روند معاملات سه روز گذشته گویای این نکته است که رشدهای موقتی در شاخص کل، با خروج سریع پول حقیقی همراه بوده و بیشتر فشار فروش متوجه نمادهای شاخص‌ساز بانکی و خودرویی است. همچنین کاهش واکنش فعالان بازار به اخبار مثبت سیاسی و اقتصادی، نشان از تغییر نگرش و افزایش احتیاط سرمایه‌گذاران دارد که تنها بر مستندات قطعی و کاهش ریسک‌ها تکیه می‌کنند.
از منظر تکنیکال، شاخص کل در محدوده حمایتی مهم ۲.۴تا ۲.۵میلیون واحد قرار گرفته است. حفظ این محدوده می‌تواند در کوتاه‌مدت به ایجاد ثبات کمک کند، اما روند پایدار بازار منوط به رفع تنش‌ها و کاهش ریسک‌های سیستماتیک است که فعلا تداوم دارد.
در این میان، تحلیلگران به سرمایه‌گذاران ریسک‌پذیر توصیه می‌کنند به سراغ سهام صادرات‌محور و با نسبت قیمت به سود پایین بروند و به نوسان‌گیران پیشنهاد می‌کنند تا پیش از ظهور سیگنال‌های مثبت وارد بازار نشوند. در مقابل، افراد محافظه‌کار بهتر است سرمایه خود را به دارایی‌های کم‌ریسک و نقدشونده مانند صندوق‌های درآمد ثابت اختصاص دهند.
بنابراین، بازار سرمایه فعلا در انتظار کاهش فشارهای کلان اقتصادی و سیاسی است تا بتواند از وضعیت بلاتکلیف فعلی خارج شود و مسیر رشد پایدار را در پیش گیرد.
بلاتکلیفی ادامه‌دار بورس در محدوده تاریخی
ابراهیم سماوی، تحلیلگر بازار سرمایه، درباره روند اخیر معاملات گفت: «بررسی سه روز معاملاتی اخیر بازار سرمایه از ۱۸ تا ۲۰ مرداد نشان می‌دهد که بازار در روز شنبه کمی سبزپوش بود، اما در روزهای بعد تحت فشار فروش قرار گرفت. به طور کلی، شاخص کل نسبت به قله روز نخست حدود یک‌ونیم درصد افت کرد. هرچند شنبه شاهد ورود نقدینگی بودیم، اما در روزهای بعد، به‌ویژه یکشنبه و دوشنبه، خروج پول حقیقی بیش از ورود روز نخست ثبت شد.»
وی افزود: «در روز شنبه، رشد شاخص هم‌وزن نشانه‌ای از امکان جبران بخشی از ریزش‌های اخیر بود، اما فشار عرضه در نمادهای بزرگ در روزهای بعد نشان داد که حتی خریداران حقیقی نیز از بازار خارج می‌شوند. در گروه‌های بانکی و خودرویی که از شاخص‌سازترین صنایع هستند، خروج پول چشم‌گیری مشاهده شد. این موضوع نشان می‌دهد که بخش عمده این خروج‌ها در گروه‌های بزرگ متمرکز است.»
سماوی معتقد است محرک‌های اصلی این وضعیت را باید در ریسک‌های سیستماتیک جست‌وجو کرد که از ابتدای سال و به‌ویژه پس از حمله رژیم صهیونیستی همچنان پابرجاست. او گفت: «رشدهایی مشابه روز شنبه که بدون ورود نقدینگی قابل‌توجه و افزایش ارزش معاملات رخ می‌دهد، صرفا نویزهای مقطعی هستند و روند پایدار ایجاد نمی‌کنند. از سوی دیگر، نوسان نرخ ارز نیز در این شرایط اثرگذار است. طی هفته‌های گذشته، دلار در محدوده ۹۰ هزار تومان معامله می‌شد، اما در بازار غیررسمی هزار تومان افزایش یافت. این مساله نشان می‌دهد که فضای ریسک‌آلود همچنان ادامه دارد، هرچند تنش‌های بین ایالات متحده و روسیه تا حدی کمرنگ‌تر شده و این موضوع بر کاهش قیمت طلای جهانی اثر گذاشته است.»
این تحلیلگر بیان کرد: «از منظر تکنیکال، شاخص کل پس از یک موج نزولی بلندمدت، در محدوده حمایتی ۲میلیون و ۴۰۰ تا ۲میلیون و ۵۰۰ هزار واحد قرار گرفته است. حفظ این محدوده می‌تواند به بهبود وضعیت بازار کمک کند. داده‌های تاریخی نیز این محدوده را به‌عنوان یک حمایت روانی مهم تایید می‌کنند.»
وی توصیه کرد: سرمایه‌گذاران ریسک‌پذیر با افق بلندمدت که سهامی با ویژگی صادرات‌محوری، نسبت قیمت به سود آینده‌نگر کمتر از ۳ و بدون مشکل معنادار ناترازی انرژی انتخاب کنند. در روزهای اخیر، ورود پول حقیقی به گروه‌های فلزی و حمل‌ونقل به همین دلایل رخ داده است. در مقابل، به نوسان‌گیران کوتاه‌مدت پیشنهاد می‌شود خلاف روند کلی فعلی حرکت نکنند و منتظر سیگنال روشن افزایش ارزش معاملات خرد به بالای ۱۰ هزار‌میلیارد تومان همراه با ورود پول حقیقی بمانند.
این تحلیلگر افزود: برای سرمایه‌گذاران محافظه‌کار نیز بهتر است انتخاب دارایی‌هایی با نقدشوندگی بالا در اولویت باشد. در روز گذشته، بیشترین ورود پول به صندوق‌های درآمد ثابت اختصاص داشت. با توجه به شرایط فعلی و اینکه عمده محرک‌های بازار از اخبار سیاسی و اقتصادی نشأت می‌گیرند، به نظر می‌رسد وضعیت بلاتکلیف بازار در کوتاه‌مدت ادامه خواهد داشت.»
امکان موج مثبت کوتاه‌مدت پس از ریزش اخیر
حسن حسین‌نیا، تحلیلگر بازار سرمایه گفت: «آغاز معاملات بورس در هفته جاری با رشد شاخص کل همراه بود، اما این رشد بیش از یک روز دوام نیاورد و معاملات روزهای یکشنبه و دوشنبه با افت شاخص کل و دادوستد اغلب سهام در محدوده منفی به پایان رسید.»
وی افزود: «روز دوشنبه شاخص کل به سطح دو‌میلیون و ۵۴۰ هزار و ۴۶۳ واحد رسید و ارزش معاملات خرد سهام و صندوق‌های سهامی حدود سه هزار و ۹۰۰میلیارد تومان بود. در این میان، خروج نقدینگی اشخاص حقیقی از سهام همچنان ادامه داشت.»
او اظهار کرد: «اخبار متعددی پیرامون بازار در حال انتشار است؛ از عضویت مجدد ایران در FATF گرفته تا سخنان رئیس‌جمهور و معاون وزیر امور خارجه درباره شرایط جدید مذاکرات احتمالی. با این حال، آنچه در فضای فعلی بازار سرمایه مشهود است، عدم واکنش فعالان بورسی به اخبار مثبت است که می‌توان آن را در راستای تغییر نگرش سرمایه‌گذاران و وزن‌دهی بیشتر آنها به رویدادهای قطعی ارزیابی کرد.»
این تحلیلگر بازار سرمایه ادامه داد: «سرمایه‌گذاران در شرایط کنونی برای هر اقدامی به مستندات قطعی توجه می‌کنند و انتظار می‌رود هرگونه تغییر در روند فعلی تنها با کاهش قابل‌توجه ریسک‌های سیستماتیک امکان‌پذیر باشد.» او خاطرنشان کرد: «هرچند طی دو سال گذشته، با وجود افزایش تنش‌های نظامی در منطقه، شاهد کاهش اقبال به بازار سهام بودیم، اما در همین مدت دو دوره کوتاه‌مدت مثبت در اسفند ۱۴۰۲ و آبان ۱۴۰۳ تجربه شد. بنابراین، در شرایط فعلی نیز پس از ریزش شدید اخیر، امکان وقوع یک موج مثبت کوتاه‌مدت وجود دارد، اما برای شکل‌گیری روندی بلندمدت و بازگشت سرمایه‌گذاران با دید بلندمدت، کاهش سطح تنش‌ها و ریسک‌های سیستماتیک ضروری خواهد بود.»
