پروانه کُبره: ریزش سریالی بورس تهران سرانجام متوقف شد و شاخص‌های سهامی بعد از یازده روز معاملاتی منفی و رو به افول، رنگ سبز را در روز شنبه به خود دیدند. وضعیت بورس در هفته‌های گذشته به قدری ناامید‌کننده بود که بسیاری از سهامداران خرد از بازار خارج شدند. کانال‌هایی که بورس در یک ماه اخیر از دست داد، کار را به جایی رساند که بسیاری از کارشناسان سناریوی از دست رفتن سطوح بیشتر را با توجه به تردید معامله‌گران محتمل می‌پندارند. با این حال رشد روز گذشته شاخص‌ها و همچنین ورود پول حقیقی بعد از 12 روز تا حدودی از فضای ملتهب حاکم بر معاملات کم کرد. شاخص کل بورس تهران در آخرین روز معاملاتی هفته‌ای که گذشت کف 2میلیون و 554 هزار واحدی را لمس کرد اما در روز گذشته علاوه بر رشد شاخص‌های سهامی جریان پول حقیقی نیز به بازار بازگشت. برخی کارشناسان با اشاره به ارزندگی بازار سهام معتقدند قیمت‌ها در تالار شیشه‌ای به قدری کاهش یافته که جایی برای ریزش بیشتر وجود ندارد.
این موضوع سبب شده تا به طور طبیعی عرضه‌ها کم‌رنگ شود. اما این اظهارات در حالی از سوی برخی تحلیلگران مطرح می‌شود که وقوع شوک‌های نوظهور می‌تواند وضعیت فعلی را بدتر کند و همین اندک تقاضا نیز جای خود را به فروش و عرضه دهد. به‌خصوص اینکه بورس تهران از 23 فروردین و آغاز مذاکرات هسته‌ای به دنبال خوش‌بینی‌های ایجاد شده پیرامون مباحث مرتبط با رفع تحریم‌ها به سرعت توانست حرکت به سمت ارتفاعات بالاتر را استارت بزند.
با این حال شاخص کل بازار سهام پس از ملاقات سطح 3میلیون و 252 هزار واحدی در 28اردیبهشت به دنبال پیشروی ریسک‌های سیاسی روی دور بدشانسی افتاد و علاوه بر از دست دادن کانال‌های مهم با خروج پول گسترده حقیقی‌ها نیز مواجه شد. روندی که تا هفته گذشته نیز ادامه یافت. اما در روز گذشته ترمز ریزش بورس کشیده شد. اما آیا می‌توان رشد روز گذشته را به عنوان سرآغازی بر حرکت بازار به سمت سطوح بالاتر برشمرد.
در جریان معاملات روز شنبه بازار سهام، هم عقب‌نشینی شاخص‌ها متوقف شد و هم بازیگران خرد در سمت خرید ظاهر شدند. برخی از کارشناسان توقف ناگهانی ریزش سریالی بورس را به اظهارات وزیر اقتصاد گره می‌زنند. علی مدنی‌زاده، جمعه شب در گفت‌وگویی تلویزیون علاوه بر اعلام خبر بازشدن گره FATF مبنی بر دعوت ایران برای گفت‌وگو بعد از ۷ سال و خبری دیگر درباره سهام عدالت در مورد وضعیت بازار سرمایه نیز گفت: نزول بازار سهام عمدتا ناشی از مسائلی مثل ناترازی‌هاست؛ در بازار سرمایه، بعد از پایان جنگ تحمیلی ۱۲ روزه تلاش کردیم به تدریج با کمک نظام بانکی بازار را باز کنیم. به گفته وزیر اقتصاد همه مسائل مربوط به نزول بازار سهام به موضوع جنگ بازنمی‌گردد بلکه بخش مهمی از آن به مسائلی مثل ناترازی مربوط است که بر روند بازار تاثیر گذاشته و می‌گذارد. جمیع این موارد موجب نزول بورس شده است. علی مدنی‌زاده گفت: همه منابع را نمی‌توانیم به یک باره برای حمایت بازار سهام صرف کنیم و این کار باید به‌تدریج انجام شود.
به نظر می‌رسد این اظهارات تا حدودی از التهاب معاملات کاست و موجب امیدواری سهامداران خرد شد. اما از سویی برخی تحلیلگران نیز معتقدند، بازگشت نماگر اصلی بورس به محدوده‌ای که آخرین‌بار در ۲۱ آذر سال گذشته تجربه شد از عواملی بود که به کمک دماسنج بازار آمد. در نیمه نخست مرداد، شاخص کل ۱۰ درصد کاهش یافت و طی هفته گذشته نیز بازدهی منفی 4.73درصد را ثبت کرد. با وجود رسیدن نسبت P/E بازار به 5.5 واحد، به نظر می‌رسد زمان مناسبی برای ورود خریداران به بازار باشد، البته تحقق این سناریو منوط به وضعیت ریسک‌های سیاسی است.
در معاملات روز شنبه بورس تهران، شاخص کل با رشد 0.64 درصدی به سطح 2میلیون و 571 هزار واحد رسید. شاخص هم‌وزن هم 0.27 درصد بر ارتفاع خود افزود و به سطح 784 هزار واحدی رضایت داد. در فرابورس نیز پرونده شاخص کل این بازار با رشد ناچیز 0.06 درصدی بسته شد. در روزی که گذشت 738میلیارد تومان پول حقیقی وارد گردونه معاملات سهام شد. پس از 12 روز پیاپی که خروج پول منجر به فرار بیش از 12 همت پول حقیقی از گردونه معاملات سهام شد؛ سرانجام بازار سهام با چراغ سبز حقیقی‌ها روبه‌رو شد. همچنین ارزش معاملات خرد بازار رقم 4 هزار و 211میلیارد تومان را ثبت کرد تا همچنان این متغیر آماری در سطوح کمتر از 10 هزار‌میلیارد تومان باقی بماند. بازار سهام پس از 12روز خروج پول در روز شنبه با استقبال حقیقی‌ها و سهامداران خرد روبه‌رو شد.
سرانجام فرش قرمز ورود پول بیش از 700میلیارد تومانی زیر پای برخی از صنایع بزرگ پهن شد. گروه بانکی‌ها با صدرنشینی در جذب پول‌های حقیقی موفق شدند تا لیدری معاملات آغاز هفته را به دست بگیرند. صف خرید دارایکم در صندوق‌های بخشی نیز سبب شد تا این نوع از صندوق‌ها در جایگاه دوم ورود پول قرار بگیرند. صنعت انبوه‌سازی و صندوق‌های املاک و مستغلات نیز بیشترین خروج پول را به نمایش گذاشتند. هرچند سهم صنایع از کوچ حقیقی‌ها اندک بود اما صندوق‌های طلا به تنهایی در نیمه اول دادوستدهای خود، 400میلیارد تومان از سرمایه حقیقی‌ها را از ابزارهای طلایی بورس خارج کردند.
شاخص کل بورس بعد از آتش‌بس، چهار کانال مهم را از دست داد. توقف صعود نماگرهای اصلی بازار سهام و رشد قیمت‌ها که جای خود را به ریزش شدید طی این مدت داد، اکنون شاخص کل بورس را به محدوده 2.5میلیون واحدی هدایت کرده است. امری که سبب شد تا وضعیت بورس در مردادماه با ثبت ریزش بیش از 10درصدی شاخص کل، به‌عنوان منفی‌ترین نیمه‌ماه از ابتدای سال شناخته شود. اما عقب‌نشینی شاخص‌ها همه ماجرا نیست و کم‌رمق بودن معاملات و نوسانات ریزشی شاخص کل باعث شد تا در نیمه مرداد ماه خروج پول حقیقی به بیش از 12 همت برسد. در این میان عوامل مختلفی می‌تواند به عنوان محرک اصلی ریزش‌های سریالی محسوب شود. سابقه تاریخی بازار نشان از آن دارد که به‌طور کلی به دلایلی از جمله ریسک‌های اقتصادی و غیراقتصادی و مهم‌تر از آن عدم قطعیت‌ها، شناسایی سود و دسترسی به پول همواره از جمله مهم‌ترین مواردی بوده که معاملات بورس را با نوسان همراه کرده و باعث تشدید فشار عرضه شده است. به این ترتیب در ماه‌های اخیر می‌توان تاثیر این موضوعات را بر بازار مهم ارزیابی کرد.
احمد اشتیاقی، کارشناس بازار سرمایه در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» ضمن ارزیابی وضعیت بازار سهام در مورد تغییر فاز ناگهانی بورس اظهار کرد: در روز گذشته بازار سهام نظاره‌گر ورود پول بود. این موضوع را می‌توان نشانه‌ای مهم از بازگشت حقیقی‌ها دانست. بازار سهام از منظر بنیادی از وضعیت مناسبی برخوردار است. با توجه به اینکه در روزهای اخیر نیز خبر منفی پیرامون ریسک‌های غیراقتصادی مخابره نشده است در نهایت از جو منفی و احتیاط شدید حاکم بر فضای معاملات سهامی کاسته شد. خروج پول در 12 روز گذشته به یکی از نگرانی‌های جدی بازار مبدل شده بود و تداوم شرایط مذکور می‌توانست تبعات منفی به بار آورد.
به گفته احمد اشتیاقی، بازار از نظر فروش به اشباع رسید. از این‌رو نمادهای زیادی در صف خرید قرار گرفتند. رفتار معامله‌گران در روز شنبه حاکی از آن بود که استارت ورود پول می‌تواند به سرعت منجر به بازگشت امیدواری درمیان سرمایه‌گذاران شود. اگر حباب صندوق‌های اهرمی به صفر برسد به تدریج اعتماد بازار جلب خواهد شد. به نظر می‌رسد بازار در شرایط کنونی بتواند سطح فعلی را حفظ کند و سطوح بیشتر را از دست ندهد. البته نباید انتظار داشت بورس رنگ رونق را به خود ببیند اما وضعیت شاخص و محدوده‌ای که در آن قرار دارد به گونه‌ای است که در روزهای آینده با بهبود وضعیت روبه‌رو شود. اینک مشکل اصلی بازار بی‌اعتمادی سرمایه‌گذاران برای ورود به بورس است. اگر شاخص‌های سهامی چند روز مثبت را پشت سربگذارند به مرور اعتماد سرمایه‌گذاران جلب خواهد شد. حتی می‌توان انتظار داشت پول از صندوق‌های درآمد ثابت به سمت سهام کوچ کند.
این کارشناس ضمن اشاره به مشکلات قدیمی بورس‌بازان گفت: در حال حاضر نرخ سود 36 درصدی اوراق یکی از عوامل محدود کننده معاملات سهام در ماه‌های اخیر بوده است. از سویی سرکوب رشد دلار توافقی برخلاف رشد نرخ تورم سبب شده تا «سربار شرکت‌ها» را افزایش دهد و به کاهش حاشیه سود شرکت‌ها منجر شود.
او در پایان با اشاره به خبر خوش وعده داده شده در مورد سهام عدالت از سوی وزیر اقتصاد گفت: جزئیات این خبر در ابهام است و معلوم نیست این خبر خوش بتواند سهامداران را راضی نگه دارد. اگر این خبر پیرامون آزادسازی سهام عدالت باشد بی‌گمان برای سهامداران خبری خوش نخواهد بود. زیرا با فشار فروشی که ایجاد می‌کند بر سرعت خروج پول می‌افزاید. به این ترتیب اتخاذ تصمیماتی در مورد سهام عدالت نیازمند برنامه‌ریزی جدی است و جزئیات آن بسیار مهم است.
