به گزارش اقتصادنیوز، شی جینپینگ در حالیکه روز چهارشنبه بزرگترین رژه نظامی تاریخ کشورش را برگزار میکرد؛ هشدار داد که جهان با انتخابی میان صلح یا جنگ روبهروست. در این رژه ولادیمیر پوتین، رئیسجمهوری روسیه، و کیم جونگاون، رهبر کرهشمالی، در کنارش حضور داشتند.
"منیژه موذن" با ترجمه گزارشی از رویترز در اکوایران نوشت: این مراسم از پیش طراحیشده به مناسبت هشتادمین سالگرد شکست ژاپن در پایان جنگ جهانی دوم برگزار شد؛ اما رهبران غربی تا حد زیادی آن را تحریم کردند. در عوض، پوتین و کیم که در غرب به دلیل جنگ اوکراین و جاهطلبیهای هستهای کرهشمالی منفورند، مهمانان افتخاری بودند.
به گزارش رویترز، این نمایش که برای نشان دادن قدرت نظامی و نفوذ دیپلماتیک چین طراحی شده بود، در شرایطی برگزار شد که تعرفههای تجاری و سیاستهای متغیر دونالد ترامپ، رئیسجمهوری آمریکا، روابطش را هم با متحدان و هم با رقبایش دشوار کرده است.
شی خطاب به بیش از ۵۰ هزار تماشاگر در میدان تیانآنمن گفت: «امروز بشریت با انتخابی میان صلح یا جنگ، گفتوگو یا تقابل، برد-برد یا حاصل جمع صفر مواجه است.» او افزود: «مردم چین با استقامت در سمت درست تاریخ ایستادهاند.»
شی در یک لیموزین روباز از میان نیروها عبور کرد و از تجهیزات پیشرفته نظامی از جمله موشکهای هایپرسونیک، پهپادهای زیرآبی و یک «گرگ رباتیک» مسلح بازدید کرد. بالگردهایی که بنرهای بزرگ حمل میکردند و جنگندههایی که پرواز میکردند، بخشی از این نمایش ۷۰ دقیقهای پر از نمادگرایی بودند که اوج آن رهاسازی ۸۰ هزار پرندهی «صلح» بود.
او که کتوشلواری به سبک مائو تسهتونگ، رهبر پیشین چین پوشیده بود، پیشتر روی فرش قرمز به استقبال بیش از ۲۵ رهبر کشورها رفت. در میان آنها پرابوو سوبیانتو، رئیسجمهور اندونزی حضور داشت که علیرغم اعتراضات گسترده داخلی، بهطور غیرمنتظره در این مراسم ظاهر شد. همسر شی، پنگ لییوان، به انگلیسی به برخی مهمانان گفت: «از دیدارتان خوشحالم» و «به چین خوش آمدید.»
در جایگاه ویژه، شی بین پوتین و کیم نشست، و در حالیکه هزاران سرباز و تجهیزات از مقابلشان رژه میرفتند، بارها با آنها وارد گفتوگو شد.
دونالد ترامپ در شبکه اجتماعی تروث سوشال نوشت: «لطفاً در حالیکه علیه ایالات متحده آمریکا نقشه میکشید، گرمترین سلامهای من را به ولادیمیر پوتین و کیم جونگاون برسانید.» او همچنین نقش آمریکا در کمک به چین برای رهایی از اشغال ژاپن در جنگ جهانی دوم را برجسته کرد.
ترامپ پیشتر به خبرنگاران گفته بود که رژه را تهدیدی علیه آمریکا نمیبیند. سخنگوی ارشد دولت ژاپن نیز از اظهار نظر درباره این رژه خودداری کرد و گفت 2 اقتصاد بزرگ آسیا در حال ساختن «روابط سازنده» هستند.
تایوان دموکراتیک که چین آن را بخشی از خاک خود میداند، از مردمش خواست در این مراسم شرکت نکنند و هشدار داد که چنین حضوری میتواند ادعاهای ارضی پکن را تقویت کند. رئیسجمهور تایوان، لای چینگته، نیز با انتقاد تند گفت تایوان با تفنگ صلح را گرامی نمیدارد.
شی جنگ جهانی دوم را نقطه عطف بزرگی در «احیای عظیم ملت چین» توصیف کرده است؛ جاییکه کشورش از تحقیر ناشی از اشغال ژاپن گذر کرد و به یک قدرت جهانی تبدیل شد.
او اوایل همین هفته در یک نشست امنیتی منطقهای، چشمانداز خود از نظم نوین جهانی را معرفی کرد و خواستار اتحاد علیه «هژمونیطلبی و سیاست مبتنی بر قدرت» شد؛ کنایهای آشکار به رقیبش در آن سوی اقیانوس آرام.
ونتی سونگ، پژوهشگر اندیشکده شورای آتلانتیک در تایوان گفت: «شی مطمئن است که ورق برگشته.» او افزود: «وقتی درباره منبع اصلی بیثباتی در نظام بینالملل صحبت میشود، بیشتر یکجانبهگرایی ترامپی مطرح است تا دیپلماسی تهاجمی چین.»
در یک پذیرایی باشکوه پس از رژه در تالار بزرگ خلق، شی به مهمانانش گفت بشریت نباید به «قانون جنگل» بازگردد.
فراتر از شکوه و تبلیغات، تحلیلگران به این چشم دوختهاند که آیا شی، پوتین و کیم نشانهای از روابط دفاعی نزدیکتر خواهند داد یا نه؛ بهویژه پس از توافق روسیه و کرهشمالی در ژوئن ۲۰۲۴ و احتمال پیمانی مشابه میان پکن و پیونگیانگ، نتیجهای که میتواند محاسبات نظامی در منطقه آسیا-اقیانوس آرام را تغییر دهد.
خبرگزاری دولتی تاس روسیه گزارش داد که تدارکات برای دیدار احتمالی رهبران روسیه و کرهشمالی در «مهمانخانه دولتی چین» روز چهارشنبه در حال انجام بود.
پوتین در جریان سفرش به چین، قراردادهای مهمتری در زمینه انرژی با پکن امضا کرده است، در حالیکه این گردهمایی فرصتی برای کیم که به انزوا شهرت دارد فراهم کرده تا حمایت ضمنی برای برنامه تسلیحات هستهای ممنوعهاش به دست آورد. از آخرین حضور یک رهبر کرهشمالی در رژه نظامی چین، ۶۶ سال میگذرد.
کیم به همراه دخترش «جو آئه» به پکن سفر کرده بود؛ فردی که سازمان اطلاعات کرهجنوبی او را محتملترین جانشین رهبر کرهشمالی میداند، هرچند او در مراسم رژه در کنار پدرش دیده نشد.
در طول دو سال گذشته، بیش از یک دوجین ژنرال که بسیاری از آنها سابقاً از نزدیکان شی بودند در جریان پاکسازی گسترده علیه فساد از ارتش آزادیبخش خلق کنار گذاشته شدهاند. جان چین، تحلیلگر سیاست خارجی در اندیشکده بروکینگز مستقر در آمریکا، گفت: «رژه به شی این امکان را میدهد که توجه جهان را به پیشرفتهای چشمگیر در نوسازی تجهیزات نظامی جلب کند، در حالیکه چالشهای سرسختانهای که گریبان ارتش آزادیبخش خلق را گرفته، بهویژه پاکسازیهای مداومی که به ردههای ارشد آن رسوخ کرده، در سایه قرار میگیرند.»
به گفته تحلیلگران، هدف رژه فقط نمایش قدرت چین به جهان نبود، بلکه برانگیختن روحیه میهنپرستانه در داخل کشور نیز بود.
شی در سخنرانی اصلی خود «احیای ملت چین» را «توقفناپذیر» خواند. یکی از کارمندان دولت به رویترز گفت کارمندان دولتی در سراسر کشور موظف شده بودند رژه را تماشا کرده و برداشتهای خود را یادداشت کنند.