عصر ایران- احمد جان‌جان، کارشناس بازار سرمایه در گفت‌و‌گو با «عصر ایران» در پاسخ به این پرسش که «به جز تلاش‌های دیپلماتیک چه راه‌هایی برای عبور از تحریم را باید طی کنیم» اظهار داشت: راه عبور از تحریم عمل کردن به مبانی اقتصاد بازار و اقتصاد بازار است که باید در داخل الزام های این امر را رعایت کنیم. در واقع باید با حذف قیمت های دستوری و مشوق های صادراتی که از محل یکسان‌سازی نرخ ارز می‌گذرد، آزاد سازی صادرات محقق شود تا از این طریق صادرات غیرنفتی هم رشد چشمگیری داشته باشد. همچنین باید به بخش خصوصی به حدی میدان بدهیم که حتی در بخش نفت هم سرمایه گذاری کنند تا با قراردادهای جدیدی که وجود دارند، بتوانیم بخش خصوصی را هم وارد تولید نفت و حوزه پتروشیمی و حتی بخش کشاورزی بکنیم. از طرف دیگر تنوع بخشی به مقاصد صادراتی است که طبعا با این اقتصاد دستوری و ارز چند نرخی مقدور نیست. بنابراین صرف اینکه بخواهیم با تهاتر همه کارها را پیش ببریم، از اساس غلط است.
تحلیل‌گر اقتصادی در ادامه درباره سهم تحریم ها در شلختگی اقتصادی گفت: در اینکه تحریم‌ها در نابسامانی اقتصادی تاثیر زیادی دارند، جای هیچ شک و تردیدی نیست. در واقع محدودیت‌های بین‌المللی اقتصادی -که البته ریشه در نگاه افراطی منفی نظام سیاسی به غرب دارد- موجب شده تا در حوزه های مختلف صنعتی شاهد تنگناهایی جدی به لحاظ تکنیکال و تکنولوژی باشیم. به طوری‌که قطعه‌های حساس را به سختی و با هزینه‌هایی چند برابر تهیه می کنیم. به ویژه در حوزه نیروگاهی در بن بست کامل گیر کرده‌ایم. با این حال باید گفت تحریم تنها عامل گرفتاری اقتصادی نیست و عوامل داخلی هم موثرند. مثلا تحریم به ما اجبار نکرده است انرژی مان را مفت فروشی کنیم. اینکه هر کیلووات ساعت برقی که 4000 هزار تومان قیمت دارد را به قیمت 50 تومان بفروشیم، هیچ ربطی به تحریم ندارد و به سیاست گذاری غلط اندر غلط داخلی ارتباط پیدا می کند.
او افزود: بر اساس مبانی اقتصاد آزاد، انحصار ممنوع است. با این توضیح که همین ممنوعیت بحث «نه شرقی، نه غربی» را به معنای واقعی محقق می‌کند. پس وقتی بر اساس مبانی اقتصاد آزاد با کشورها و شرکت‌های مختلف شروع به تجارت کرده و در نتیجه بخش خصوصی توانمندی پیدا کنید، مقاصد صادراتی می تواند تنوع بیشتری پیدا کند و حتی می شود از بازارهایی نوظهوری مثل آفریقا و آمریکای لاتین هم بهره وری زیادی داشت. در واقع هیچ بازاری برای ما بسته نیست. مگر اینکه خودتحریمی کنیم و با اعمال سیاست های اقتصادی کمونیستی و قیمت گذاری دستوری روز به روز خودمان را تضعیف کنیم.
وی درباره عوامل داخلی نابسامانی اقتصادی توضیح داد: درباره علل داخلی نابسامانی اقتصادی می‌توان به سرکوب قیمت‌ها و اقتصاد دستوری اشاره کرد که سود شرکت‌ها را کم و به همان مقدار ریسک فعالیت را بالا برده است. همچنین انحصار شرکت های خصولتی یا همان شبه دولتی با فساد و رانت ارز چند نرخی، میلیاردها دلار از منابع ارزی کشور را بلعیده اند. از طرف دیگر باید گفت، در قوانین نوعی بی ثباتی و بایدها و نبایدهای غلط هستند که موجب بی اعتمادی گسترده در حوزه سرمایه گذاری شده است که عملا تصویر آینده اقتصادی را مخدوش کرده است. آنهم در حالیکه هر چقدر عنصر بی اعتمادی تقویت شود، به همان مقدار اقتصاد به استقبال تنگناهای بیشتری خواهد رفت.
جان جان در پایان تاکید کرد، کلید قفل تحریم بازار آزاد است. بنابراین باید موانع داخلی را برداریم. دست به قانون زدایی بزنیم و همچنین بخش خصوصی را فعال کنیم، بلکه بتوانیم از زیر فشار خردکننده تحریم خارج شویم.
