی که سایه جنگ بالای سر ایران باشد به گفتگو با آمریکایی‌ها برنمی‌گردد.
در چنین شرایطی حضور علی لاریجانی به‌عنوان دبیرشورای عالی امنیت ملی، می‌تواند در یک‌دست شدن صداهای شنیده شده از تهران اثرگذار باشد. به طور کلی لاریجانی به‌خوبی می‌داند که با تیم فعلی وزارت خارجه چطور تبادل‌نظر کند. رویکرد او در مورد دیپلماسی فاصله عمیقی با تیم دیپلمات‌های دولت مسعود پزشکیان ندارد.
این هم‌راستا بودن می‌تواند خبری خوب برای طرفداران دیپلماسی به جای جنگ و تحریم باشد. با اینحال، مسیر برای لاریجانی به‌عنوان سیاستمداری که دستکم در یک دهه گذشته خشم تندروها را برانگیخته و دشمنان جدی در مجلس و خارج از آن دارد، آسان نخواهد بود. انتظار می‌رود که آنها به سرعت به سازماندهی خود برای مقابله با تصمیمات احتمالی در حوزه دیپلماسی بپردازند تا ضربه فعلی را جبران کنند.
در دورانی که علی لاریجانی دبیری شورای عالی امنیت ملی را برعهده داشت، تصمیم‌گیری در مورد مذاکرات در دست این نهاد بود. اما در شرایط فعلی وزارت خارجه جای آن را گرفته است. برخی از ناظران معتقدند با حضور علی لاریجانی ممکن است شاهد انتقال دوباره مذاکرات به شورای عالی امنیت ملی باشیم.
به‌نظر می‌رسد چه این تحلیل درست باشد و چه گمانه زنی، همراهی وزارت خارجه و شورای عالی امنیت ملی، دست مذاکره‌کنندگان را برای تصمیم‌گیری و تعیین رویکرد باز نگه داشته و به آنها اجازه می‌دهد تا با آسودگی بیشتر و تنش کمتر پا به میدان بگذارند.
