خبرگزاری مهر؛ گروه سیاست - حسین کشتکار: اخیراً برخی کانال‌ها و رسانه‌های غیررسمی خبری، شایعه‌ای مبنی بر تعطیلی سفارتخانه‌های اروپایی در تهران منتشر کرده‌اند. این خبر که به شکل گسترده‌ای در شبکه‌های اجتماعی و برخی پایگاه‌های خبری دست‌به‌دست شد، موجی از نگرانی و ابهام را در میان افکار عمومی ایجاد کرده است. با این حال، سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان در واکنشی رسمی اعلام کرده است که هیچ‌یک از سفارتخانه‌ها در تهران تعطیل نشده‌اند. وی توضیح داده است که این خبرسازی دو هفته پیش آغاز شد و روز گذشته نیز پس از خداحافظی سفیر آلمان مطرح گردید. بر اساس اعلام رسمی، برخی سفارتخانه‌ها پس از تحولات اخیر و با توجه به محدودیت‌های ناشی از جنگ، فعالیت‌های کنسولی خود را کاهش داده‌اند، اما این امر به معنای تعطیلی کامل آنها نیست و هر سه سفارتخانه فعال هستند.
این شایعه، نمونه‌ای روشن از جنگ روانی و تلاش برای ایجاد تشویش در افکار عمومی است. دشمنان ملت ایران با بهره‌گیری از ابزارهای رسانه‌ای و شبکه‌های اجتماعی در تلاشند تا بدون ورود مستقیم به میدان جنگ، بخشی از اهداف خود را محقق کنند.
این نوع اخبارسازی معمولاً با هدف ایجاد اضطراب و نگرانی در مردم منتشر می‌شود. شایعاتی که بر تعطیلی سفارتخانه‌ها یا قطع روابط دیپلماتیک تمرکز دارند، به سرعت ذهن مخاطب را درگیر می‌کنند و احساس ناامنی ایجاد می‌کنند. چنین اضطراب و دلهره‌ای باعث می‌شود که شهروندان نسبت به سیاست خارجی کشور بدبین شوند و سطح اعتماد عمومی کاهش یابد. همچنین انتشار اخبار نادرست از سوی رسانه‌های غیررسمی و شبکه‌های اجتماعی می‌تواند وجهه دولت و نهادهای رسمی حاکمیت را تضعیف کند؛ وقتی مخاطب تصور کند که نهادهای رسمی توان کنترل شرایط یا حفاظت از منافع کشور را ندارند، اعتماد عمومی کاهش یافته و فضای سیاسی داخلی ملتهب می‌شود.
علاوه بر این، این شایعات ابهام و سردرگمی در میان مردم ایجاد می‌کنند و حتی پس از تکذیب رسمی نیز اثر روانی خود را بر جای می‌گذارند. چنین فرآیندی فرصتی برای دشمن فراهم می‌کند تا بدون دخالت نظامی مستقیم، پیام‌های تنش‌زای خود را منتقل کند و اهدافش را پیش ببرد.
شایعاتی از این دست می‌توانند بر گروه‌های خاصی از مخاطبان نیز اثرگذار باشند؛ ایرانیان خارج از کشور یا افرادی که قصد سفر به ایران را دارند، ممکن است تحت تأثیر چنین اخبار نادرستی قرار گرفته و برنامه‌ها یا فعالیت‌های برنامه‌ریزی شده خود را تغییر دهند، یا حداقل با نگرانی و تردید مواجه شوند. به این ترتیب، انتشار چنین شایعاتی لتاش می‌کند، هم سطح اعتماد عمومی را کاهش دهد و هم بستری برای جنگ روانی دشمن فراهم آورد.
این سناریوها نشان می‌دهند که دشمنان ملت ایران به خوبی می‌دانند که جنگ امروز دیگر صرفاً نظامی نیست؛ بلکه عرصه نبرد در حوزه روانی، رسانه‌ای و فرهنگی نیز گسترده شده است. دشمن تلاش دارد با جنگ روانی و ایجاد تشویش و نگرانی، بخشی از اهداف و اثراتی را که معمولاً با درگیری نظامی باید به دست می‌آورد، به شکل غیرمستقیم و بدون جنگ کسب کند.
در چنین شرایطی، حساسیت نسبت به اخبار غیررسمی و شایعات اهمیت مضاعف پیدا می‌کند. وظیفه رسانه‌های رسمی، نهادهای مسئول و خود شهروندان، تکمیل و تأیید اطلاعات از منابع معتبر و پرهیز از انتشار اخبار تأیید نشده است. در غیر این صورت، این اخبار نادرست می‌توانند به ابزار جنگ روانی دشمن تبدیل شوند و اثرات مخربی بر اعتماد عمومی و انسجام ملی داشته باشند.
به عبارت دیگر، شایعه تعطیلی سفارتخانه‌های اروپایی در تهران، تنها یک نمونه از تلاش‌های گسترده دشمن برای جنگ روایت‌ها و تحریف واقعیت‌ها است. مقابله با چنین جنگ روانی‌ای نیازمند آگاهی، هوشیاری و اطلاع‌رسانی دقیق و شفاف از سوی مسئولان و رسانه‌های رسمی است. تولید محتوای رسانه‌ای مستند، تحلیل دقیق وقایع و آموزش عمومی درباره شایعات و منابع معتبر، ابزارهای کلیدی برای مقابله با این نبرد هستند.
در نهایت، تجربه نشان داده است که دشمن همواره تلاش می‌کند از طریق رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی ایجاد تشویش، دلهره و ناامنی روانی در جامعه، اهداف سیاسی و اقتصادی خود را پیش ببرد. اما با اطلاع‌رسانی شفاف، واکنش به موقع و تقویت سواد رسانه‌ای عمومی، می‌توان این تلاش‌ها را ناکام گذاشت و همزمان اعتماد عمومی و انسجام ملی را حفظ کرد.
