تحولات پرشتاب خاورمیانه معادلات سیاسی منطقه را دگرگون و آمریکا در این چارچوب شعاری تازه مطرح کرده است که مسیر عادی‌سازی روابط میان لبنان و رژیم صهیونیستی را مشروط به تحولات دمشق می داند.
به گزارش ایرنا، وبسایت «النشره» در یادداشتی درباره طرح آمریکا برای عادی سازی روابط میان بیروت و رژیم صهیونیستی نوشت: در چشم‌انداز پرآشوب و متغیر خاورمیانه، شعاری تازه از سوی ایالات متحده آمریکا سر برآورده و واشنگتن تاکید کرده است که راه عادی‌سازی روابط لبنان با اسرائیل از دمشق عبور می‌کند.
این موضع‌گیری در شرایطی مطرح می‌شود که سقوط حکومت بشار اسد در سوریه و رسیدن «احمد الشرع» مشهور به «ابومحمد جولانی» به قدرت، بسیاری را به این باور رسانده بود که نزدیکی دمشق و تل‌آویو با موانع جدی روبه‌رو خواهد شد.
با این حال، واقعیت میدانی و تحولات اخیر نشان داده است که امکان امضای توافق صلح، قرارداد امنیتی یا حتی روندی از عادی‌سازی میان سوریه جدید و رژیم صهیونیستی به‌مراتب آسان‌تر از تحقق توافق مشابه با لبنان به نظر می‌رسد. این ارزیابی در حالی تقویت شده که رئیس‌جمهور لبنان هیچ‌گونه پایگاه ایدئولوژیک یا اعتقادی مشابه احمد الشرع ندارد؛ فردی که سابقه مبارزه مسلحانه علیه اسرائیل را در کارنامه خود دارد.
بر اساس گزارش‌های منتشر شده، واشنگتن فشارهای استثنایی بر دولت جدید سوریه و شخص جولانی اعمال می‌کند تا پیش از پایان سال جاری میلادی به توافقی امنیتی یا حتی سیاسی با رژیم صهیونیستی دست یابد. این فشارها صرفاً در راستای تمایل به یک روند عادی‌سازی تازه نیست، بلکه بخشی از راهبرد گسترده آمریکا برای بازتعریف موازنه‌های قدرت در خاورمیانه و کاهش قدرت ایران ارزیابی می‌شود.
هرچند جولانی سابقه‌ای طولانی در جریان‌های افراطی و تندرو دارد، اما امیدواری واشنگتن به تغییر رویکرد دولت جدید در دمشق پررنگ است. منابع دیپلماتیک تأکید می‌کنند که الشرع در حال برداشتن گام‌هایی سریع برای آغاز مذاکرات مستقیم با مقامات صهیونیست است و حتی تلاش دارد این روند در کوتاه‌ترین زمان ممکن به نتیجه برسد. این در حالی است که ارتش رژیم صهیونیستی، از زمان انتقال قدرت در دمشق، بخش‌هایی از خاک سوریه را اشغال، زیرساخت‌های نظامی را منهدم و با نگاهی از بالا به مسئولان سوریه تعامل می‌کند.
تحلیلگران معتقدند علت اصلی آسان‌تر بودن مسیر سوریه نسبت به لبنان در حافظه تاریخی دو ملت نهفته است. سوریه طی دهه‌های گذشته با وجود اشغال بلندی‌های جولان، کمتر شاهد درگیری‌های مستقیم و خونین با اسرائیل بوده به‌گونه‌ای که روابط دو طرف بیشتر در قالب دیپلماسی متوقف مانده است تا نبردهای تمام‌عیار نظامی. این واقعیت می‌تواند مسیر هرگونه توافق آینده را برای افکار عمومی سوریه قابل‌پذیرش‌تر سازد.
در مقابل، لبنان از سال ۱۹۸۲ تاکنون شاهد جنگ‌های متعددی با رژیم صهیونیستی بوده است؛ جنگ‌هایی که شامل عملیات گسترده نظامی، ترورهای هدفمند، بمباران‌های مکرر و فجایع انسانی گسترده بوده‌اند. این تاریخ خونبار موجب شده است که در وجدان ملی لبنانی‌ها دیواری محکم در برابر هرگونه تلاش برای عادی‌سازی روابط با تل‌آویو شکل بگیرد.
چالش دیگری که لبنان را از سوریه متمایز می‌کند، مسئله سلاح حزب‌الله است. برای نخستین بار از زمان تشکیل این جنبش، بحث تحویل سلاح آن به دولت به‌طور جدی در دستور کار قرار گرفته است. در این زمینه، سناتور آمریکایی «لیندسی گراهام» آشکارا اعلام کرده که ایالات متحده تنها در صورتی حاضر است به لبنان کمک‌های مستقیم امنیتی و نظامی ارائه کند که این کشور گام‌هایی مشخص در مسیر خلع سلاح حزب‌الله بردارد. او هم‌زمان تأکید کرده است که چنین حمایتی شامل سوریه جدید نخواهد شد؛ موضوعی که اهمیت لبنان را در محاسبات آمریکا برجسته‌تر می‌سازد.
به باور ناظران سیاسی، آنچه مسیر آینده را تعیین می‌کند، نه شکل حکومت‌ها بلکه ماهیت درگیری‌هاست. در لبنان، نزاع با اسرائیل زنده و فعال است و آثار آن در عرصه سیاسی و اجتماعی کاملاً ملموس به نظر می‌رسد اما در سوریه، این نزاع در قالب یک «درگیری منجمد» باقی مانده است که می‌توان با یک معامله سیاسی، دوباره آن را فعال یا متوقف کرد.
بر این اساس، تناقض امروز خاورمیانه این است که سوریه جدید، حتی با رهبری فردی برخاسته از جریان‌های تندرو، ممکن است زودتر از لبنان به توافقی با اسرائیل دست یابد؛ در حالی که بیروت همچنان درگیر موازنه‌های پیچیده داخلی، پرونده سلاح حزب‌الله و هراس دائمی از بازگشت جنگ و رویارویی‌های داخلی است.
