توسعه همکاری‌های انرژی میان ایران و روسیه، وارد فاز جدیدی شده است. کاظم جلالی، سفیر ایران در مسکو، با ابراز خوش‌بینی، اعلام کرد که ایران امیدوار است به زودی دریافت گاز روسیه را از طریق جمهوری آذربایجان آغاز کند. این خبر در حالی منتشر می‌شود که به گفته وی، تقریباً تمامی مسائل فنی و عملیاتی با شرکت عظیم گازپروم روسیه حل و فصل شده است و تنها یک گام تا نهایی شدن این توافق باقی مانده است.
جلالی در اظهارات خود تأکید کرد: «امیدواریم این اتفاق به زودی بیفتد. در حال حاضر با گازپروم در حال مذاکره هستیم و تقریباً تمامی مشکلات حل شده‌اند. اما باید درباره قیمت به توافق برسیم. اگر این مسئله هم حل شود، همه چیز به جریان خواهد افتاد.» این سخنان نشان‌دهنده پیشرفت چشمگیر در مذاکرات دوجانبه است و امیدها را برای یک توافق برد-برد افزایش می‌دهد. توافق بر سر قیمت، آخرین مانع بزرگی است که باید برطرف شود تا این پروژه استراتژیک به مرحله اجرا برسد.
پیش از این، سرگئی تسویلیف، وزیر انرژی روسیه، تاریخ احتمالی آغاز جریان گاز را مشخص کرده بود. وی اعلام کرد که نخستین محموله‌های گاز روسیه به ایران، با بهره‌گیری از زیرساخت‌های موجود جمهوری آذربایجان، ممکن است از سال ۲۰۲۵ آغاز شود. این زیرساخت‌ها، که شامل خطوط لوله موجود در منطقه می‌شود، نقش حیاتی در تسهیل این انتقال خواهند داشت. تسویلیف همچنین حجم اولیه گاز وارداتی را تا ۱.۸ میلیارد متر مکعب در سال برآورد کرده بود که می‌تواند نقش مهمی در تأمین نیازهای مناطق شمالی ایران ایفا کند.
صنعت نفت و گاز ایران، همواره با چالش تأمین گاز مناطق شمالی کشور، به ویژه در فصول سرد سال، مواجه بوده است. این مناطق، به دلیل موقعیت جغرافیایی و فاصله از میادین اصلی گازی در جنوب کشور، نیاز به منابع جایگزین یا وارداتی دارند. به گفته کارشناسان، توافق با روسیه دقیقاً در همین راستا قابل‌فهم است. این توافق به ایران این امکان را می‌دهد که با استفاده از گاز وارداتی، فشار را از شبکه داخلی کم کند و گاز تولیدی در جنوب را به سایر مناطق و همچنین برای صادرات اختصاص دهد. این استراتژی، بهینه‌سازی توزیع گاز و افزایش امنیت انرژی کشور را در پی خواهد داشت.
سال گذشته، شرکت گازپروم روسیه و شرکت ملی گاز ایران، یک یادداشت تفاهم (MOU) مهم برای عرضه گاز خط لوله‌ای روسیه به ایران امضا کردند. این یادداشت تفاهم، بنیان و چارچوب اولیه همکاری‌های بلندمدت دو کشور در حوزه انرژی را فراهم آورد. اوج این همکاری‌ها در سال جاری رقم خورد، جایی که مسکو و تهران بر سر عرضه ۵۵ میلیارد متر مکعب گاز روسیه به توافق اولیه رسیدند. این حجم عظیم از گاز، نه تنها برای تأمین نیازهای داخلی ایران بلکه برای تبدیل شدن ایران به یک هاب (مرکز) گازی در منطقه، پتانسیل‌های بی‌نظیری را ایجاد می‌کند.
با نهایی شدن این توافق، ایران می‌تواند نقش محوری‌تری در ترانزیت گاز منطقه ایفا کند. این گام، فراتر از یک معامله ساده خرید و فروش گاز است؛ این توافق، نشان‌دهنده تعمیق روابط استراتژیک بین دو کشور و تلاش برای ایجاد یک نقشه انرژی منطقه‌ای جدید است که می‌تواند تأثیرات گسترده‌ای بر بازارهای جهانی انرژی داشته باشد. انتظار می‌رود که با حل و فصل نهایی مسائل قیمت‌گذاری، این همکاری‌ها به سرعت وارد فاز اجرایی شده و منافع متعددی را برای هر دو کشور به ارمغان آورد.
