این وقفه، که برای دومین بار در سال جاری بعد از تعطیلات ۷روزه خرداد ماه ناشی از وقوع جنگ تحمیلی ۱۲روزه میان ایران و اسرائیل، برای بزرگترین خودروساز کشور رخ میدهد، زنگ خطری جدی برای تداوم روند نزولی تولید است که در چهار ماه ابتدایی سال جاری نیز شاهد آن بودهایم.
نخستین تعطیلی خودروسازان در سال جاری بهنوعی تحمیلشده از شرایط منطقه و وقوع جنگ تحمیلی ۱۲روزه میان ایران و اسرائیل رخ داد. این رویداد، خودروسازان و قطعهسازان را وادار به اعلام تعطیلات تابستانی ۷روزه کرد و در کنار سایر چالشها، منجر به کندی روند تولید خودرو در سه ماه ابتدایی سال شد. اکنون، تعطیلی اخیر ایرانخودرو، هرچند با عنوان تعمیرات و نگهداری اعلام شده، اما نمیتوان از تاثیر ناترازی انرژی و لزوم صرفهجویی در این تصمیم غافل شد. این تکرار تعطیلات، چه به دلایل داخلی و چه خارجی، نشاندهنده شکنندگی ساختار تولید در صنعت خودروی ایران است.
تعطیلی دوباره خطوط تولید خودروساز بزرگ کشور نگرانیها را از بابت اختلال در روند تولید افزایش داده است. بررسی آمارهای چهار ماه ابتدایی سال جاری نیز تصویر نگرانکنندهای از وضعیت تولید خودرو ارائه میدهد. اعداد و ارقام بیانگر این مطلب است که تولید خودرو با افت ۱۷.۵درصدی نسبت به مدت مشابه سال گذشته مواجه شده است. عوامل متعددی از جمله بلاتکلیفی در قیمتگذاری خودرو و اختلاف میان سیاستگذاران و خودروسازان، تا قطعیهای مکرر برق و مشکلات ارزی و همچنین تعطیلات اجباری، همگی در این افت تولید دخیل بودهاند.
در این بین، قطعیهای مکرر برق در چهار ماه گذشته یکی از دلایل اصلی افت تولید بوده است و حالا این موضوع در اطلاعیه صادر شده هم به صراحت قید شده است.
اگرچه ایران خودرو انرژی مورد نیاز خود را از طریق نیروگاههای اختصاصی تامین میکند اما این مشکل در سایر خودروسازان بهویژه سایپا و پارس خودرو با شدت بیشتری اثرگذار بوده و روند تولید آنها را با افت بیشتری نسبت به ایران خودرو مواجه کرده است.
بررسی جزئیات افت تولید در ایران خودرو نشان میدهد از ابتدای سال تا انتهای تیرماه، ۱۵۶هزار و ۶۱۹ دستگاه محصول سواری تولید کرده است. این رقم در مقایسه با تولید ۱۶۱هزار و ۵۶۸دستگاهی در مدت مشابه سال گذشته، افت ۴هزار و ۹۴۹دستگاهی معادل سه درصد را نشان میدهد. هرچند رقم افت تولید ایران خودرو نسبت به سایر خودروسازان کمتر بوده اما با توجه به سهمی که این خودروساز در بازار دارد، نمیتوان از اثر کلی آن بر روند تولید چشمپوشی کرد.
به نظر میرسد موج تعطیلات تابستانی، به روال سالهای گذشته، در روزهای آینده به سایپا و پارسخودرو نیز سرایت کند. این در حالی است که آمارهای ۴ماهه موید این مطلب است که این دو خودروساز به لحاظ تولید وضعیت بهتری نسبت به ایران خودرو ندارند.
کاهش تولید در شرایطی از مشکلات و چالشهای مشترک دو خودروساز بزرگ کشور است که حالا تعطیلات تابستانی بر حجم نگرانیها افزوده است. این روند، نه تنها بر آمارهای تولید در ماههای آتی تاثیر منفی خواهد گذاشت، بلکه میتواند به بحران موجود در بازار خودرونیز دامن بزند و کمبود عرضه را تشدید کند. اگرچه تعطیلات تابستانی با هدف تعمیرات دستگاهها در شرکتهای خودروسازی و بهنوعی نونوار کردن خطوط تولیدی اتفاق میافتد اما دلایل دیگر از جمله ناترازی انرژی، مسائل ارزی و بلاتکلیفی در قیمتگذاری سبب خواهد شد تا صنعت خودروی ایران باز هم در چرخه تعطیلات مکرر بیفتد که نتیجه آن چیزی جزء افت تولید نخواهد بود.