به گزارش خبرگزاری مهر، مصطفی جمالی رئیس سازمان انتقال خون ایران به مناسبت گرامیداشت هفته دولت، در نشست خبری با موضوع تبیین برنامه‌ها و گزارش عملکرد حضور پیدا کرد و گفت: خوشبختانه در جریان جنگ ۱۲ روزه اخیر، با همکاری مردم و تلاش شبانه‌روزی کارکنان، نیاز صد درصدی کشور به خون و فرآورده‌های خونی تأمین شد و ذخایر به سطح مطلوب بازگشت.
جمالی با تأکید بر اینکه برخی مجروحان در شرایط خاص نیاز فوری به تزریق خون دارند، گفت: در بسیاری از موارد عمل‌های جراحی یا وضعیت بیماران به گونه‌ای است که به تزریق حجم بالایی از خون و فرآورده‌های خونی نیاز پیدا می‌کنند. به‌ویژه در مواردی که گروه‌های خونی منفی، به‌خصوص در زنان، مطرح باشد، مصرف خون افزایش می‌یابد و ضرورت دارد ذخایر به میزان کافی وجود داشته باشد.
وی خاطرنشان کرد: یادمان هست در ابتدای فعالیت، ذخایر فرآورده‌های خونی تنها برای سه تا چهار روز کفایت می‌کرد؛ در حالی‌که امروز حداقل باید بالای هشت روز ذخیره داشته باشیم. اهمیت این موضوع زمانی روشن می‌شود که در شهری مانند تهران با وقوع یک اتفاق گسترده، نیاز به خون منفی بالا برود. اگر سطح ذخایر بالاتر باشد، امکان نجات بیماران و مجروحان در کوتاه‌ترین زمان ممکن بسیار بیشتر خواهد شد.
جمالی با اشاره به تجربه اخیر توضیح داد: در جنگ ۱۲ روزه اخیر، میانگین کشوری ذخایر خون به ۱۰ تا ۱۲ روز رسید که نشان‌دهنده وضعیت بسیار مطلوب کشور بود. خوشبختانه مردم مثل همیشه به صحنه آمدند و با مشارکت خود، باعث شدند ذخایر در روزهای پایانی به شرایط قبل از جنگ بازگردد. بنابراین در طول این بحران هیچ مشکلی در تأمین خون و فرآورده‌های خونی نداشتیم و صد درصد نیازها برطرف شد.
به گفته وی، نجات جان بسیاری از مجروحان جنگی در همان ۳۰ دقیقه طلایی نخست امکان‌پذیر است و این مهم بدون دسترسی فوری به خون و فرآورده‌های خونی ممکن نخواهد بود. او افزود: بعد از جنگ نیز ذخایر به سرعت به سطح طبیعی بازگشت و کشور با سربلندی از این آزمون بیرون آمد. البته نقش اصلی را مردم ایفا کردند و همکاران ما نیز با تلاش مضاعف و حضور مستمر در صحنه توانستند خدمات را به‌موقع ارائه دهند.
جمالی در پایان یادآور شد: برخی مراکز نظامی نیز در این روند نقش داشتند، اما به دلیل شرایط خاص آماری در دسترس نیست. با این حال آنچه قطعی است، تأمین صد درصدی نیاز خون و فرآورده‌ها و بازگشت ذخایر به وضعیت پایدار پس از بحران بود.
رئیس سازمان انتقال خون ایران اعلام کرد: آمار اهدای خون در یک سال گذشته، همزمان با شروع به کار دولت جدید، نسبت به مدت مشابه سال قبل رشد قابل توجهی داشته است. این افزایش در حالی رقم خورده که کشور با شرایط سخت اقتصادی مواجه بوده و بسیاری از اهداکنندگان از طبقات متوسط و مستضعف جامعه هستند.
به گفته وی، علی‌رغم مشکلات اقتصادی که می‌توانست به طور مستقیم بر میزان اهدای خون تأثیر بگذارد، با مشارکت گسترده مردم شاهد رشد پایدار در تأمین خون و فرآورده‌های خونی بوده‌ایم.
جمالی تأکید کرد: در طول این مدت، صد درصد نیاز کشور به خون پاسخ داده شد و هیچ کمبودی در بیمارستان‌ها وجود نداشت. خوشبختانه هیچ بیماری به دلیل نبود خون یا فرآورده خونی معطل نماند.
وی افزود: رشد اهدای خون در شرایط فعلی نشان‌دهنده فرهنگ والای ایثار در جامعه است. مردم همواره در سخت‌ترین شرایط پای کار بوده‌اند و همین موضوع باعث شده سازمان انتقال خون بتواند با اطمینان اعلام کند که تمامی نیازهای کشور در این حوزه به طور کامل پوشش داده شده است.
رئیس سازمان انتقال خون ایران با تأکید بر اهمیت فرهنگ‌سازی برای مشارکت بیشتر بانوان و جوانان در اهدای خون گفت: در حال حاضر سهم بانوان ایرانی در اهدای خون کمتر از پنج درصد است؛ این در حالی است که در کشورهایی مانند مالزی میزان مشارکت بانوان به بیش از ۳۰ درصد می‌رسد.
جمالی با اشاره به اینکه در ایران تنها دو درصد از جمعیت ۸۵ میلیونی کشور به طور مستمر اهداکننده خون هستند، گفت: اگر این رقم به سه درصد برسد، می‌توانیم تا ده سال آینده از نظر ذخایر خون بیمه باشیم. اما متأسفانه تقریباً نیمی از جامعه یعنی بانوان در این زمینه حضور فعال ندارند و از سوی دیگر جمعیت کشور رو به پیری می‌رود.
وی توضیح داد: اکنون بیشتر اهداکنندگان ما بالای ۳۵ تا ۴۰ سال سن دارند که در چند سال آینده به دلیل محدودیت‌های سنی از چرخه اهدای خون خارج خواهند شد. از طرفی مشارکت جوانان امسال به حدود ۱۶/۵ درصد رسیده که نسبت به سال گذشته رشد داشته اما هنوز کافی نیست. اگر این روند تغییر نکند، ممکن است طی ده سال آینده کشور با چالش جدی در تأمین خون مواجه شود.
جمالی اذعان کرد: بخشی از این موضوع به ذهنیت غلط درباره کم‌خونی و نگرانی‌های پزشکی بازمی‌گردد. حتی برخی همکاران ما در گذشته این نگاه را تکرار کرده‌اند. بنابراین لازم است فرهنگ‌سازی از خود سازمان آغاز شود تا این ذهنیت برطرف گردد.
وی استان‌های پیشرو در مشارکت بانوان در اهدای خون را خراسان شمالی، لرستان و کردستان اعلام کرد و گفت: در چهار ماه نخست امسال بیشترین خونگیری به نسبت جمعیت نیز در همین استانها ثبت شده است. با این حال در تهران در همین بازه زمانی با رشد منفی مواجه بودیم که البته شرایط ویژه پایتخت و جمعیت فشرده آن تأثیرگذار است.
رئیس سازمان انتقال خون ایران افزود: برای اولین بار در سال‌های اخیر، استانداری تهران به صورت جدی پای کار آمده و همه فرمانداران را برای حمایت از انتقال خون بسیج کرده است. طی این هفته دولت، مرکز انتقال خون اسلامشهر با جمعیت ۷۰۰ هزار نفری افتتاح می‌شود. همچنین در شهریار و ورامین نیز مراکز جدید ایجاد یا بازسازی می‌شوند و بیمارستان امام خمینی شهریار به زودی به چرخه اضافه خواهد شد.
وی همچنین گفت: در پرند نیز زمینی برای احداث یک مرکز انتقال خون کامل واگذار شده که با حمایت استانداری در حال راه‌اندازی است. این اقدامات در مجموع موجب خواهد شد که ذخایر خون استان تهران طی ماه‌های آینده افزایش یابد و به سمت وضعیت مثبت حرکت کنیم.
جمالی در پایان ابراز امیدواری کرد: با این حمایت‌ها و توسعه زیرساخت‌ها، تهران در سال آینده به شرایط بسیار مطلوبی در حوزه تأمین خون و فرآورده‌های خونی خواهد رسید و می‌توانیم خبرهای خوبی را با مردم در میان بگذاریم.
رئیس سازمان انتقال خون ایران با بیان اینکه اهدای داوطلبانه پلاسما و خون تنها راه پایدار برای تأمین نیاز کشور است، نسبت به خطرات تجاری‌سازی این حوزه هشدار داد و گفت: پرداخت پول در قبال اهدای پلاسما نه‌تنها احتمال پنهان‌کاری اهداکنندگان در بیان سوابق بیماری و رفتارهای پرخطر را افزایش می‌دهد، بلکه به استثمار طبقات ضعیف جامعه منجر می‌شود.
وی افزود: در برخی کشورها، اهداکنندگان پلاسما تا ۳۶ بار در سال خونگیری می‌شوند، اما هیچ مطالعه بلندمدتی درباره عوارض این روند منتشر نشده است. در حالی که منطق پزشکی نشان می‌دهد فردی که بارها در سال پلاسما اهدا می‌کند، به دلیل افت پروتئین خون و ضعف سیستم ایمنی در معرض آسیب جدی قرار دارد. به همین دلیل، اتحادیه اروپا نیز اعلام کرده تا سال ۲۰۲۷ به هیچ عنوان از پلاسماهای غیرداوطلبانه استفاده نخواهد کرد.
جمالی افزود: در ایران اگر تنها ۳۰۰ هزار نفر سالی چهار بار به صورت داوطلبانه پلاسما اهدا کنند، کل نیاز کشور برطرف می‌شود. ما اکنون بیش از ۳۵۰ هزار اهداکننده داریم که می‌توانند در کنار اهدای خون، پلاسما هم اهدا کنند. بنابراین ضرورتی ندارد با پرداخت پول، حس نوع‌دوستی مردم را خدشه‌دار کنیم.
جمالی با تأکید بر اینکه تجاری‌سازی اهدای پلاسما در بلندمدت می‌تواند فرهنگ ایثار را تضعیف کند، ادامه داد: نباید این افتخار ملی و انسانی را فدای سود کوتاه‌مدت کرد. کشور ما ظرفیت بالایی از مشارکت مردمی دارد و با فرهنگ‌سازی درست می‌توان بدون آسیب به جامعه، نیاز بخش خصوصی را هم تأمین کرد.
رئیس سازمان انتقال خون ایران با اشاره به چالش‌های زیرساختی در حوزه پالایش پلاسما گفت: اکنون بیش از ۳۰۰ هزار لیتر پلاسما در اختیار داریم اما به دلیل محدودیت ظرفیت پالایشگاه‌های داخلی و نبود امکان ارسال به خارج از کشور، بخشی از این ذخایر بلااستفاده مانده است. دو پالایشگاه فعال کشور نیز ظرفیت کافی ندارند. بنابراین، پیش از گسترش مراکز جمع‌آوری پلاسما باید مشکل زیرساختی پالایشگاه‌ها برطرف شود.
وی ضمن تأکید بر حمایت از فعالیت بخش خصوصی گفت: ما به طور کامل از حضور بخش خصوصی استقبال می‌کنیم، اما شرط اصلی این است که اهدای خون و پلاسما داوطلبانه باقی بماند. همکاری با بخش خصوصی باید از مسیر درست انجام شود تا هم منافع ملی حفظ شود و هم سلامت اهداکنندگان تضمین گردد.
