دومین نشست خبری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در دولت مسعود پزشکیان دیروز برگزار شد و سید عباس صالحی به سوالات مختلف پاسخ داد و از تغییرات اجتماعی در کشور حرف زد. او گفت: ایرانِ سال ۱۴۰۳ با ایران ۱۳۶۰ تفاوت‌های قابل‌توجهی دارد و اگر تغییرات اجتماعی ایران را نبینیم راهحلهایمان نیز متناسب با واقعیت نخواهد بود. او توضیح داد: به علل مختلف بعد از سال ۱۴۰۱ سرمایه اجتماعی نظام و حاکمیت در گروه‌های مرجع کاهش یافته و این موضوع باید تقویت شود. صالحی گفت: در یک سال اخیر تلاش‌هایی صورت گرفت و به نظر می‌آید که می‌شود این مسیر را مسیر رو به پیشرفتی قرار داد ولی هنوز کارهایی که انجام شده رضایت‌بخش نبود و نیاز به کار بیشتر است.
به گزارش ایسنا در بخشی از این برنامه وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی درباره برنامه‌های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای تقویت ارتباط با هنرمندانی که پیش از جنگ تحمیلی ۱۲روزه سکوت یا به تعبیری قهر بودند اما با وقوع جنگ برای ایران پای کار آمدند و مواضع صریح خود را اعلام کردند و همچنین هنرمندان خارج‌نشینی که آنها هم اعلام مواضع همسو داشتند و خواهان بازگشت به کشور هستند نیز حرف زد.
صالحی گفت: از جنگ تحمیلی به بعد ما دو گروهِ وطن‌دوستان و وطن‌فروشان را داریم و عده‌ای کاملا نشان دادند که چگونه جان‌مایه وطن‌پرستی در آنها وجود دارد و غفلت از ما بود که آنها را نمی‌شناختیم و باید آرایش ملی در همه حوزه‌ها از جمله فضای فرهنگ و هنر تغییر کند. آنهایی که وطن‌دوست هستند چه در داخل و چه در خارج طبیعتا فرصت تعامل و کار برایشان پدید آید.
وزیر فرهنگ و ارشاد افزود: این نگاه در سران قوا و رأس حاکمیت وجود دارد البته در بدنه هنوز برخی دعواهای حیدری نعمتی دارند که فلانی ۱۰ سال قبل چه گفته و حاضر نیستند پرونده‌ها را صفر کنند و احساس کنند کشور در مقطع جدیدی قرار دارد. اما ادبیات رهبری و رواسای قوا و سایر تصمیم‌سازان مشخص است. مسیر چنین است اما گاهی بدنه و افراد میانی تلاش می‌کنند جاهایی مانع‌سازی کنند. الان در دوره طلایی از نظر انسجام ملی هستیم و وطن‌دوستان با گرایش و سلایق مختلف کنار هم قرار گرفتند.
صالحی تاکید کرد: خطر بیخ گوش ماست، آتش‌بس نیست و توقف آتش است، ان‌شاءالله که اتفاقی رخ ندهد اما خطری نزدیک است و اگر ۱۲روز جنگ را فراموش کنیم به ایران خیانت کرده‌ایم. همه کسانی که کنار هم بودیم باید کنار هم باشیم. صحبت رهبری مبنی بر سپر پولادین اتحاد مقدس یک شعار نیست و نگاهی درست است. حتما مبتنی بر این نگاه درست هم در ارتباط با هنرمندان داخلی و هم خارج تغییراتی باید اتفاق بیفتد که مقدماتی شکل گرفته و کارهایی انجام شده است. برخی از افراد هم شاید خودشان آمادگی آمدن نداشته باشند که تحمیلی نداریم اما نگاه این است که وطن‌دوستان کنار هم ایران را بسازند. او گفت: پس از جنگ درخواست‌هایی برای بازگشت مطرح شده که بررسی کردیم و برای برخی موارد حتی خودمان صحبت کردیم ببینیم زمینه چگونه است.
وزیر ارشاد همچنین در پاسخ به پرسشی درباره حضور خبرنگاران خارجی در ایام جنگ تحمیلی ۱۲روزه اظهار کرد: کمیته مشترکی در معاونت رسانه‌ای داشتیم که خوب کار کرد و در هماهنگی با وزارت خارجه و نهادهای امنیتی بود. برداشت ما این بود که آمدن رسانه‌های خارجی و سردبیران و خبرنگاران شناخته شده به روایت درست از ایران کمک می‌کند و این بمباران رسانه‌ای علیه ایران با حضور آنها تَرَک برمی‌دارد. این کمیته در حال فعالیت است و هماهنگی خوبی میان ما وجود دارد که یکی از محصولات آن حضور این ۶۰ خبرنگار بود و ادامه خواهد داشت. سطح اشخاص قابل اعتنا بود و پژواک‌های رسانه‌ای قابل‌توجهی داشتند. این را یک رویکرد می‌دانیم تا مسیر سریع‌تری برای رسانه‌های خارجی داشته باشیم.
صالحی در ادامه در پاسخ به سوالی درخصوص گزارش‌های تحلیلی انتقادی رسانه‌ها در حوزه‌های مختلف و تناقضاتی که در باب شفاف‌سازی وجود دارد، گفت: وزارت فرهنگ باید نسبت به نقدهای توجه کند و این حرف درستی است. اما درباره شفافیت متاسفانه در دولت سیزدهم تعویقی داشتیم و دوباره در دولت چهاردهم این کار راه افتاده است.
او با تاکید بر اهمیت جدی گرفتن موضوع «شفافیت» اظهار کرد: از دولت دوازدهم این بحث مطرح شد که با استقبال از نگاه‌های انتقادی همراه بود، تا هم از بروز فساد جلوگیری شود و هم به ذی‌نفعان کمک شود. در این دوره، پس از یک وقفه، بارگذاری تمامی اسناد اداری، برنامه‌های مختلف، قراردادها و موارد مشابه از سر گرفته شده است. جشنواره‌ها نیز مکلف به بارگذاری اطلاعات خود شده‌اند و دامنه این اقدام نسبت به گذشته بسیار گسترده‌تر شده است. در سال جاری برنامه و بودجه وزارت فرهنگ نیز به‌صورت جزئی و دقیق در سامانه بارگذاری خواهد شد و به‌صورت شفاف در دسترس عموم قرار می‌گیرد. در این فرآیند شفاف‌سازی، خود را در معرض نقد قرار می‌دهیم، چراکه معتقدیم نقد، هدیه‌ای الهی است. قرار گرفتن در مسیر شفافیت، با خرد و فکر جمعی همراه می‌شود و فرصتی جدی برای پیشگیری از فساد فراهم می‌کند.
صالحی همچنین در این مراسم از مشکلات اقتصادی فرهنگ و هنر حرف زد و گفت مصرف فرهنگی در سبد خانوار به‌طور کلی پایین است و در سال‌های اخیر، این میزان به‌طور محسوسی کاهش یافته است. طبق آمار مرکز آمار، در سال ۱۴۰۲ به شکل عجیبی شاهد افت مصرف کالاهای فرهنگی بوده‌ایم و حوزه‌هایی مانند کتاب، سینما و موسیقی می‌رسیم، این افول شدیدتر است. وزیر ارشاد گفت: این کاهش، در شرایط تورمی کشور و با توجه به طبقه‌بندی نیازهای جامعه، کاملا طبیعی است. مشکل دوم در حوزه اقتصاد فرهنگ، کمبود نقدینگی و پایین بودن گردش مالی در این حوزه است؛ به‌گونه‌ای که نسبت به دیگر حوزه‌ها، جریان پول در این بخش بسیار محدودتر است.
در طرح «فرهنگ‌کارت» که هم‌اکنون در گام اول خود قرار دارد، تلاش شده بخشی از این مشکل کاهش یابد. برای این منظور، ۱۰۰ هزار نفر از اصحاب فرهنگ و هنر در نظر گرفته شده‌اند تا کارت اعتباری ۱۵میلیون تومانی بدون سود دریافت کنند و بتوانند در حوزه فرهنگ خرید داشته باشند. این خرید شامل کتاب، موسیقی، تئاتر و سینما خواهد بود و بازپرداخت آن به‌صورت اقساط شش‌ماهه انجام می‌شود. این طرح با همکاری بانک ملت اجرا شده و امکان خرید اعتباری را در حوزه‌های فرهنگی فراهم می‌کند.او درباره فرهنگ کارت و روند توزیع آن میان اقشار مختلف مردم گفت: این نیاز اصحاب فرهنگ و هنر است و به همین دلیل آنان در اولویت قرار گرفتند. جامعه دوم ما دانشجویان هستند که حدود چهار‌میلیون نفر را در برمی‌گیرند و جامعه وسیع‌تری به میدان می‌آیند و در ادامه از این میان، حتما بخشی به حوزه کتاب تعلق می‌گیرد تا به عنوان مصرف‌کننده وارد و از این حضور ناشران نیز منتفع شوند.
صالحی افزود: مجوز بورس «صندوق همیار فرهنگ و هنر» را دریافت کردیم و با این نگاه مراحل توسعه آن پیش رفته و حال به نتیجه رسیده است، این صندوق به منظور تامین مالی صنایع خلاق، فعال خواهد بود. اشخاص حقیقی و حقوقی در شرکت‌ها می‌توانند در «صندوق همیار فرهنگ و هنر» سرمایه‌گذاری کنند و سود بانکی تضمین شده خواهند داشت و ما از طریق پولی که به صندوق می‌رود فرصت اقتصادی و فرهنگی برای صنایع خلاق ایجاد می‌کنیم. همه می‌دانیم که بخش قابل‌توجهی از مشکلات فرهنگ و هنر به مسائل مرتبط با اقتصاد فرهنگ و هنر باز می‌گردد و برخی از بحث‌های زیرساختی باید انجام شود که «صندوق همیار فرهنگ و هنر» یکی از آنها است.
او همچنین با تاکید بر اهمیت تغییر ساختار صداوسیما گفت: ابتدا از صداوسیما تشکر می‌کنم که در ایام جنگ همراه ما بودند و تلاش کردند تصویر خوبی به نمایش بگذارند و رسانه قطع نشد. نکته‌ای که وجود دارد و امیدوارم سوء تعبیر نشود این است که پساجنگ با پیشاجنگ تحمیلی دو فضای متفاوت است و ما باید نظام حکمرانی عام را با نگاهی جدید پیش ببریم. نظام حکمرانی فرهنگی نیز نباید به‌مانند گذشته باشد. صداوسیما جایگاه خاصی دارد و در طول ایام جنگ نیز نشان داد که با وقوع جنگ مجموعه مخاطبان افزایش یافت و بخش مهمی از وحدت، انسجام و گفت‌وگوی ملی می‌تواند در رسانه اتفاق بیفتد و با رسانه ملی باشد. رسانه ملی پسا ۱۲روز با پیشا ۱۲ روز باید فرق کند و نمایه‌های اندکی دیده شد که کافی نیست؛ سهم جدی‌تری در انسجام ملی و پوشش سلیقه‌ها و اقشار مختلف و مراقبت از عدم شکست وحدت ملی باید باشد. این نگاه من است در همه حوزه‌ها که باید پساجنگ و پیشا جنگ را ببینیم و وظیفه رسانه ملی ایجاب می‌کند که نوعی دیگر در شیوه تدبیر و مدیریت نگاه داشته باشد.
صالحی درباره روایت رسانه‌های خارجی از فضای پساجنگ در ایران، توضیح داد: رسانه‌های خارجی مخاطبان خود را دارد و ما سعی کردیم تنوع رسانه‌های مختلف را داشته باشیم. در حوزه انسان رسانه‌ها نیز افراد موثر دعوت شدند که از کشورهای مختلف آسیایی و اروپایی بودند. به نظر می‌آید نباید این امر را دست کم گرفت. روایت فردی که می‌آید و از ایران ارائه می‌دهد نگاه را مثبت خواهد کرد و جایگاه ویژه‌ای دارد. تلاش می‌کنیم روایت اصلی از جامعه خودمان باشد چرا که افرادی که از بیرون می‌آیند تعلق دائمی نیست و موقت است و در حد خود اثر دارد.
کسانی که ریشه در این خاک دارند روایت دائمی نیز دارند و مسیر مطمئن تری است. ایران در فضای پرمخاطره‌ای است و باید همه تلاش کنند چرا که در فضای مخاطره آتشین قرار داریم و باید تفاوت‌ها و سلیقه‌ها را کنار بگذاریم و این پرچم و هویت حفظ شود. ما به‌دنبال حفظ سپر مقدس اتحاد پولادین هستیم و با این نگاه و مسیری که پیش رو داریم رو به جلو خواهد بود. امیدواریم مسیر به طرف گشایش بیشتر مبتنی بر درک از خطر اصلی باشد.
