همشهری‌آنلاین - پروانه بندپی: تا چند سال پیش، زانودرد بیشتر بیماری افراد سالمند به حساب می‌آمد اما این روزها مطب‌های ارتوپدی پذیرای جوانان و حتی نوجوانانی هستند که به دلیل درد و صداهای مفصلی در ناحیه زانو مراجعه می‌کنند. این موضوع را خود متخصصان ارتوپدی تایید می‌کنند.
به گفته کارشناسان ارتوپدی، فعالیت‌های سنگین ورزشی و آسیب‌های بدن، نشستن‌های طولانی‌مدت و ضعف عضلات به دلیل کم‌تحرکی، رژیم‌های غذایی نامناسب از عوامل اصلی بروز دردهای زانو در نسل جوان هستند. همچنین مصرف زیاد نوشابه‌های گازدار، مصرف زیاد کافئین، مصرف کم لبنیات و قرار نگرفتن در معرض نور خورشید از دلایل عمده کاهش تراکم استخوان و ضعف مفصل زانو هستند و باعث شده‌اند که زانودرد فقط منحصر به گروه سالمندان نباشد.
چرا زانودرد می‌گیریم؟
اما چه اتفاقی می‌افتد که عده‌ای دچار زانودرد می‌شوند؟ نشستن طولانی‌مدت، مصرف کم لبنیات، مصرف زیاد نوشابه‌های گازدار و کافئین و سایر عادت‌های غلط چه ارتباطی با زانودرد دارند؟ اینها سوالاتی هستند که خیلی‌ها می‌پرسند و دربار ارتباط‌شان با دردهای زانو کمترین اطلاعی ندارند.
موسی رئیسی، متخصص ارتوپدی در این باره به همشهری‌آنلاین می‌گوید: زانودرد، نتیجه ترکیبی از فشارهای مکانیکی، ضعف عضلات اطراف زانو و آسیب تدریجی به غضروف و استخوان و سبک غلط زندگی است. مثلا نشستن طولانی‌مدت باعث کاهش گردش خون، خشکی مفصل و تضعیف عضلات نگهدارنده زانو می‌شود، که خطر ساییدگی غضروف را بالا می‌برد. همچنین وقتی مصرف لبنیات کم باشد، منجر به کاهش دریافت کلسیم و ویتامین D می‌شود و در طولانی‌مدت تراکم استخوان و سلامت مفصل را تضعیف می‌کند. مصرف نوشابه‌های گازدار و کافئین زیاد هم می‌تواند جذب کلسیم را کاهش داده یا دفع آن را افزایش دهد که به پوکی استخوان و دردهای مفصلی منجر می‌شود.
به گفته این متخصص ارتوپدی، عادت‌های غلط دیگر مثل اضافه‌وزن، پوشیدن کفش نامناسب و فعالیت ورزشی نادرست هم فشار مضاعفی به مفصل زانو وارد می‌کنند. این عوامل با تضعیف استخوان، غضروف و عضلات، زمینه را برای زانودرد و حتی آرتروز زودرس فراهم می‌کنند. اینها همه مواردی هستند که در نسل جوان به وفور دیده می‌شود و علت پایین آمدن سن دردهای زانو در جامعه همین است.
زن‌ها بیشتر دچار می‌شوند؟
آمارها نشان می‌دهد که برخی مشکلات زانو در زنان شیوع بیشتری دارد. این را رئیسی به عنوان متخصص ارتوپدی می‌گوید و ادامه می‌دهد: مثلا احتمال پارگی رباط صلیبی قدامی در ورزش‌های چرخشی در زنان چندبرابر مردان است. همچنین سندرم درد جلوی زانو یا درد پاتلوفمورال یا اصطلاحا زانوی دونده در دختران جوان شایع‌تر است.
این متخصص ارتوپدی، تفاوت‌های بیومکانیک، هورمون‌ها و الگوی فعالیت بدنی را از دلایل این تفاوت‌ها عنوان می‌کند. او اضافه می‌کند: البته «زن بودن» به تنهایی عامل خطر نیست، اما وقتی با اضافه‌وزن، ضعف عضلانی یا آسیب ورزشی ترکیب شود، احتمال مشکل بیشتر می‌شود. البته در بعضی افراد هم این دردها ژنتیکی است که مراقبت بیشتری می‌طلبد.
بیشتر بخوانید؛
-
بلایی که دم‌پایی و صندل بر سر پاهایتان می‌آورند
-
این روش مصرف مسکن باعث سردرد است
-
پیری زودرس تخمدان در دختران ایرانی
-
بالای ۵۰ ساله‌ها این سردرد را جدی بگیرند
این تمرینات شما را نجات می‌دهند
متخصصان ارتوپدی تأکید دارند که تقویت عضلات چهارسر ران و همسترینگ، انجام حرکات کششی منظم، رعایت رژیم غذایی مناسب، مصرف لبنیات، سبزیجات با برگ تیره، حبوبات حاوی کلسیم، پرهیز از نوشابه‌های گازدار، کاهش مصرف کافئین، قرار گرفتن کافی در نور خورشید یا دریافت کافی ویتامین D و تحرک کافی، بهترین و ساده‌ترین و در دسترس‌ترین راهکارها برای جلوگیری از بروز یا تشدید دردهای زانو در جوانان به شمار می‌روند.
رئیسی، متخصص ارتوپدی هم می‌گوید: انجام چند کار مهم و کم‌هزینه می‌تواند جلوی خیلی از دردهای زانو در سنین جوانی را بگیرد. کارهایی مثل کنترل وزن و جلوگیری از چاق شدن، تقویت عضلات ران و لگن، گرم کردن بدن قبل از ورزش و سرد کردن آن بعد از تمام شدن ورزش، عدم نشستن طولانی در حالت چمباتمه یا انداختن پا روی پا و پوشیدن کفش‌های مناسب و استاندارد مهم‌ترین کارهایی هستند که می‌توان از سن کم انجام داد تا زانوها در جوانی دچار آسیب نشوند.
کدام مشکل زانو را جدی بگیریم؟
این متخصص ارتوپدی در پاسخ به این سوال که از کجا بفهمیم کدام مشکل زانو نیازمند بررسی پزشک است، می‌گوید: بعضی علائم هشداردهنده هستند و با مشاهده آنها بهتر است زودتر به پزشک مراجعه کنید. علائمی مثل درد شدید و ناگهانی همراه با ناتوانی در راه رفتن، تورم سریع و زیاد یا تغییر شکل واضح زانو، قفل شدن زانو یا احساس خالی کردن پا موقع راه رفتن، قرمزی و گرمی مفصل همراه با درد و همچنین شنیدن صدای «تق‌تق» موقع راه رفتن که با درد و محدودیت حرکت همراه است.
