محمد آقاجانلو روز دوشنبه با اعلام اینکه این میزان طرح حوزه‌هایی از جمله فولاد، مس، طلا، سرب و روی، فسفات و امور زیرساختی را در بر می‌گیرد، افزود: ارزش پروژه‌های آماده افتتاح به بیش از ۲.۳ میلیارد دلار می‌رسد.
معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت، میزان اشتغال مستقیم این طرح‌ها را افزون بر پنج‌هزار و ۶۰۰ نفر اعلام کرد و اظهار داشت: زمینه ایجاد نزدیک به ۱۹ هزار اشتغال غیرمستقیم نیز با افتتاح این تعداد پروژه فراهم می‌شود.
طرح‌های حوزه معدن و صنایع معدنی که با تسهیل‌گری ایمیدرو و مشارکت شرکت‌های خصوصی، آماده افتتاح شده‌اند، شامل: دو کارخانه فولادسازی استانی شامل نی ریز و سفیددشت، سرب و روی مهدی آباد، کارخانه الکترود گرافیتی، طرح اکتشاف و تجهیز معدن طلای کوه دم، کنسانتره سنگ آهن بهاباد (چادرملو)، نیروگاه شرکت ملی صنایع مس ایران، کارخانه ریخته گری مفتول مسی رفسنجان، پایگاه امداد و نجات طبس، افتتاح کارخانه بازیابی باطله‌های معدن فسفات اسفوردی بافق، افتتاح کارخانه بازیابی باطله‌های معدن فسفات اسفوردی بافق، گندله‌سازی چهار میلیون تنی با مشارکت چادرملو، غدیر و نیروگاه خورشیدی چادرملو هستند.
این مجموعه‌ها در قالب برنامه‌ای گسترده با هدف تحریک رشد صنعتی، بهبود تکمیل زنجیره ارزش در حوزه‌های فولادی، معدنی و صنایع پایین‌دستی، و تقویت توان صادراتی کشور طراحی شده‌اند. احداث دو کارخانه فولاد استانی نی ریز و سفیددشت می‌تواند به کاهش وابستگی به واردات محصولات فولادی با کیفیت مشابه کمک کند و ظرفیت تولید را در فضای منطقه‌ای گسترش دهد. وجود طرح‌های معدنی مانند کنسانتره سنگ آهن بهاباد و معدن طلای کوه دم، علاوه بر تامین ماده خام واحدهای داخلی، امکان ایجاد واحدهای فرآوری و کنسانتره را در داخل کشور تقویت می‌کند که بهبود بیشتری در ارزش افزوده و درآمدهای ارزی را در بلندمدت به دنبال دارد.
کارخانه الکترود گرافیتی نیز در زنجیره صنایع باتری و صنایع ریخته‌گری ایران جایگاهی کلیدی دارد. این محصول به طور مستقیم به بازارهای بین‌المللی و صنایع داخلی مرتبط با تولید باتری‌های صنعتی و خودروهای برقی ارتباط دارد. از سوی دیگر، نیروگاه شرکت ملی صنایع مس ایران می‌تواند پایداری عرضه انرژی را برای صنایع سنگین در نظر گرفته و با مدیریت مصرف و کاهش وقفه‌های توزیع، به ثبات تولید کمک کند. این پروژه‌ها با تکیه بر مشارکت بخش خصوصی و بهره‌گیری از ظرفیت‌های ایمیدرو، می‌توانند به ایجاد زنجیره تامین محلی، کاهش هزینه‌های لجستیک و افزایش توان رقابتی بنگاه‌ها منجر شوند.
همچنین با راه‌اندازی کارخانه بازیابی باطله‌های معدن فسفات اسفوردی بافق، فرصت‌های مهمی برای اقتصاد پسماند و مدیریت محیط زیست فراهم می‌شود. این طرح نه تنها منبعی برای استخراج دوباره مواد معدنی ارزشمند است، بلکه به کاهش آلودگی و بهبود کاربری زمین‌های معدنی موجود کمک می‌کند. گندله‌سازی چهار میلیون تنی با مشارکت چادرملو، غدیر و نیروگاه خورشیدی چادرملو، نقش مهمی در بهبود کیفیت مواد خام و پایداری تامین انرژی و حمل‌ونقل دارد و می‌تواند به کاهش هزینه‌های تولید صنایع پایین‌دستی منجر شود. وجود پایگاه امداد و نجات طبس نیز نشان از توجه به ایمنی و زیرساخت‌های انسانی در کنار توسعه فیزیکی است.
این پروژه‌ها نه تنها به ایجاد اشتغال مستقیم و غیرمستقیم می‌انجامد بلکه بستر را برای توسعه مهارت‌های کارگری، تربیت نیروی متخصص و انتقال تکنولوژی فراهم می‌کند. با حضور شرکت‌های خصوصی در کنار نهادهای دولتی، امکان انتقال فناوری، بهبود مدیریت پروژه و ارتقای استانداردهای ایمنی و کیفیت نیز تقویت می‌شود. آموزش‌های فنی، کارآموزی و همکاری با دانشگاه‌ها و موسسات پژوهشی برای تربیت نیروی کار متخصص از پیامدهای بلندمدت این طرح‌ها است که می‌تواند به شکل‌گیری صنایع کوچک و متوسط مرتبط با مواد خام یا کنسانتره‌های صنعتی در منطقه کمک کند.
در کنار این مزایا، اجرایی‌سازی این پروژه‌ها باید با ملاحظات زیست‌محیطی، تامین منابع مالی پایدار و مدیریت ریسک همراه باشد. استفاده از فناوری‌های نوین در استخراج، فرآوری و بازیابی باطله‌ها، توجه به استانداردهای محیط زیستی و ارزیابی‌های دوره‌ای اثرات زیست‌محیطی از مهم‌ترین الزامات است تا منافع اقتصادی با حفظ ارزش‌های زیست‌محیطی همسو شود. همچنین، مسیرهای لجستیک، زیرساخت‌های حمل‌ونقل و امکانات خدماتی در مناطق معدنی باید به‌روز و کارآمد باشند تا از انتقال هزینه‌های اضافی به واحدهای تولیدی جلوگیری شود و پروژه‌ها بتوانند به سرعت به بهره‌برداری برسند.
برای ارتقای شفافیت و کارآیی، لازم است گزارش‌های مالی پروژه‌ها و شاخص‌های عملکرد به صورت دوره‌ای منتشر شود تا هم بازار سرمایه و هم عموم مردم از وضعیت پروژه‌ها باخبر باشند. همکاری با سازمان‌های نظارتی و دستگاه‌های مرتبط برای تضمین صحت گزارش‌ها و اطمینان از رعایت استانداردهای قانونی، یکی از الزامات اجرای این طرح‌ها است. همچنین، باید به تقویت زنجیره تامین داخلی توجه شود تا وابستگی به واردات برخی مواد خام کاهش یابد و اشتغال محلی در مناطق معدنی تقویت شود.
در نهایت، این مجموعه طرح‌ها می‌تواند به تقویت جایگاه ایران در بازارهای منطقه‌ای و بین‌المللی کمک کند. با تکمیل و بهره‌برداری از این واحدها، ظرفیت تولید در صنایع معدنی و مرتبط افزایش می‌یابد و می‌تواند به ایجاد مزیت رقابتی در زمینه‌های صادراتی، کاهش وابستگی به واردات و رشد ارزش افزوده داخلی کمک کند. با این وجود، موفقیت بلندمدت این طرح‌ها به مدیریت کارآمد پروژه‌ها، جذب سرمایهگذاری پایدار، و توجه به مسائل زیست‌محیطی و اجتماعی بستگی دارد تا بتوانند به بخشی پایدار و مولد از اقتصاد کشور تبدیل شوند.
