هفتمین نمایشگاه بین‌المللی صنعت پخش ایران از ۱۴ تا ۱۷ مرداد در ایران‌مال برگزار می‌شود. مراسم افتتاحیه این رویداد، با حضور اعضای انجمن ملی صنعت و فعالان این حوزه برگزار شد. سهراب کارگر رئیس هیات‌مدیره انجمن ملی صنعت پخش ایران و رئیس شورای سیاستگذاری رویداد در این مراسم با اشاره به اهمیت نقش زنجیره توزیع در تامین کالاهای اساسی مورد نیاز جامعه اظهار کرد: خانواده بزرگ صنعت پخش، با تلاش شبانه‌روزی و مستمر، انواع اقلام ضروری مردم ایران از جمله مواد غذایی، دارویی، تجهیزات پزشکی، لوازم آرایشی و بسیاری کالاهای دیگر را با رعایت استانداردهای ملی و بین‌المللی، در کمترین زمان و با قیمت یکسان، به سراسر کشور عرضه می‌کند.
وی خاطرنشان کرد: بدیهی است که فعالان این صنعت نقش بی‌بدیلی در حفظ و ارتقای سلامت و رفاه عمومی دارند. همچنین، آنها در زمان‌های بحرانی، مانند جنگ تحمیلی ۱۲روزه، اهرمی موثر و کارآمد برای دولتمردان بوده‌اند. همسویی با دولت در تنظیم بازار و نظام توزیع بازوی توانمند جهت تولیدکنندگان و تامین‌کنندگان به منظور افزایش سهم بازار و فروش، ارتباط اثربخش و پایدار با مشتریان و توجه و شناخت نیاز مصرف‌کنندگان و ایجاد شغل، از مهم‌ترین ماموریت‌های صنعت پخش ایران است.
رئیس هیات‌مدیره انجمن ملی صنعت پخش ایران با بیان اینکه این صنعت، به‌عنوان یک بازوی توانمند در زنجیره تامین، با شناخت نیاز مصرف‌کننده و برقراری ارتباط اثربخش با مشتریان، به ایجاد اشتغال و توسعه اقتصادی کمک کرده، خاطرنشان کرد: شناخت بهتر این صنعت و تاثیرات انکارناپذیر آن در زنجیره توزیع، جایگاه آن را در اقتصاد کشور بیش از پیش روشن ساخته است.
کارگر با اشاره به برگزاری ششمین رویداد صنعت پخش در اردیبهشت سال گذشته در جزیره کیش گفت: این رویداد، طبق نظرسنجی‌های انجام شده، موفق شد رضایت ۹۶ درصدی شرکت‌کنندگان را جلب کند. افزایش ۲۰ درصدی قراردادهای B۲B، رشد ۱۵ درصدی فضای اختصاص یافته به نمایشگاه، افزایش ۲۲ درصدی مشارکت شرکت‌ها و اجرایی شدن آیین‌نامه شرکت‌های لجستیکی نسل سوم (۳PL) از مهم‌ترین دستاوردهای این نمایشگاه بود. با این حال، رویداد ششم با چالش‌هایی نیز مواجه شد؛ از جمله مشارکت محدود مدیران میانی و بدنه اجرایی به‌دلیل بعد مسافت و هزینه‌های اقامت در کیش و همچنین عدم حضور شرکت‌ها و سخنرانان خارجی به دلیل شرایط کشور. به همین دلیل تصمیم گرفته شد نمایشگاه هفتم در تهران برگزار شود تا این مشکلات مرتفع شود.
وی در ادامه با اشاره به برگزاری هفتمین نمایشگاه صنعت پخش با شعار «توسعه و هم‌افزایی در مسیر تحول» عنوان کرد: استقبال از این رویداد چشم‌گیر بوده به‌طوری‌که در روزهای پایانی، امکان پاسخگویی به تمام درخواست‌ها وجود نداشت. این رویداد در چارچوب یک برنامه سه‌ساله طراحی شده تا مسیر بازسازی و به‌روزرسانی صنعت پخش را فراهم کند.
رئیس هیات‌مدیره انجمن ملی صنعت پخش ایران با تاکید بر ضرورت هم‌افزایی در این صنعت، سه سطح همکاری را تشریح کرد: نخست، هم‌افزایی درون‌سازمانی میان شرکت‌های فعال از طریق نوآوری و تشکیل شرکت‌های ۳PL که در یک‌سال اخیر به تاسیس بیش از ۲۰ شرکت انجامیده است. دوم، انتقال دانش صنعت پخش کالاهای FMCG به دیگر بخش‌های توزیع از جمله کالاهای بادوام و محصولات کشاورزی. سوم، حرکت به سوی روش‌های نوین توزیع مانند فروش دیجیتال و تجارت الکترونیک که با نیازهای نسل جدید و الگوهای مصرف جدید هماهنگ است. هدف اصلی از این مسیر، کاهش بهای تمام‌شده برای مصرف‌کننده و ارتقاء کیفیت خدمات عرضه‌شده در صنعت پخش کشور است.
کارگر با بیان اینکه نمایشگاه هفتم صنعت پخش برنامه‌ها و شاخص‌های قابل‌توجهی دارد، اظهار کرد: در این دوره، بیش از ۳۰ کارگاه و سخنرانی کلیدی با ساختاری متفاوت برگزار خواهد شد که می‌تواند طیف گسترده‌تری از بدنه اجرایی و مدیران میانی صنعت پخش را مخاطب قرار دهد. در رویداد ششم که در کیش برگزار شد، عمدتا سطح کارگاه‌ها برای مدیران ارشد طراحی شده بود، اما در دوره جدید تلاش شد مدیران میانی نیز از محتوا بهره‌مند شوند.
وی حضور چهره‌های برجسته و صاحب‌نظران اقتصادی و صنعتی کشور را یکی از ویژگی‌های نمایشگاه هفتم دانست و گفت: چهره‌هایی چون آقایان عبده تبریزی و میرزاخانی با بررسی موضوع «بنگاه‌داری زیر سایه بحران»، مباحث اقتصادی مهمی را مطرح میکنند. چهره‌های برجسته صنعت دارویی نظیر آقایان کبریایی‌زاده، عبدی‌زاده و محلاتی نیز درباره نقش صنعت پخش در تاب‌آوری دارویی کشور سخن می‌گویند. از دیگر بخش‌های شاخص، برگزاری پنل‌هایی با همکاری فعالان صنفی چون آقای مرتضوی (رئیس هیات‌مدیره کانون صنایع غذایی) و آقای بختیاری (رئیس سندیکای کنسرو ایران) است که به بررسی نقاط قوت و ضعف صنعت غذا در شرایط بحران ۱۲ روزه می‌پردازند. همچنین پنل‌های تخصصی این دوره با همکاری وزارت صمت، سازمان غذا و دارو و شرکت‌های حاضر در نمایشگاه تدوین و اجرا می‌شود.
رئیس هیات‌مدیره انجمن ملی صنعت پخش ایران یکی دیگر از برنامه‌های مهم نمایشگاه هفتم را رونمایی از «کانون مدیران صنعت پخش» اعلام کرد و افزود: این اقدام در نتیجه تلاش کمیته منابع انسانی و با هدایت دکتر میربلوکی صورت گرفت. هدف از این کانون، تلفیق تجربه پیشکسوتان و انرژی فعالان جوان صنعت است تا بتوان ارزش افزوده‌ای برای بدنه اجرایی صنعت ایجاد کرد.
وی با تاکید بر اهمیت پیوند دانشگاه و صنعت گفت: همانند سال گذشته، امسال نیز فرآیند دریافت و داوری مقالات علمی با دقت بالا انجام شد و سه مقاله برتر انتخاب و به‌صورت مادی و معنوی مورد تقدیر قرار گرفتند. همان‌طور که دیگر صنایع برای همگامی با تحولات جدید نیازمند درک شفاف‌تری از آینده هستند، صنعت پخش نیز باید با شناخت دقیق از مشاغل و کسب‌وکارهای نوین، خود را برای تغییرات بنیادی و ضروری آماده کند. امید است نکات و موضوعات مطرح‌شده در این دوره نیز همچون کنفرانس‌های پیشین بتواند در تحقق اهداف کلان صنعت پخش، افزایش بهره‌وری و سودآوری، موثر واقع شود.
در ادامه این مراسم، حمید محله‌ای، مدیرکل دفتر توزیع، آماد و خدمات پس از فروش وزارت صنعت، معدن و تجارت با اشاره به سابقه حضور خود در وزارتخانه گفت: بنده از سال ۱۳۸۰ وارد وزارتخانه شدم و پس از چند سال با انجمن صنعت پخش آشنا شدم. حضور در این فضا برای من تجربه‌ای ارزشمند بود و مسیر کاری‌ام از همان ابتدا تا امروز از همین فضای حرفه‌ای و آموزنده تاثیر پذیرفته است.
وی با تاکید بر گستردگی فعالیت شرکت‌های پخش، اظهار کرد: این شرکت‌ها تمامی حوزه‌های تجارت و بازرگانی را پوشش می‌دهند؛ از تامین، برنامه‌ریزی، نگهداری، توزیع و لجستیک معکوس تا بازاریابی، تبلیغات و برند‌سازی. چند سالی است که رویدادهای صنعت پخش به‌صورت منظم و حتی بین‌المللی دنبال می‌شود. امروز در این حوزه مجموعه‌ای از دانش و تجربه شکل گرفته که بسیار ارزشمند است. ما آن‌چنان در حوزه پخش و توزیع درگیر شده‌ایم که در جلسات تخصصی با وزارت بهداشت یا سایر نهادها، کاملا مانند مدافعان یک سرزمین از این حوزه حمایت می‌کنیم.
مدیرکل دفتر توزیع، آماد و خدمات پس از فروش وزارت صمت به تجربه اخیر کشور در بحران جنگ ۱۲ روزه اشاره کرد و گفت: این بحران نشان داد که ساختار سازمان‌یافته صنعت پخش تا چه حد می‌تواند در بزنگاه‌ها کارساز باشد. در عرض دو تا سه روز، با تغییر ترکیب جمعیتی در تهران و توزیع جمعیت به سایر استانها، پویایی شبکه توزیع به‌خوبی عمل کرد. کالاها به موقع رسیدند و اختلالی در تامین به وجود نیامد. فروشگاه‌های زنجیره‌ای نیز نقش موثری ایفا کردند و مشخص شد زیرساخت‌های علمی و دقیق تا چه حد می‌توانند حیاتی باشند.
محله‌ای همچنین به اهمیت توسعه شرکت‌های لجستیکی نسل سوم (۳PL) پرداخت و خاطرنشان کرد: این شرکت‌ها باید از بدنه شرکت‌های پخش جدا شوند و به‌صورت مستقل رشد کنند. ما سه تا چهار سال پیش دستورالعمل تشکیل آنها را تدوین کردیم و تاکنون ۱۷ تا ۱۸ مجوز صادر شده و چند مورد دیگر نیز در دست بررسی است. البته این شرکت‌ها هنوز با افق ترسیم‌شده فاصله دارند، اما قطعا مسیر نجات صنعت پخش از طریق توسعه این ساختارها خواهد بود. کاهش هزینه‌های توزیع و افزایش بهره‌وری بدون حضور این شرکت‌ها ممکن نیست.
وی تاکید کرد: همان‌طور که تولیدکنندگان به شرکت‌های پخش اعتماد کردند تا کالاهایشان را توزیع کنند، اکنون وقت آن رسیده که شرکت‌های پخش نیز به شرکت‌های لجستیکی اعتماد کنند. تمرکز شرکت‌های پخش باید بر برند‌سازی، بازاریابی و توسعه بازار باشد، درحالی‌که کاهش هزینه و افزایش بهره‌وری باید به عهده شرکت‌های لجستیکی قرار گیرد.
مدیرکل دفتر توزیع، آماد و خدمات پس از فروش وزارت صمت به ساختار جدید دفتر آماد و خدمات بازرگانی اشاره کرد و گفت: این دفتر حاصل ادغام سه واحد قبلی است و اکنون شامل هفت گروه مختلف از جمله بازاریابی، شرکت‌های پخش، زیرساخت‌های لجستیکی و خدمات پس از فروش است. امیدواریم که با هم‌افزایی میان این گروه‌ها، توسعه منسجم‌تری در حوزه توزیع و لجستیک کشور رقم بخورد و تمامی مسائل و چالش‌های فعالان این صنعت با همکاری مشترک قابل حل خواهد بود.
همچنین محمدرضا مرادی، عضو هیات‌مدیره انجمن ملی صنعت پخش ایران و رئیس کمیته محتوایی هفتمین نمایشگاه، در تبیین محور اصلی این رویداد اظهار کرد: تمرکز نمایشگاه امسال بر توسعه و هم‌افزایی در مسیر تحول است. طی چند دوره گذشته درباره تحول و تغییر نگرش‌ها بسیار سخن گفته شد، اما همچنان شاهد عدم تمایل فعالان صنعت به پذیرش تغییرات و همراهی با پارادایم‌های نوین هستیم. همین مقاومت‌ها سبب شده که نتوانیم شرکت‌ها را به شکل بایسته و شایسته توسعه دهیم. از همین‌رو تصمیم گرفتم در این دوره به موضوعی بپردازم که این روزها در صنعت پخش جهانی مطرح است؛ یعنی ضرورت استفاده از هوش مصنوعی.
وی با بیان اینکه یکی از مهم‌ترین موانع تحول، ترس از خروج از منطقه امن کسب‌وکار است، افزود: معمولا شرایط کشور، مشکلات اقتصادی و سیاسی یا فضای جنگی و گلوگاه‌های موجود در حوزه کسب‌وکار، بهانه‌هایی می‌شود برای فرار از تغییر. آنقدر درگیر روزمرگی شده‌ایم که حتی حوصله صحبت درباره هوش مصنوعی را نداریم. ممکن است بسیاری بگویند باید درباره مشکلات نقدینگی، چک‌های برگشتی یا منابع انسانی حرف زد. اما واقعیت این است که این مسائل سال‌هاست تکرار می‌شوند، بدون آن‌که نتیجه مثبتی برای صنعت سنتی ما حاصل شده باشد.
عضو هیات‌مدیره انجمن ملی صنعت پخش ایران با اشاره به استفاده از منطق برهان خلف برای تشریح ضرورت استفاده از هوش مصنوعی در صنعت پخش توضیح داد: اگر فرض کنیم استفاده از هوش مصنوعی در صنعت پخش ضرورتی ندارد، باید پیامدهای این فرض را بررسی کنیم. نخستین چالش، پراکندگی داده‌هاست. اکثر شرکت‌های پخش با سیستم‌های مستقل و جزیره‌ای مواجه‌اند؛ از فروش و انبار گرفته تا مالی. این ناهمگونی منجر به خطای تصمیم‌گیری، از دست رفتن فرصت‌ها، کاهش شفافیت و افزایش کندی عملیات می‌شود. نبود یک پلتفرم داده‌محور، مانعی جدی برای دستیابی به بهره‌وری واقعی است.
مرادی دومین چالش را ناوگان ناکارآمد و پرهزینه دانست و گفت: چند سال پیش تلاش کردیم از کامیون‌های سنگین برای توزیع در شهر فاصله بگیریم و به سراغ استفاده از ون برویم. با این حال، همچنان در بسیاری از مناطق اصرار بر استفاده از کامیون وجود دارد. این موضوع باعث افزایش مصرف سوخت، اتلاف منابع، نارضایتی مشتری و هزینه‌های تعمیرات می‌شود. ناتوانی در پیش‌بینی تقاضا سومین چالش مهم است. سفارش‌گذاری اغلب بر پایه تجربه فردی فروشنده صورت می‌گیرد و نه تحلیل داده‌ها. همین موضوع منجر به کمبود یا انباشت کالا، نوسان در تولید و کاهش بهره‌وری سرمایه در گردش می‌شود.
وی چالش چهارم را نبود کنترل هوشمند بر نقدینگی و اعتبار مشتریان عنوان کرد و گفت: «فروش مدت‌دار بدون تحلیل ریسک، باعث افزایش مطالبات معوق و سوخت‌شده، کاهش نقدینگی و در نهایت ضربه به سودآوری شرکت می‌شود. مدیریت ضعیف اعتبار، پاشنه آشیل بسیاری از شرکت‌هاست. کنترل نادرست موجودی انبار نیز پنجمین چالش است. با وجود تاکیدهای پیشین بر دیجیتالی شدن و مکانیزه‌سازی انبارها، هنوز بسیاری از فرآیندها به شکل سنتی انجام می‌شود. این موضوع نه‌تنها هزینه‌ها را افزایش می‌دهد، بلکه ردیابی کالا و پاسخگویی به نهادهای نظارتی را نیز دشوار می‌سازد.
عضو هیات‌مدیره انجمن ملی صنعت پخش ایران خاطرنشان کرد: اگر این مدل سنتی بدون ورود تکنولوژی و هوش مصنوعی ادامه یابد، با همان سرنوشتی مواجه می‌شویم که نوکیا به دلیل عدم تطبیق با بازارهای نوین به آن دچار شد. لذا فرض عدم ضرورت استفاده از هوش مصنوعی، مردود است و باید بپذیریم که استفاده از آن، یک ضرورت استراتژیک و اجتناب‌ناپذیر برای موفقیت بنگاه‌های اقتصادی به شمار می‌رود.
مرادی در ادامه درباره نقش هوش مصنوعی در نوسازی صنعت پخش گفت: هوش مصنوعی راهکارهایی مشخص برای عبور از وضعیت فعلی در اختیار ما قرار می‌دهد. نخستین گام، ایجاد یک پلتفرم ابری برای همگام‌سازی و تحلیل داده‌هاست. بدون زیرساخت داده‌محور، امکان تصمیم‌گیری دقیق وجود ندارد. دوم، باید بهینه‌سازی مسیرهای توزیع و مدیریت ناوگان را با کمک یادگیری ماشین در دستور کار قرار دهیم. سوم، پیش‌بینی تقاضا با استفاده از مدل‌های یادگیری عمیق است که متاسفانه اغلب شرکت‌های پخش سنتی از آن محروم‌اند و همچنان بر اساس حدس و تجربه عمل میکنند.
وی افزود: در حوزه مدیریت مالی، رتبه‌بندی اعتباری مشتریان باید با الگوریتم‌های هوش مصنوعی انجام شود. انبارگردانی نیز نیازمند نظارت هوشمند بر موجودی، مبتنی بر اینترنت اشیا و یادگیری ماشین است. این موارد فقط یک به‌روزرسانی فناورانه نیست، بلکه تغییری ساختاری در مدل‌های عملیاتی و مالی شرکت‌ها به شمار می‌رود. پیاده‌سازی چنین راهکارهایی می‌تواند آغازگر بازآفرینی جدی در فضای اقتصادی و کسب‌وکار شرکت‌های فعال در صنعت پخش باشد.
عضو هیات‌مدیره انجمن ملی صنعت پخش ایران با اشاره به پیامدهای مثبت این تحول، توضیح داد: تاثیرات این حرکت در سه حوزه اصلی قابل مشاهده است. اول، افزایش بهره‌وری است. بسیاری از فرآیندهای زائد، با مداخله هوش مصنوعی حذف می‌شود، چراکه این فناوری مسیر درست را شناسایی و پیشنهاد می‌دهد. دوم، ارتقا پایداری مالی و ساختاری شرکت‌هاست که با امکان پیش‌بینی نقدینگی محقق می‌شود. سوم، بهبود تجربه ذی‌نفعان مختلف، از مشتریان و تامین‌کنندگان گرفته تا سهامداران، مدیران و کارکنان؛ همه این گروه‌ها می‌توانند از نتایج هوشمندسازی منتفع شوند.
مرادی با تاکید بر اهمیت به‌روزرسانی دانش فعالان این صنعت گفت: در دنیای پویای امروز، بی‌توجهی به دانش روز می‌تواند برای ما تهدید باشد. اما اگر به درستی از آن استفاده کنیم، می‌توانیم همین تهدید را به فرصت تبدیل کنیم. در همین راستا، مهم‌ترین بخش نمایشگاه هفتم، برگزاری پنل‌های تخصصی است. با توجه به اینکه بسیاری از همکاران ما امکان اجرای عملی این تغییرات را در سازمان خود ندارند، حضور در این نشست‌ها می‌تواند آگاهی آنها را افزایش دهد. ما در پنج سالن، طی سه روز، از ساعت ۱۴ تا ۲۰، پانزده پنل تخصصی برگزار می‌کنیم که عمدتا به حوزه‌های نوین کسب‌وکار در صنعت پخش اختصاص دارند.
وی با اشاره به ضرورت پذیرش مسوولیت از سوی فعالان بخش سنتی، ادامه داد: اگرچه مشکلات اقتصادی و سیاسی در کشور جدی است، اما ما به‌عنوان بدنه سنتی صنعت پخش، به این درک رسیده‌ایم که باید اقدام کنیم و تغییراتی در رویکردهای مدیریتی خود اعمال نماییم. ادامه مسیر با مدل‌های فعلی ما را به مقصد نمی‌رساند.
