بیماری‌های قلبی و عروقی همچنان در صدر دلایل مرگ‌ومیر در جهان قرار دارند. یکی از شایع‌ترین مشکلات قلبی، گرفتگی یا انسداد عروق کرونری است که وظیفه خون‌رسانی به عضله قلب را بر عهده دارند.

به گزارش همشهری آنلاین، این انسداد می‌تواند باعث درد قفسه سینه، تنگی نفس و حتی سکته قلبی شود. در چنین شرایطی پزشکان از روش‌های درمانی مختلفی برای باز کردن رگ‌ها استفاده می‌کنند که یکی از مؤثرترین و رایج‌ترین آن‌ها بالن زدن قلب یا آنژیوپلاستی بالونی است.
اما بالن زدن قلب دقیقاً چیست و چه مزایا و معایبی دارد؟ آشنایی با این روش می‌تواند برای افرادی که در آستانه درمان قرار دارند یا نگران سلامت قلب خود هستند، راهنمای خوبی باشد.

بالن زدن قلب چیست؟

بالن زدن قلب یا آنژیوپلاستی بالونی یک روش درمانی کم‌تهاجمی است که برای باز کردن رگ‌های کرونری تنگ یا مسدود شده استفاده می‌شود. در این روش، پزشک یک کاتتر باریک و انعطاف‌پذیر را از طریق شریان کشاله ران، مچ دست یا بازو وارد بدن می‌کند. در انتهای این کاتتر، بالونی کوچک تعبیه شده است. هنگامی که کاتتر به محل انسداد می‌رسد، بالون باد می‌شود و رسوبات چربی یا پلاک‌ها را به دیواره رگ فشار می‌دهد. نتیجه این کار افزایش قطر رگ و بهبود جریان خون به عضله قلب است.
در بسیاری از بیماران، علاوه بر بالن، یک استنت (فنر فلزی کوچک) نیز در رگ قرار داده می‌شود تا باز ماندن طولانی‌مدت رگ تضمین شود.

روش انجام بالن زدن قلب به صورت مرحله به مرحله

برای درک بهتر این روش، می‌توان مراحل آن را به زبان ساده توضیح داد:

1. آمادگی بیمار:
   • بیمار معمولاً نیاز به بیهوشی کامل ندارد و تنها داروی آرام‌بخش و بی‌حسی موضعی دریافت می‌کند.
   • ناحیه ورود کاتتر (معمولاً مچ دست یا کشاله ران) استریل می‌شود.
2. ورود کاتتر:
   • یک برش کوچک روی رگ ایجاد شده و کاتتر باریک وارد شریان می‌شود.
   • پزشک با کمک تصاویر اشعه ایکس حرکت کاتتر را تا رسیدن به قلب کنترل می‌کند.
3. رنگ‌نگاری عروق (آنژیوگرافی):
   • ماده حاجب (رنگ مخصوص) به رگ تزریق می‌شود تا محل دقیق انسداد روی مانیتور مشخص گردد.
4. باد کردن بالون:
   • بالون کوچک در محل تنگی قرار گرفته و برای چند ثانیه باد می‌شود.
   • این کار پلاک‌ها را به دیواره رگ می‌چسباند و مسیر عبور خون باز می‌شود.
5. قرار دادن استنت (در صورت نیاز):
   • در بسیاری موارد، استنت روی بالون نصب شده و هم‌زمان با باد شدن بالون باز می‌شود.
   • استنت به صورت دائمی در رگ باقی می‌ماند تا احتمال انسداد مجدد کاهش یابد.
6. پایان عمل:
   • پس از تخلیه و جمع شدن بالون، کاتتر خارج می‌شود.
   • محل ورود کاتتر پانسمان یا در صورت لزوم بخیه زده می‌شود.

این فرایند معمولاً بین ۳۰ دقیقه تا ۲ ساعت طول می‌کشد و در صورت نبود عوارض، بیمار می‌تواند پس از یک یا دو روز مرخص شود.

چه زمانی به بالن زدن قلب نیاز است؟

پزشک زمانی بالن زدن قلب یا آنژیوپلاستی بالونی را توصیه می‌کند که انسداد عروق باعث ایجاد علائم یا تهدید جدی برای سلامت بیمار شده باشد:

• درد یا فشار قفسه سینه (آنژین صدری) که با استراحت یا دارو بهبود نمی‌یابد
• سکته قلبی حاد به‌منظور باز کردن سریع رگ بسته شده
• کاهش تحمل فعالیت‌های روزمره به دلیل کمبود خون‌رسانی
• تشخیص تنگی شدید رگ‌ها در آنژیوگرافی

دلایل بروز انسداد عروق قلبی

انسداد رگ‌ها معمولاً نتیجه سال‌ها تجمع رسوبات چربی است. عوامل اصلی عبارتند از:

• رژیم غذایی ناسالم سرشار از چربی‌های اشباع و قند
• فشار خون بالا
• دیابت کنترل‌نشده
• مصرف سیگار و قلیان
• چاقی و کم‌تحرکی
• استرس‌های طولانی‌مدت
• سابقه خانوادگی بیماری قلبی

مزایای بالن زدن قلب

• بهبود فوری علائم: بیشتر بیماران پس از عمل، درد و فشار قفسه سینه کمتری احساس می‌کنند.
• کاهش خطر سکته قلبی: باز شدن رگ‌ها جریان خون به قلب را افزایش می‌دهد.
• کم‌تهاجمی بودن: برخلاف جراحی بای‌پس قلب، نیازی به برش وسیع یا توقف قلب وجود ندارد.
• دوره نقاهت کوتاه: بیماران معمولاً ظرف چند روز به فعالیت‌های روزمره بازمی‌گردند.
• موثر در شرایط اورژانسی: در سکته قلبی حاد، این روش می‌تواند جان بیمار را نجات دهد.

معایب و محدودیت‌های بالن زدن قلب

• احتمال تنگی مجدد: حتی با وجود استنت، برخی بیماران دوباره دچار انسداد می‌شوند.
• لزوم مصرف داروهای رقیق‌کننده خون: این داروها برای جلوگیری از تشکیل لخته ضروری هستند.
• عوارض احتمالی: شامل خونریزی، آسیب به رگ، بی‌نظمی ضربان قلب یا در موارد نادر حمله قلبی.
• مناسب نبودن برای همه بیماران: در انسدادهای گسترده یا چندگانه، جراحی بای‌پس قلب گزینه بهتری است.

مراقبت‌های روزانه پس از بالن زدن قلب

برای افزایش موفقیت درمان و کاهش احتمال عود، رعایت سبک زندگی سالم ضروری است:

• ترک سیگار و الکل
• پیروی از رژیم غذایی کم‌نمک، کم‌چرب و سرشار از میوه و سبزیجات
• ورزش سبک و منظم مانند پیاده‌روی روزانه
• کنترل وزن و اجتناب از اضافه وزن
• مدیریت استرس با تکنیک‌هایی مثل مدیتیشن یا تنفس عمیق
• مصرف داروها طبق دستور پزشک و بدون قطع ناگهانی

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

پس از عمل بالن زدن قلب یا آنژیوپلاستی بالونی، اگر علائم زیر مشاهده شود، مراجعه فوری به پزشک الزامی است:

• بازگشت یا تشدید درد قفسه سینه
• تنگی نفس شدید و ناگهانی
• خونریزی یا تورم غیرطبیعی در محل ورود کاتتر
• سرگیجه شدید، ضعف یا بی‌هوشی
• تپش قلب نامنظم یا شدید

سخن پایانی: راهی مطمئن برای نجات قلب

بالن زدن قلب یا آنژیوپلاستی بالونی یکی از روش‌های نوین و کارآمد برای درمان انسداد عروق کرونری است. این روش می‌تواند جان بیمار را در شرایط اورژانسی نجات دهد و کیفیت زندگی او را بهبود بخشد. با این حال، مزایا و معایب خاص خود را دارد و تصمیم نهایی باید با نظر پزشک متخصص گرفته شود. فراموش نکنید که موفقیت عمل تنها به تکنیک پزشکی محدود نمی‌شود، بلکه به رعایت سبک زندگی سالم و مراقبت‌های پس از درمان نیز بستگی دارد. اگر علائم بیماری قلبی را تجربه می‌کنید، اقدام زودهنگام و مشورت با متخصص بهترین انتخاب برای حفظ سلامت قلب خواهد بود.

زنان طبقات فرودست گرفتار فقر پریود/گرانی و فقر، زندگی و شرایط بهداشتی را برای زنان استان‏‌های مختلف سخت کرده است