سرمایه‌گذاران حقیقی که به طور معمول به‌عنوان نیروی محرکه بازار شناخته می‌شوند، به دلیل کاهش اعتماد به بازار، اقدام به خروج سرمایه خود کردند. در مقابل، سرمایه حقوقی جایگزین این جریان شده و تلاش کرده تا خلأ ایجادشده را پر کند. این جایگزینی، به‌نوعی نشان‌دهنده تبدیل اعتماد سرمایه‌گذاران به سرمایه‌ای محافظه‌کارانه‌تر است که تحت نظارت نهادهای حقوقی مدیریت می‌شود.
این روند، سوالاتی را درباره کارآیی صندوق‌های سرمایه‌گذاری، به‌ویژه صندوق‌های اهرمی، مطرح کرده است. درحالی‌که درگذشته، سرمایه‌گذاری غیرمستقیم به‌عنوان روشی مطمئن‌تر و تخصصی‌تر ترویج می‌شد، عملکرد نامطلوب برخی از این صندوق‌ها نشان‌دهنده ضرورت بازنگری در ساختار و قوانین آنها است.
اصلاح دستورالعمل‌های مربوط به ضریب اعتباری و دامنه نوسان صندوق‌های اهرمی در هفته‌های اخیر، گامی در جهت بهبود این وضعیت بوده است، اما همچنان نیاز به بررسی‌های عمیق‌تر و الگوبرداری از بورس‌های موفق جهانی احساس می‌شود. در شرایط کنونی، مهم‌ترین عامل تاثیرگذار بر بازار سرمایه، علاوه بر تحلیل‌های تکنیکال و معیارهایی مانند نسبت قیمت به درآمد (P/E) یا قیمت به فروش (P/S)، وضعیت سیاسی است. مذاکرات سیاسی و تحولات مرتبط با آن، به‌عنوان محرک اصلی بازار شناخته می‌شوند. رخدادهای مثبت در این حوزه می‌توانند جهشی مشابه آنچه در سال ۹۹ شاهد بود، ایجاد کنند.
با این حال، تجربه ریزش بازار پس از مرداد ۹۹ نشان می‌دهد که تصمیم‌گیری‌های سرمایه‌گذاری باید با دقت و بر اساس شواهد موجود انجام شوند. بازار در حال حاضر در وضعیت انتظار قرار دارد و سرمایه‌گذاران به دنبال سیگنال‌های سیاسی مثبت هستند. این سیگنال‌ها می‌تواند به بهبود شاخص‌ها و بازگشت اعتماد به بازار منجر شود. با این حال، هرگونه ناترازی سیاسی یا اقتصادی می‌تواند اثرات منفی بیشتری بر بازار داشته باشد و صنایع مختلف را تحت تاثیر قرار دهد.
بازار سرمایه روز گذشته شاهد جوی مثبت بود که به طور عمده تحت تاثیر اخبار مثبت در خصوص باز شدن گره مذاکرات مستقیم ایران و FATF پس از ۶ سال بود. شاخص کل بورس با رشد مطلوبی همراه شد و برخی صنایع، به‌ویژه صنایع بانکی، عملکردی برجسته از خود نشان دادند. این رشد که یادآور برخی از دوره‌های صعودی در گذشته بود، نشان‌دهنده حساسیت بالای بازار به اخبار سیاسی است.
سبزپوشی صندوق‌های اهرمی و برخی سهام کلیدی، نشان‌دهنده تلاش بازار برای یافتن تعادل است. با توجه به شرایط کنونی، بازار سرمایه همچنان در انتظار اخبار سیاسی مثبت است. هرگونه پیشرفت در مذاکرات یا انتشار اخباری که سهام لیدری بازار را تحت‌شعاع قرار دهد می‌تواند به‌عنوان کاتالیزوری برای رشد بازار عمل کند. با این حال، سرمایه‌گذاران باید با احتیاط عمل کنند و از تصمیم‌گیری‌های هیجانی پرهیز کنند.
تحلیل تکنیکال نشان می‌دهد که بازار در حال کف‌سازی بوده، اما این روند به عوامل خارجی، به‌ویژه سیاسی، وابسته است. برای سرمایه‌گذاران، تمرکز بر صنایعی که پتانسیل رشد را با وجود رکود فعلی دارند، می‌تواند گزینه‌ای مناسب باشد. همچنین، توجه به اصلاحات اخیر در قوانین صندوق‌های اهرمی و نظارت دقیق‌تر بر عملکرد آنها، می‌تواند به کاهش ریسک‌های سرمایه‌گذاری منتهی شود. در نهایت، الگوبرداری از بورس‌های موفق جهانی و بازنگری در قوانین بازار سرمایه ایران، می‌تواند به بهبود بلندمدت وضعیت بازار کمک کند.
* کارشناس بازار سرمایه
