قحطی گسترده، کمبود آب آشامیدنی، و گرمای طاقت‌فرسای بالای ۴۰ درجه سانتی‌گراد، زندگی را برای ۲.۳ میلیون ساکن غزه به جهنم تبدیل کرده است. سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (FAO) هشدار داده که اگر کمک‌های بشردوستانه به‌سرعت افزایش نیابد، تا پایان سال ۲۰۲۵، صد‌ها هزار نفر در غزه ممکن است بر اثر گرسنگی جان خود را از دست بدهند.
توطئه‌ای علیه هویت فلسطینی
اظهارات جنجالی آهارون هالیوا، رئیس پیشین اطلاعات نظامی رژیم صهیونیستی که در گفت‌و‌گو با کانال ۱۲ تلویزیون اسرائیل از لزوم تکرار «نکبت» (فاجعه ۱۹۴۸) برای فلسطینیان سخن گفت، زنگ خطر را برای جامعه جهانی به صدا درآورده است. او با اشاره به کشته شدن ۵۰ هزار نفر در غزه، این فاجعه را «ضروری برای نسل‌های آینده» توصیف کرد. این سخنان، که به‌سرعت در شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌های بین‌المللی مانند الجزیره و گاردین بازتاب یافت، نه‌تنها خشم فلسطینیان و حامیان آنها را برانگیخت، بلکه انتقادات گسترده‌ای را در میان فعالان حقوق بشر به دنبال داشت.
عدنان ابوحسنه، مشاور رسانه‌ای آنروا، در گفت‌و‌گو با شبکه العربیه قطر هشدار داد که رژیم صهیونیستی در پی اجرای طرحی برای کوچ اجباری مردم غزه به خارج از این منطقه است. این طرح که با فشار بر جنوب غزه و تخریب زیرساخت‌های حیاتی آغاز شده، نقض آشکار کنوانسیون‌های ژنو و قوانین بین‌المللی است. رژیم صهیونیستی با ایجاد مناطق به‌اصطلاح «امن» در جنوب غزه، در واقع به دنبال تغییر بافت جمعیتی منطقه و تضعیف مقاومت فلسطینی است.
آنروا تأکید کرده که در هیچ طرحی برای کوچ اجباری مشارکت نخواهد کرد، اما کمبود منابع و فشار‌های سیاسی، توانایی این آژانس را برای کمک‌رسانی محدود کرده است. این وضعیت، نگرانی‌هایی را درباره احتمال تکرار فاجعه‌ای مشابه نکبت ۱۹۴۸ ایجاد کرده، زمانی که صد‌ها هزار فلسطینی از خانه‌های خود آواره شدند.
طغیان خیابان‌های اسرائیل: خشم علیه نتانیاهو
در اراضی اشغالی، موج بی‌سابقه‌ای از اعتراضات و اعتصابات سراسری در ۳۵۰ نقطه، از تل‌آویو تا قدس اشغالی، علیه سیاست‌های بنیامین نتانیاهو شکل گرفته است. معترضان که عمدتاً شامل خانواده‌های اسرای رژیم صهیونیستی، فعالان مدنی و گروه‌های مخالف دولت هستند، با بستن تقاطع‌های کلیدی مانند رعنانا و بزرگراه شماره ۱ و آتش زدن لاستیک‌ها، خواستار توقف جنگ و بازگشت اسرا شده‌اند. تجمعات مقابل خانه‌های وزرای کابینه، از جمله یوآف کیش (وزیر آموزش)، یسرائیل کاتس (وزیر جنگ) و رون درمر (وزیر امور راهبردی)، به نمادی از این اعتراضات تبدیل شده است.
معترضان معتقدند که سیاست‌های جنگ‌طلبانه نتانیاهو نه‌تنها به آزادی اسرا کمکی نکرده، بلکه با طولانی کردن درگیری، جان آنها را به خطر انداخته است. نظرسنجی اخیر کانال ۱۳ اسرائیل نشان می‌دهد که ۶۸ درصد از اسرائیلی‌ها از توقف جنگ و مذاکره برای آزادی اسرا حمایت می‌کنند، در حالی که تنها ۲۲ درصد با ادامه عملیات نظامی موافق‌اند. این شکاف عمیق، نشان‌دهنده بحرانی در اعتماد عمومی به رهبری نتانیاهو است که در ۲۰ سال گذشته بی‌سابقه بوده است. این اعتراضات می‌تواند به نقطه عطفی در سیاست داخلی رژیم اسرائیل تبدیل شود و حتی به فروپاشی ائتلاف شکننده نتانیاهو با احزاب راست‌گرای افراطی منجر شود.
بن‌بست در کابینه: نتانیاهو در برابر واقعیت
دفتر نتانیاهو در بیانیه‌ای اعلام کرد که او با هیچ توافق جزئی برای تبادل اسرا موافق نیست و تنها توافقی را می‌پذیرد که شامل آزادی همه اسرا، خلع سلاح کامل حماس، کنترل امنیتی رژیم صهیونیستی بر غزه و ایجاد یک اداره مدنی وابسته به این رژیم باشد. این شروط، که هفته گذشته در کابینه رژیم اسرائیل به تصویب رسید، عملاً مذاکرات را به بن‌بست کشانده است. این موضع، بیش از آنکه بر اساس استراتژی نظامی باشد، تلاشی برای حفظ ائتلاف سیاسی نتانیاهو با احزاب تندرو مانند «قدرت یهود» به رهبری ایتامار بن‌گویر است.
در مقابل، تیم مذاکره‌کننده اسرائیلی که از حمایت بخش‌هایی از تشکیلات نظامی برخوردار است، از توافقی تدریجی حمایت می‌کند که شامل آزادی نیمی از اسرا و آتش‌بس موقت باشد. این اختلاف داخلی، نه‌تنها مذاکرات با حماس را پیچیده کرده، بلکه به خشم عمومی در خیابان‌های اسرائیل دامن زده است. ضمن اینکه، برخی از اعضای کابینه امنیتی اسرائیل، از جمله بنی گانتز، از رویکرد سرسختانه نتانیاهو انتقاد کرده و معتقدند که این سیاست‌ها به انزوای بین‌المللی رژیم اسرائیل منجر شده است. این شکاف در کابینه، در کنار فشار‌های داخلی و بین‌المللی، نتانیاهو را در موقعیتی شکننده قرار داده است.
مذاکرات صلح: امیدی در میان ناامیدی
در سطح بین‌المللی، آمریکا با ارائه پیش‌نویس جدیدی برای احیای مذاکرات متوقف‌شده، تلاش می‌کند راهی برای پایان جنگ بیابد. این طرح که بر اساس پیشنهاد استیو ویتکاف تدوین شده، شامل آتش‌بس موقت، آزادی نیمی از اسرا (زنده و اجساد)، و انتقال مدیریت مدنی غزه به نهاد‌های بین‌المللی است. این پیش‌نویس با هدف دور نگه داشتن غیرنظامیان از درگیری و تضعیف سیطره حماس بر توزیع کمک‌های بشردوستانه طراحی شده است. با این حال، موفقیت این طرح به تغییر موضع حماس بستگی دارد که پیش‌تر پیشنهاد مشابهی را رد کرده بود.
منابع دیپلماتیک در واشنگتن‌پست و المانیتور گزارش داده‌اند که مذاکرات در دوحه و قاهره همچنان شکننده است، زیرا حماس بر توقف کامل جنگ و خروج نیرو‌های اسرائیلی از غزه تأکید دارد، در حالی که رژیم صهیونیستی بر کنترل امنیتی بلندمدت اصرار می‌ورزد. این پیش‌نویس همچنین پیشنهاد می‌دهد که در مرحله اول، نظارت مدنی هماهنگ برای ساکنان غزه ایجاد شود، بدون انتظار برای توافقات جامع. این اقدام، که با هدف جلوگیری از ادامه سیطره حماس بر کمک‌های بشردوستانه طراحی شده، می‌تواند گامی به سوی کاهش تنش باشد، اما چالش‌های اجرایی آن، از جمله مقاومت حماس و عدم اعتماد فلسطینیان به نهاد‌های بین‌المللی، همچنان پابرجاست.
آینده غزه: صلح یا پاکسازی قومی؟
بحران کنونی در غزه و اراضی اشغالی، در تقاطع منافع سیاسی، نظامی، و انسانی قرار دارد. فاجعه انسانی در غزه، با مرگ روزانه ده‌ها نفر و تهدید قحطی، فشار بی‌سابقه‌ای بر جامعه جهانی وارد کرده است. گزارش اخیر سازمان جهانی بهداشت (WHO) هشدار می‌دهد که سیستم بهداشتی غزه به‌طور کامل فروپاشیده و بیمارستان‌ها به دلیل کمبود سوخت و دارو قادر به ارائه خدمات نیستند.
از سوی دیگر، اعتراضات داخلی در رژیم اسرائیل نشان‌دهنده بحرانی عمیق در مشروعیت نتانیاهو است که ممکن است به انتخابات زودهنگام یا حتی فروپاشی دولت او منجر شود. در سطح بین‌المللی، شهادت‌هایی مانند سخنان پرلماتر می‌تواند زمینه‌ساز پرونده‌های قضایی در دیوان بین‌المللی کیفری (ICC) باشد، به‌ویژه با توجه به افزایش فشار‌ها از سوی سازمان‌های حقوق بشری مانند دیده‌بان حقوق بشر.
با این حال، آینده این بحران به عوامل متعددی بستگی دارد: آیا حماس در مذاکرات انعطاف نشان خواهد داد؟ آیا نتانیاهو تحت فشار داخلی و بین‌المللی از مواضع خود عقب‌نشینی خواهد کرد؟ و مهم‌تر از همه، آیا جامعه جهانی می‌تواند اراده‌ای قوی برای پایان این چرخه خشونت نشان دهد؟ به‌نظر می‌رسد که بدون یک توافق جامع که حقوق فلسطینیان را تضمین کند، خطر پاکسازی قومی در غزه افزایش خواهد یافت؛ سناریویی که آنروا و سازمان عفو بین‌الملل بار‌ها درباره آن هشدار داده‌اند.
چشم‌انداز پیش رو: از بن‌بست تا امید شکننده
اگر مذاکرات کنونی به نتیجه نرسد، احتمال تشدید درگیری‌ها و گسترش اعتراضات در اراضی اشغالی وجود دارد. ادامه جنگ، اقتصاد اسرائیل را، که از سال ۲۰۲۳ با کاهش ۴.۱ درصدی رشد مواجه شده، به مرز فروپاشی نزدیک کرده است. در غزه، کوچ اجباری و تخریب زیرساخت‌ها می‌تواند به فاجعه‌ای انسانی منجر شود که پیامد‌های آن برای دهه‌ها باقی خواهد ماند. با این حال، فشار‌های بین‌المللی، از جمله قطعنامه‌های احتمالی شورای امنیت سازمان ملل و تحریم‌های اقتصادی علیه رژیم صهیونیستی، ممکن است نتانیاهو را به پذیرش آتش‌بس موقت وادار کند. از سوی دیگر، حماس نیز تحت فشار داخلی و منطقه‌ای برای انعطاف در مذاکرات قرار دارد.
غزه و اراضی اشغالی در آستانه یک نقطه عطف قرار دارند: یا گامی به سوی صلحی شکننده برداشته خواهد شد، یا منطقه در گردابی عمیق‌تر از خشونت و فاجعه فرو خواهد رفت. تنها یک اراده جهانی هماهنگ، همراه با فشار بر هر دو طرف برای کنار گذاشتن مواضع حداکثری، می‌تواند امیدی برای پایان این بحران ایجاد کند.
