خبرگزاری مهر-گروه استانها: با پایان مراسم باشکوه اربعین، موج بازگشت زائران از مرزهای غربی کشور نیز رو به پایانه است، جاده‌ها این بار نه به سوی کربلا، بلکه به سمت خانه در حرکت اند؛ در این رفت‌وآمد عظیم چیزی فراتر از زیارت در جریان است، چیزی که اگر دیده شود می‌تواند به نقطه‌ی عطفی در توسعه‌ی اشتغال محلی تبدیل شود.
هر ساله میلیون‌ها زائر از سراسر ایران و کشورهای همسایه به سمت مرزهای مهران، چذابه و شلمچه روانه می‌شوند، این حجم از تردد انسانی، زیرساخت‌هایی مثل اقامتگاه‌ها، حمل‌ونقل، تغذیه، خدمات درمانی، و حتی تولیدات فرهنگی را فعال می‌کند که در طول سال کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرند.
بدون شک در موج بازگشت زائران، فرصت‌هایی از جمله توسعه صنایع بسته‌بندی سوغات، تولید محتواهای فرهنگی و مذهبی، راه‌اندازی مراکز خدماتی دائم در مسیر زائران، یا حتی آموزش نیروهای محلی برای ارائه‌ی خدمات گردشگری مذهبی نهفته است که می‌توانند به اشتغال پایدار منجر شوند؛ این‌ها فقط نمونه‌هایی از ظرفیت‌هایی هستند که می‌توانند اقتصاد محلی را از وابستگی به ایام خاص نجات دهند.
استان‌هایی مثل ایلام، که دروازه ورود و خروج زائران هستند، می‌توانند با برنامه‌ریزی دقیق، این موج انسانی را به فرصت تبدیل کنند؛ ایجاد بازارچه‌های دائمی، حمایت از تولیدکنندگان محلی، و آموزش مهارت‌های مرتبط با خدمات زائران، می‌تواند اشتغال‌زایی را از حالت فصلی خارج کرده و به یک جریان پایدار تبدیل کند.
اربعین تمام شده، اما اثرش می‌تواند نه فقط در دل‌ها، بلکه در ساختار اقتصادی مناطق مرزی باقی بماند، اگر نگاه‌مان را از صرفاً مناسکی بودن این رویداد به سمت توسعه پایدار ببریم، آنگاه اربعین نه‌تنها یک آئین معنوی، بلکه یک فرصت ملی خواهد بود.
بازگشت زائران و فرصت‌های توسعه‌ای در ایلام
پژوهشگر حوزه توسعه منطقه‌ای در گفتگو با خبرنگار ما مهر با اشاره به موج بازگشت زائران از مرز مهران، گفت: پایان مراسم اربعین نه‌تنها نقطه پایان یک سفر معنوی بلکه آغاز یک ظرفیت اقتصادی و اجتماعی برای استان ایلام است، زیرا حجم بالای تردد در روزهای پس از اربعین می‌تواند بستری برای فعال‌سازی زیرساخت‌های پایدار و ایجاد اشتغال باشد.
سهراب رضایی افزود: در سال‌های اخیر تمرکز اصلی بر تسهیل ورود زائران بوده اما اکنون زمان آن رسیده که به مرحله بازگشت نیز به‌عنوان یک فرصت نگاه شود و اگر پایانه‌های مرزی به‌گونه‌ای طراحی شوند که در تمام طول سال قابلیت خدمات‌رسانی داشته باشند می‌توان از ظرفیت انسانی و لجستیکی این ایام برای توسعه پایدار بهره گرفت.
وی تصریح کرد: چهاربانده شدن مسیرهای مواصلاتی و توسعه پایانه‌ها گام‌های مهمی بوده‌اند اما کافی نیستند و باید بازارچه‌های مرزی، مراکز اقامتی و خدماتی و واحدهای تولیدی کوچک در این مناطق فعال شوند تا بازگشت زائران به فرصتی برای رونق اقتصادی تبدیل شود.
وی ادامه داد: تجربه موفق خدمات‌رسانی در ایام اربعین نشان داد که ظرفیت مردمی استان ایلام بی‌نظیر است و اگر این مشارکت در قالب تعاونی‌های محلی و آموزش‌های مهارتی ساماندهی شود می‌توان شاهد شکل‌گیری مشاغل جدید در حوزه گردشگری مذهبی، صنایع دستی و خدمات شهری بود.
رضایی با اشاره به اینکه همکاری با استان‌های همجوار و طرف عراقی باید از حالت مقطعی خارج شود و به یک سازوکار دائمی تبدیل شود، گفت: استان ایلام با ظرفیت‌های جغرافیایی، نفتی و انسانی خود شایسته توجه ملی است و اگر حمایت‌های لازم صورت گیرد می‌تواند به یکی از قطب‌های توسعه غرب کشور تبدیل شود. وی بیان کرد: موج بازگشت زائران فرصتی است که اگر دیده شود می‌تواند ایلام را از حاشیه به متن اقتصاد ملی بیاورد و این تنها با نگاه خلاقانه، برنامه‌ریزی دقیق و اراده اجرایی ممکن خواهد شد.
اشتغال‌زایی در سایه ظرفیت‌های اربعین
استاندار ایلام در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به ظرفیت‌های عظیم مراسم اربعین گفت: حضور میلیونی زائران در مرز مهران نه‌تنها یک رویداد معنوی بلکه یک فرصت اقتصادی برای استان ایلام است و اگر این ظرفیت به‌درستی مدیریت شود می‌تواند زمینه‌ساز اشتغال پایدار در منطقه باشد.
احمد کرمی افزود: در ایام اربعین هزاران نفر در حوزه‌های خدماتی، حمل‌ونقل، تغذیه، اسکان و پشتیبانی مشغول به فعالیت هستند و این حجم از مشارکت مردمی و سازمانی نشان می‌دهد که زیرساخت‌های انسانی و اجرایی برای توسعه اشتغال وجود دارد و باید از این تجربه برای ایجاد مشاغل دائمی استفاده شود.
استاندار ایلام با اشاره به نقش مواکب و نهادهای مردمی اظهار داشت: مواکب نه‌تنها در ایام اربعین بلکه در طول سال می‌توانند به مراکز خدماتی و تولیدی تبدیل شوند و اگر حمایت‌های لازم صورت گیرد می‌توان از ظرفیت آنها در حوزه صنایع غذایی، بسته‌بندی و گردشگری مذهبی بهره‌برداری کرد.
وی همچنین به ضرورت برنامه‌ریزی بلندمدت اشاره کرد و گفت: استان ایلام با توجه به موقعیت جغرافیایی و مرزی خود باید به‌عنوان قطب خدمات زائران شناخته شود که این امر یقیناً نیازمند توسعه زیرساخت‌های پایانه‌ای، آموزش نیروی انسانی، و حمایت از کسب‌وکارهای کوچک و متوسط است. استاندار تأکید کرد: اربعین یک فرصت ملی است و اگر نگاه ما از مناسکی بودن به سمت توسعه‌ای شدن تغییر کند می‌توانیم از این ظرفیت برای رونق اقتصادی، کاهش بیکاری و تقویت زیرساخت‌های استان بهره‌برداری کنیم.
اشتغال‌زایی در مسیر زائران اربعین
امام جمعه ایلام در این خصوص با اشاره به ظرفیت‌های اقتصادی مراسم اربعین گفت: حضور میلیونی زائران در مرز مهران، فرصتی بی‌نظیر برای اشتغال‌زایی و رونق تولیدات بومی استان ایلام است.
حجت الاسلام الله نور کریمی تبار افزود: صنایع دستی، سوغات محلی، و تولیدات هنرمندان ایلامی باید در مسیر زائران معرفی و عرضه شوند، چرا که این ظرفیت هنوز به‌طور کامل مورد استفاده قرار نگرفته و می‌تواند منبع درآمدی پایدار برای خانواده‌های ایلامی باشد.
امام جمعه ایلام با تأکید بر نقش مواکب و مشارکت مردمی اظهار داشت: در ایام اربعین، صدها موکب با حضور جوانان، بانوان و خانواده‌ها فعال هستند و این مشارکت گسترده نشان می‌دهد که زیرساخت انسانی برای توسعه اشتغال در استان وجود دارد.
وی همچنین خواستار حمایت مسئولان از کسب‌وکارهای کوچک و تولیدات خانگی شد و گفت: باید با برنامه‌ریزی دقیق، بخشی از خدمات اربعین را به فرصت‌های اقتصادی تبدیل کنیم تا مردم ایلام از این ظرفیت ملی بهره‌مند شوند.
در پایان، امام جمعه ایلام تأکید کرد: اربعین یک فرصت فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی است و اگر نگاه ما توسعه‌محور باشد، می‌توانیم از این ظرفیت برای کاهش بیکاری، تقویت تولید داخلی، و ایجاد امید در دل جوانان استفاده کنیم.
فروش بیش از ۸۰ میلیارد ریالی صنایع‌دستی ایلام در ایام اربعین
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی ایلام نیز گفت: با توجه به برپایی نمایشگاه‌های صنایع دستی و سوغات محلی در ایلام و دیگر شهرستان‌های تابعه در ایام اربعین میزان فروش محصولات صنایع دستی دراین نمایشگاه‌ها ۸ میلیارد و ۲۴۵ میلیون تومان بوده است.
فرزاد شریفی یادآور شد: وجود ظرفیت‌های هنری در فراوریات صنایع‌دستی این استان محرکی در جذب زائران و گردشگران و رشد میزان خرید آنها از صنایع‌دستی است.
وی اضافه کرد: استان ایلام از استان‌های پیشرو در عرصه فراوریات داخلی به ویژه صنایع‌دستی است و در ایام اربعین نمایشگاه‌های صنایع‌دستی شامل ۱۲۰ غرفه محصولات صنایع‌دستی در ایلام و دیگر شهرستان‌های مسیر زائران برای عرضه آثار دستی به زائران اربعین برپا شد.
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی ایلام اظهار کرد: علاوه بر برپایی نمایشگاه صنایع دستی در شهر ایلام در شهرستان‌های دهلران، مهران، بدره، آبدانان سیروان و سرابله (شباب) نیز نمایشگاه فراوری و عرضه صنایع‌دستی در اربعین برپا شد.
وی اضافه کرد: محصولات ارائه شده دراین نمایشگاه‌ها همچون گلیم نقش برجسته، نمد، صنایع چوبی و آثار معرق و … با ۱۰ الی ۱۵ درصد تخفیف به زائران و گردشگران عرضه شد.
مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی ایلام برپایی نمایشگاه در ایام اربعین را فرصت‌های خوبی برای رونق بخشیدن به کسب و کار فعالان این عرصه عنوان کرد.
وی ادامه داد: گلیم نقش برجسته مهم‌ترین و شاخص ترین صنعت دستی و بومی استان ایلام است و با توجه به شاخص‌هایی از جمله پیشینه و تعداد بالای افراد شاغل در این صنعت، به عنوان شهر ملی گلیم نقش برجسته معرفی شده است.
اربعین یک فرصت ملی برای اشتغال‌زایی است؛ اگر ظرفیت‌های مردمی، مواکب، تولیدات بومی و خدمات زائران به‌درستی مدیریت شوند، می‌توان آن را به سکوی توسعه اقتصادی و کاهش بیکاری در استان‌های مرزی به‌ویژه ایلام تبدیل کرد.
