در رابطه با نشست اخیر واشنگتن میان سران باکو و ترامپ نباید دچار بزرگ‌نمایی شد. این مناقشه، مسئله‌ای طولانی‌مدت است که از دهه ۱۹۹۰ میلادی، پس از فروپاشی شوروی، آغاز شده و تاکنون ادامه داشته است. هرچند بعد از جنگ ۲۰۲۰، اتفاق مهمی رخ داد و قره‌باغ به خاک جمهوری آذربایجان بازگشت. این مسئله با مواضع قاطعانه مقام معظم رهبری نیز تأیید شد و از یک خونریزی بی‌فایده جلوگیری گردید. جنگ کوتاه بود، شاید دو روز یا کمتر، و پاشینیان هم از هزینه‌های سنگین «نه جنگ، نه صلح» و مناطق اشغالی که قبلاً به آذربایجان پس داده بود، عقب‌نشینی کرد.

در مورد موافقت‌نامه واشنگتن باید گفت، این یک «پاراف» است، نه امضای نهایی. ضمن اینکه پیش‌شرط اصلی باکو برای ارمنستان تقریباً نادیده گرفته شده است. آقای علی‌اف تأکید کرده که امضای نهایی منوط به اصلاح قانون اساسی ارمنستان است.

موضوع «کریدور» و اجاره آن نیز به هیچ‌وجه از نظر ما پذیرفته نیست. همان‌طور که مقامات رسمی و شخص مقام معظم رهبری در دیدار با اردوغان، پوتین و پاشینیان اعلام کرده‌اند، تغییر مرزهای بین‌المللی خط قرمز ماست. ما مخالف حضور هرگونه نیروی متخاصم، به‌ویژه آمریکا، در نزدیکی مرزهای خود هستیم. دولت ارمنستان نیز چندین بار قول داده که حضور نیروهای خارجی منتفی است.

واقعیت این است که ما سال‌ها بدون هیچ پیش‌شرطی، از طریق کنارگذر ارس، نخجوان را پشتیبانی کرده‌ایم و تردد کامیون‌ها، مسافرت‌ها و انتقال سوخت و غذا به آذربایجان را تسهیل نموده‌ایم. بنابراین بزرگ‌نمایی اخیر، بیشتر جنبه تبلیغاتی دارد. ترامپ که تاکنون دستاورد مهمی نداشته، به دنبال ساختن یک پیروزی نمایشی است؛ همان‌طور که وعده پایان دادن به جنگ اوکراین را داد، اما به نتیجه نرسید.

نقش روسیه نیز در این ماجرا مهم است. این کشور بیشترین فشار را متحمل می‌شود و نشانه‌هایی از مخالفت خود را بروز داده است، از جمله حمله به خط لوله آذربایجان به سمت اروپا و حمله به نزدیکی سفارت آذربایجان در اوکراین. به نظر می‌رسد این پیام‌ها، هشداری از سوی مسکو به باکو است که با موافقت‌نامه و اجاره ۹۹ ساله به یک شرکت آمریکایی مخالف است.

بهترین راه‌حل همان است که قبلاً پیشنهاد داده‌ایم: «نشست ۳+» (ایران، روسیه، ترکیه به اضافه آذربایجان و ارمنستان) و همکاری‌های منطقه‌ای. همچنین ایجاد یک کنسرسیوم حمل‌ونقل جاده‌ای و ریلی بین کشورهای منطقه تا دریای سیاه برای عبور امن کالاها، مواد غذایی، سوخت و انرژی می‌تواند مفید باشد.

بیانیه اخیروزارت خارجه کشورمان بیشتر اعلام موضع سیاسی است تا اقدام عملی. در گذشته، ایران به دلیل درگیری با برجام و مسائل دیگر، تمرکز کمتری بر این موضوع داشت. اما حالا باید هوشیار باشیم که بزرگ‌نمایی‌های رسانه‌های غربی و صهیونیستی درباره تضعیف قدرت ایران، بخشی از سناریویی است که به دنبال ایجاد فضای منفی است.

در نهایت، حضور آمریکا در این منطقه به‌خاطر منابع عظیم انرژی و معدنی است. حتی یک سناتور آمریکایی، دنیس، اعلام کرده که این منطقه برای دسترسی آمریکا به این منابع بسیار مهم است. بنابراین ما باید همکاری‌های خود با روسیه را تقویت کنیم و از این همراهی استقبال کنیم.

سفیر سابق ایران در ارمنستان

21212