امیر بختیاری: بورس تهران پس از مدت‌ها نوسان و روند نزولی، روز یکشنبه با رنگ سبز به استقبال سرمایه‌گذاران آمد. بازار سهام در ماه‌های گذشته تحت‌فشار عوامل متعددی روند اصلاحی خود را در پیش گرفت. نااطمینانی‌های اقتصادی، در کنار چشم‌انداز مبهم در روابط بین‌المللی، اعتماد سرمایه‌گذاران را تضعیف کرد. فشار خروج نقدینگی، شاخص‌های بازار را به محدوده‌های پایین‌تر و ازدست‌رفتن محدوده‌های حمایتی سوق داد. اما روز گذشته، بازار از همان ساعات اولیه معاملات، جانی تازه گرفت. صف‌های خرید در نمادهای کلیدی تشکیل شد که نشان‌دهنده تغییر رفتار معامله‌گران بود.
به نظر می‌رسد این بازگشت به دلیل کاهش فشار فروش و ورود خریداران بااحتیاط در محدوده‌های حمایتی بازار بود. افزایش تقاضا در گروه‌های پیشرو، به‌ویژه بانکی، فلزی و خودرویی، نقش کلیدی در سبزپوشی روز گذشته بازار داشت. در این میان توقف معاملات ایران‌خودرو به عنوان لیدر خودرویی‌ها نیز حائز اهمیت بوده و تعیین تکلیف وضعیت آن می‌تواند تاثیر روانی بر تابلوی خودرویی‌ها داشته باشد. بااین‌حال، سبزپوشی روز گذشته را نمی‌توان بیش از حد خوش‌بینانه تفسیر کرد. بورس تهران در شرایط فعلی همچنان با چالش‌های ساختاری جدی روبه‌رو است. رکود نسبی و ناترازی‌های انرژی که اقتصاد را تحت‌فشار قرار داده، می‌تواند هر لحظه روند روبه‌بهبود را مختل کند. چرا که به نظر می‌رسد تا زمانی که سرمایه‌گذاری جدی در حوزه بهبود زیرساخت‌های تامین برق و گاز کشور انجام نشود، نمی‌توان وضعیت پایداری برای صنایع بورسی متصور بود. از سوی دیگر وابستگی بازار به قیمت‌گذاری‌های دستوری دولت نیز یک ریسک دائمی بوده است.
ازاین‌رو چشم‌انداز پیشرو ترکیبی از فرصت‌ها و تهدیدها است. درصورتی‌که حمایت‌های دولت از بازار قوت بخشیده شود و بازارهای جهانی ثبات نسبی در بلندمدت داشته باشند، می‌توان انتظار داشت که این روند مثبت تداوم پیدا کند. بااین‌حال، سرمایه‌گذاران باید بااحتیاط عمل کنند. چرا که تنها به ریزش ارزش دلاری بازار به محدوده‌های مطلوب جهت سرمایه‌گذاری در مقطع فعلی نمی‌توان بسنده کرد. ازاین‌رو تمرکز بر شرکت‌هایی با بنیاد مطلوب و ریسک پایین در وصول مطالبات در شرایط رکودی می‌تواند راه‌گشا باشد. تابلوی معاملاتی روز یکشنبه نشان داد که بازار سرمایه، با همه چالش‌ها، پتانسیل رشد دارد. اما این پتانسیل، بدون سیاستگذاری‌های دقیق و پایدار، ممکن است به‌سرعت رنگ ببازد. بورس تهران، به‌عنوان آینه‌ای از اقتصاد کشور، نشان داده درصورتی‌که اعتماد و ثبات در روند معاملات جریان پیدا کند، روزهای درخشانی در انتظار سرمایه‌گذاران خواهد بود.
دماسنج اصلی بازار سرمایه روز گذشته پس از 5روز ریزش متوالی با صعود 1.86 درصدی روبه‌رو شد و مجددا به محدوده 2میلیون و 500هزار واحدی بازگشت و در نهایت در سطح 2میلیون و 500 هزار و 128 واحدی قرار گرفت. از سوی دیگر نماگر هموزن نیز همسو با سایر نماگرهای اصلی افزایش ارتفاع 1.06 درصدی را تجربه کرد و در محدوده 767 هزار و 703واحدی قرار گرفت.
شاخص کل فرابورس نیز که معیار مناسبی برای بررسی وضعیت سهام مختلف فرابورسی است، حدود 0.83 درصد سبزپوش بود و روز گذشته در سطح 23 هزار و 235 واحدی کار خود را به اتمام رساند. ارزش معاملات خرد بازار سرمایه روز گذشته که شامل سهام، حق‌تقدم و صندوق‌های سهامی بازار می‌شود مقدار 2 هزار و 583 میلیارد تومانی را ثبت کرده است که نسبت به روز گذشته حدود 48 درصد افت داشته است. از طرفی پس از 5 روز متوالی خروج پول، حدود 811 میلیارد تومان نقدینگی روز گذشته به بازار تزریق شد.
هاتف شاملو، کارشناس بازار سرمایه در خصوص سبزپوشی روز گذشته بازار عنوان کرد: بورس تهران روز یکشنبه شاهد تحولاتی قابل‌توجه بود. برخلاف روند معمول روزهای یکشنبه که اغلب با عرضه‌های سنگین و صف‌های فروش همراه است، امروز عرضه‌ها به‌شدت محدود شد و تقاضا هر چند محدود، به دلیل نبود فروشنده تقویت شد. شنیده‌ها حاکی از آن است که برخی نهادهای حقوقی از عرضه سهام خود منع شدند که این موضوع به کاهش تعداد فروشندگان در بازار منجر شد. حقیقی‌ها نیز که بخش عمده‌ای از دارایی‌های خود را پیش‌تر فروخته بودند یا تمایلی به فروش ندارند، در کنار حقوقی‌ها، بازار را به‌صورت تقریبی از فروشنده خالی کردند. این شرایط با جلسه‌ای که وزیر اقتصاد با مدیران سابق سازمان بورس برگزار کرد، همراه شد.
این موضوع به‌عنوان یک چاشنی مثبت، به تقویت تقاضا کمک کرد و بسیاری از سهم‌ها به صف خرید رسیدند. در این میان روند صعودی بازار از صندوق‌های اهرمی آغاز شد. این سهام ابتدا از محدوده‌های خنثی به محدوده‌های فراتر از 3 درصد هدایت شدند و سپس پول به سمت سهام بزرگ بازار هدایت شد. حقیقی‌ها با افزایش حجم معاملات وارد بازار شدند و به نظر می‌رسد صندوق تثبیت بازار نیز با ثبت‌سفارش‌های خرید، تقاضا را تقویت کرد. این اقدامات موجب شد بسیاری از سهام به صف خرید برسند، اما نکته قابل‌توجه این بود که قیمت‌های پایانی به دلیل کمبود عرضه‌کننده، رشد چشم‌گیری نداشتند. این وضعیت برخلاف یکشنبه‌های مرسوم بود که به طور معمول با منفی‌های سنگین همراه است. ادامه روند مثبت بازار به عوامل متعددی بستگی دارد. انتظار می‌رود به دلیل جلسات پیشرو، از جمله جلسه وزیر اقتصاد با مدیران صندوق‌های درآمد ثابت در روز دوشنبه و جلسه شورای عالی بورس در روزهای آینده، بازار همچنان مورد توجه قرار گیرد. تصمیمات این جلسات می‌تواند تاثیر قابل‌توجهی بر روند بازار داشته باشد.
با این حال، برخی سرمایه‌گذاران منتظر فرصت‌های نوسان مثبت برای خروج از بازار هستند که ممکن است در روزهای آینده فشار عرضه را افزایش دهد. توانایی بازار برای مدیریت این فشار عرضه، کلید تداوم روند مثبت خواهد بود. شاملو ادامه داد: صندوق‌های اهرمی که از ابتدای سال ۱۴۰۴ بازدهی منفی بیش از ۳۰درصدی را تجربه کردند، در مقایسه با افت حدود ۱۰ درصدی شاخص کل، عملکرد ضعیفی داشتند. روز گذشته به دلیل کاهش فروشندگان و ایجاد تقاضا، این صندوق‌ها مثبت شدند، اما این بهبود به معنای تغییر وضعیت بنیادی آنها ارزیابی نمی‌شود. بهبود شرایط صندوق‌های اهرمی مستلزم رشد زیرمجموعه‌های آنها و بهبود کلی بازار است.
از سوی دیگر صنعت خودرو را می‌توان به سه دسته خودروسازان خصوصی، دولتی و قطعه‌سازان تقسیم کرد. خودروسازان دولتی تابع دستورات بالادستی هستند، درحالی‌که خودروسازان خصوصی مانند ایران خودرو با چالش‌هایی مانند عدم تناسب افزایش نرخ محصولات با هزینه‌های تولید مواجه هستند. مدیران ایران خودرو خواستار افزایش حداقل ۲۷ درصدی نرخ محصولات هستند، اما وزارت صنعت تنها با ۱۵ درصد موافقت کرده است. این اختلاف به دعوای حقوقی منجر شده که در دیوان عدالت اداری در جریان است و احتمال می‌رود چند ماه طول بکشد. از سوی دیگر، خصوصی‌سازی سایپا همچنان با موانعی مواجه بوده و مذاکرات با سازمان خصوصی‌سازی ادامه دارد. همچنین قطعی برق در تابستان امسال تاثیر منفی بر برخی صنایع، به‌ویژه صنایع انرژی‌بر مانند فولاد و آلومینیوم گذاشته است. گزارش‌های ماهانه شرکت‌ها با وجود اینکه در تیرماه قابل قبول بوده، اما قطعی برق در مرداد و شهریور ممکن است تولید و فروش آنها را کاهش دهد. صنایعی مانند غذا و زراعت کمتر تحت تاثیر این مشکلات قرار دارند، اما به طور کلی، کسری انرژی می‌تواند چالش بزرگی برای صنایع باشد.
اخبار مذاکرات می‌تواند تاثیر قابل‌توجهی بر بازار داشته باشد. خروج نقدینگی از بازار طی پنج سال گذشته، به‌ویژه پس از تنش‌های اخیر، نشان‌دهنده بی‌اعتمادی سرمایه‌گذاران است. بازگشت این سرمایه‌ها نیازمند تضمین‌هایی مبنی بر عدم وقوع جنگ و پیشرفت در مذاکرات است. در صورت موفقیت مذاکرات، ورود پول به بازار می‌تواند قدرت زیادی داشته باشد و روزهای مثبتی را رقم بزند. با این حال، تشدید تحریم‌ها یا فعال شدن مکانیسم ماشه می‌تواند شرایط را دشوارتر کند، به‌ویژه برای شرکت‌های صادراتی که با مشکلات فروش و نقل‌وانتقال ارز مواجه هستند. البته نماد ایران‌خودرو به دلیل ابهامات حقوقی و افشای اطلاعات ناکافی بسته شده است. این بسته شدن تا حدی برای جلوگیری از تاثیر منفی بر بازار انجام شده، زیرا ایران‌خودرو به عنوان لیدر روانی بازار شناخته می‌شود. تصمیمات آتی در مورد این نماد و نتیجه دادگاه می‌تواند تاثیر زیادی بر روند کلی بازار داشته باشد.
به نظر می‌رسد با نزدیک شدن به پایان هفته و انتشار اخبار جدید، ممکن است فشار عرضه افزایش یابد. همچنین، موضوع مکانیسم ماشه که تا ۹ یا ۱۰ شهریور باید تعیین تکلیف شود، می‌تواند تاثیر منفی بر بازار داشته باشد، به‌ویژه در صورتی که تحریم‌ها تشدید شوند و صادرات شرکت‌ها با مشکلات بیشتری مواجه شود.
