خبرگزاری مهر - گروه استانها: با وجود ظرفیت‌های بالای علمی، فرهنگی و انسانی، استان قزوین در سال‌های اخیر کمتر شاهد حضور دانش‌آموزان خود در میان رتبه‌های برتر کنکور سراسری بوده است.
این موضوع نه‌تنها موجب نگرانی خانواده‌ها و مسئولان آموزشی شده بلکه پرسش‌های جدی درباره عملکرد نظام آموزشی استان را برانگیخته است.
هر ساله اعلام نتایج کنکور سراسری، شور و شوق زیادی در میان خانواده‌ها و دانش‌آموزان ایجاد می‌کند اما در یک دهه گذشته، نام قزوین کمتر در میان فهرست نفرات برتر این آزمون ملی دیده شده است.
کارشناسان آموزشی این عقب‌نشینی را حاصل مجموعه‌ای از عوامل ساختاری، مدیریتی و اجتماعی می‌دانند که در صورت بی‌توجهی می‌تواند آینده تحصیلی نسل جوان استان را با چالش‌های جدی مواجه کند.
طیب ملکی‌پور، کارشناس آموزشی در گفت‌وگو با خبرنگار مهر با اشاره به این وضعیت نگران‌کننده گفت: فاصله گرفتن دانش‌آموزان قزوین از قله‌های علمی گذشته، دلایل متعددی دارد؛ از جمله کاهش کیفیت آموزش، کمبود منابع آموزشی مناسب، تغییرات مکرر در نظام آموزشی و کاهش انگیزه و برنامه‌ریزی دانش‌آموزان.
کمبود شدید معلم و امکانات آموزشی
ملکی‌پور با تأکید بر کمبود شدید نیروی انسانی در آموزش و پرورش استان افزود: در قزوین نه‌تنها با کمبود معلم متخصص مواجه‌ایم، بلکه حتی در تأمین حداقل تعداد معلمان برای پر کردن کلاس‌ها دچار مشکل هستیم و این کمبود در تمام مقاطع تحصیلی محسوس است و تأثیر مستقیمی بر کیفیت آموزش دارد.
وی ادامه داد: سطح بسیاری از آزمون‌های ملی مانند کنکور، بالاتر از توان دانش‌آموزان مدارس معمولی است. متأسفانه مدارس و مؤسسات باکیفیت در استان بسیار محدودند و اغلب دانش‌آموزان به آن‌ها دسترسی ندارند.
نابرابری آموزشی و تمرکز امکانات در مرکز استان
این کارشناس آموزشی با اشاره به تمرکز امکانات آموزشی در مرکز استان گفت: رتبه‌های برتر کنکور معمولاً از مراکز استانها هستند و شهرستان‌ها، بخش‌ها و روستاها از سهم کمتری در بهره‌مندی از معلمان و امکانات آموزشی برخوردارند که این نابرابری موجب تفاوت در نتایج کنکور می‌شود.
ملکی‌پور با انتقاد از تغییرات مکرر در نظام آموزشی و نحوه اعمال سوابق تحصیلی در کنکور گفت: در استان‌هایی مانند قزوین، این تغییرات بیشتر از سایر نقاط کشور موجب سردرگمی دانش‌آموزان شده و در نهایت بر رتبه‌های کنکور تأثیر منفی گذاشته است.
بی‌انگیزگی دانش‌آموزان و آسیب‌های اجتماعی
وی با اشاره به تأثیر شرایط اقتصادی و اجتماعی استان بر انگیزه دانش‌آموزان گفت: رشد آسیب‌های اجتماعی، ضعف اقتصادی، کوتاه شدن افق دید خانواده‌ها و عدم معرفی الگوهای موفق علمی، موجب شده تا بسیاری از خانواده‌ها نسبت به آینده فرزندان خود بی‌تفاوت شوند.
ملکی‌پور افزود: دانش‌آموزان مناطق محروم که حتی از داشتن یک معلم باتجربه محروم‌اند، دچار بی‌انگیزگی و احساس تحقیر می‌شوند.
وی تاکید کرد: این بی‌توجهی به استعدادهای خدادادی، نوعی کم‌لطفی به سرمایه‌های انسانی کشور است.
کارشناسان آموزشی همچنین بر این باورند که مشکلات زیرساختی در هنرستان‌ها و مدارس فنی‌وحرفه‌ای استان قزوین، از جمله فرسودگی تجهیزات و نبود کارگاه‌های تخصصی، بر کیفیت آموزش تأثیر منفی گذاشته و در نهایت نتایج کنکور را تحت‌الشعاع قرار داده است.
مافیای کنکور و فشار بر آموزش و پرورش
ملکی‌پور با اشاره به نقش مافیای کلاس، کتاب و آزمون‌های کنکوری گفت: مافیای کنکور آموزش و پرورش را به گوشه رینگ برده و دولت نیز نتوانسته با آن مقابله کند.
مدیر اسبق آموزش و پرورش ناحیه یک قزوین اضافه کرد: مراکز مشاوره و برنامه‌ریزی بدون تخصص و مجوز، با تبلیغات پر سر و صدا و درآمد بالا فعالیت می‌کنند اما کسی پیگیر عملکرد واقعی آن‌ها نیست.
وی سند تحول بنیادین را تنها راه نجات آموزش و پرورش دانست و گفت: حوزه پرورشی مدت‌هاست رنگ و بویی ندارد و آموزش نیز در سال‌های اخیر دچار افت شده است. بسیاری از مدارس از شکل حاکمیتی فاصله گرفته‌اند و دانش‌آموز محور شده‌اند، اما واسطه‌های تربیتی بیرون مدرسه جذابیت محیط آموزشی را کاهش داده‌اند.
استثناهایی که امید می‌دهند
با وجود همه چالش‌ها، در سال‌های اخیر دانش‌آموزانی از قزوین توانسته‌اند در جمع رتبه‌های برتر کنکور قرار گیرند؛ از جمله مرضیه حسنی، رتبه ۷ علوم انسانی در سال ۱۴۰۲، و علی فتحی، رتبه ۷ ریاضی در سال ۱۴۰۳ با این حال، این موارد بیشتر استثنا بوده‌اند تا روندی پایدار.
صاحب‌نظران آموزشی بر این باورند که برای بازگشت نام قزوین به فهرست رتبه‌های برتر کنکور، باید سه محور اساسی دنبال شود: ایجاد رقابت علمی سالم میان مدارس، ارتقای زیرساخت‌های آموزشی و استفاده از رتبه‌های برتر به عنوان الگو و مشاور برای نسل جدید دانش‌آموزان.
