روزنامه اعتماد
نیره خادمی
یكی زخم‌های پروانه‌ای بدنش تبدیل به تاول‌های دردناك‌تر شده، یكی چشمش هنگام جراحی آسیب دیده، دیگری تمام كیك‌های داخل یخچالش خراب شده، دیگری مرغ‌هایش در مرغداری تلف شده‌اند و آن دیگری هر لحظه بیم دارد كه نكند آن تشك مواجی كه مانع زخم بسترش می‌شود بر اثر نوسانات برق بسوزد و زخم بستر بگیرد.
قطعی برق كه در مواردی با قطعی و افت فشار آب هم همراه است، بسیاری را كلافه كرده، اگرچه خاموشی‌های این چند‌ماه در كشور با ساعت و تاریخ مشخص، دست‌كم قابل برنامه‌ریزی است اما باز هم هیچ چیزی از نفس ماجرا كم نمی‌شود. مردم از تمام اقشار دانشجو، كارمند، سوپر گوشت و میوه تا دامدار، قناد، زن خانه‌دار و غیره این روزها به واسطه قطعی‌هایی كه گاه به 5-4 ساعت هم می‌رسد با مشكل مواجهند اما در میان آنها رنج بیماران و معلولان از همه بیشتر است و صدایشان از همه ضعیف‌تر.
«اعتماد» در این گزارش دست‌كم با ۱۱تن از شهروندان ایرانی در شهرهای مختلف یزد، تهران، اهواز، شیراز، اردبیل و ارومیه درباره تاثیرات نبود برق در زندگی‌شان گفت‌وگو كرده كه دو نفر از آنها بیمار پروانه‌ای و دو نفر دیگر معلول ضایعه نخاعی هستند و یكی از آنها هم دختری شیرازی است كه جراحی 10دقیقه‌ای چشمان او به خاطر خراب شدن میكروسكوپ جراحی- به دلیلی كه بی‌ارتباط با نوسانات برق نیست- بیش از یك ساعت زمان برده و به چشم راست او آسیب وارد كرده است.
مجتبی مدت‌هاست با یك بیماری ژنتیكی نادر روبه‌روست كه در ادبیات روزمره پزشكی « پروانه‌ای» نامید می‌شود. او در ابتدای حرف‌هایش برای اعتماد شرح می‌دهد كه بیماران ای.بی یا پروانه‌ای چگونه مجبورند زخم‌های خود را از گرما دور نگاه دارند تا روی پوست شكننده و نازكشان تاول نزند. 25 سال دارد، در یزد زندگی می‌كند و تقریبا از اوایل خرداد امسال كه گرمای هوا شدید شد و قطعی برق به شكل روتین زندگی او و بسیاری از شهروندان در آمد روزهای سختی را پشت‌سر گذاشته و این اواخر مجبور شده برای جلوگیری از آسیب، یك پنكه شارژی بخرد تا وقتی برق نیست آن را به صورت مداوم روی زخم‌های خود بگیرد تا سوزش بدن خود را كمتر كند.
بیماران پروانه‌ای در حالت عادی هر دو روز یك بار پانسمان خود را عوض می‌كنند اما وقتی برق نباشد و گرما باعث تعریق زخم‌ها شود مجبورند هر روز باندها را عوض كنند. این وضعیت برای مجتبی هم بارها پیش آمده به ویژه قبل از آنكه پنكه شارژی را بخرد، زخم‌هایش به خاطر گرما تاول زده:
«برق در محله ما روزی دو‌بار قطع می‌شود، دو ساعت صبح و یك ساعت هم عصر بنابراین گاهی مجبور شدم كه دو بار حمام بروم و پانسمان زخم‌هایم را عوض كنم. شما تصور كنید در این شرایط كه مجبور هستید پانسمان را عوض كنید و كرم‌ها را دوباره مصرف كنید، باید به فكر هزینه‌های آن هم باشید چون قیمت آن، روز به روز گران‌تر می‌شود به عنوان مثال كرمی كه تا همین یكی دو ماه پیش 180 هزار تومان بود حالا 250 هزار تومان شده است. خواهش می‌كنم بگویید برق ما را قطع نكنند، برق برای ما حیاتی است. تن ما یك ثانیه هم نباید گرما ببیند. »
عادل صحبت‌زاده یكی دیگر از این بیماران است كه قطعی برق او را هم آن‌قدر اذیت كرده كه در نهایت یك پنكه مه‌پاش خریده است تا زخم‌هایش تبدیل به تاول نشود:
«گرما حتی در حالت عادی كه كولر كار می‌كند برای ما آزار‌دهنده است وقتی هم كه امكان استفاده از كولر نیست شرایط بدتر است و این شرایط مخصوصا برای كسانی كه در شهرهای جنوبی با گرمای بسیار بیشتری روبه‌رو هستند، سخت‌تر است و گرما باعث خارش و تاول‌های بیشتر روی بدنشان می‌شود. برای آنها حتی پنكه مه‌پاش شارژی هم جواب نمی‌دهد. زخم‌های بیماران پروانه‌ای در حالت عادی، حس حرارت دارد و ما در زمستان هم مجبوریم از پنكه استفاده كنیم تا آن حرارت را از بین ببریم.»
در سلمان‌آباد اردبیل زندگی می‌كند و الگوی قطعی برق آنها هم روزی 2 ساعت است اما پیش می‌آید كه بعضی روزها به 4 ساعت برسد و اگر در آن ساعت‌ها بخواهد پانسمان را عوض كند هم نمی‌تواند چون اگر برق نباشد تعویض پانسمان هم برایش سخت می‌شود.
جز بیماران پروانه‌ای، قطعی برق زندگی بیماران و معلولان زیادی را با مشكل مواجه می‌كند، مثلا اگر فرد عادی در نبود برق بتواند پله‌های آپارتمان را پایین یا بالا برود، فرد معلول در بیشتر موارد این امكان را ندارد و از سویی، تجهیزات پزشكی كه افراد معلول در منزل از آن استفاده می‌كنند نیازمند برق است. مثلا پویا از اهالی یكی از روستاهای ارومیه كه معلول ضایعه نخاعی است در گفت‌وگو با «اعتماد» همین موضوع را شرح می‌دهد و می‌گوید كه همیشه نگران است كه نوسانات برق، باعث خرابی تشك برقی او شود آن هم در شرایطی كه بهزیستی هزینه‌ای در این زمینه به آنها پرداخت نمی‌كند: «اگر این تشك نباشد، زخم بستر می‌گیرم. من شب و روز باید از آن استفاده كنم و مدام نگرانم كه خراب شود.»
قطعی برق برای او و خانواده‌اش تنها نبود برق نیست چون اگر برق نباشد در خانه كوچك روستاییشان آب هم نیست: « ما آب را از چاه بالا می‌كشیم و برای بالا كشیدن آن هم از دینام استفاده می‌كنیم، برق كه نباشد دینام هم كار نمی‌كند.» اما پویا تنها غصه خود را ندارد، او چند سالی است كه به عنوان فعال حقوق معلولان در توییتر می‌نویسد و حالا می‌گوید:
«معلولی كه داخل آپارتمان زندگی می‌كند و باید برای كار اداری بیرون برود اگر برق برود باید چند ساعت داخل بماند تا برق وصل شود و بتواند از آسانسور استفاده كند. نبود برق یعنی نبود تلویزیون و البته اینترنت هم با قطع برق، قطع می‌شود بنابراین اگر مشكلی برای فرد معلول پیش بیاید كه بخواهد به دیگران خبر دهد و كمك بخواهد، نمی‌تواند این كار را انجام دهد.»
سحر هم معلول ضایعه نخاعی است كه از نبود برق و مشكلاتش با «اعتماد» می‌گوید: « من كلا خیلی آدم گرمایی هستم و به علت اینكه آسیب نخاعی هستم از پوشینه استفاده می‌كنم، بنابراین گرما خیلی بیشتر از بقیه من را اذیت می‌كند و واقعا در آن چند ساعتی كه برق نیست، كلافه و اذیت می‌شوم. من و بعضی از افراد آسیب نخاعی در قسمت‌هایی از آسیب، دچار عرق سرد می‌شویم. گاهی، از سینه به پایین كاملا خیس آب هستم و در تابستان و نبود برق و كولر و جریان هوا شرایط خیلی برای من سخت می‌شود.»
او هم تجربه قطعی برق در طولانی مدت را داشته است مثلا چند روز پیش برق خانه آنها از ساعت 10دقیقه به 2 رفت و حدود ۵ وصل شد یا یك روز از 3 ظهر تا 6 و بیست دقیقه عصر، مجبور بوده گرمای هوا را در آن شرایط بدون كولر تحمل كند و با بادبزن دستی خود را باد بزند.
قطعی برق زوایای زیادی دارد و در این شرایط حتی بیمارستان‌هایی كه ژانراتور هم دارند در معرض آسیب هستند. مصداق آن همین چند وقت قبل، حین عمل جراحی چشم در مورد یكی از شهروندان شیرازی رخ داده بود. او در توییتر خود در این باره نوشت: «نوسانات برق باعث شد وسط عمل چشمم لامپ میكروسكوپ بسوزه.»
این شهروند شیرازی كه نخواست نامش در گزارش قید شود در توضیح ماجرا به «اعتماد» می‌گوید كه در آن شرایط (حین عمل) وقتی لامپ را عوض می‌كردند، دوباره می‌سوخت و این نشان می‌داد كه دستگاه دچار مشكل شده است: «جراحی من باید بین 10 تا ۱۵دقیقه طول می‌كشید ولی نزدیك به یك ساعت و نیم در اتاق عمل بودم و چشم راستم آسیب دید چون لامپ میكروسكوپ وسط عمل سوخت.
هر قدر آن را عوض می‌كردند دوباره نوسان برق باعث می‌شد لامپ‌های جدید هم بسوزد و نهایتا هم میكروسكوپ را عوض كردند و این باعث شد جراحی چشم راست من كه باید ۵ دقیقه زمان می‌برد ۴۵ دقیقه تا یك ساعت شود. عمل چشم من عمل clear بود و ازدلایل پرهزینه بودن این عمل، نقاهت بسیار كم، درد كم و خشك نشدن چشم است اما چشم راست من هنوز بهبود پیدا نكرده است.
مدتی هم لنز پانسمان درون چشمم قرار دادند و سطح قرنیه خشك و ملتهب شد و دید چشم راستم بعد از دو سه هفته هنوز با چشم چپم متفاوت است.» این شهروند زن شیرازی اشكال میكروسكوپ را از مكالمات مهندسی كه همان زمان در حال تعمیر آن بوده متوجه شده و آن را این‌طور شرح می‌دهد: «مشكلات اینچنینی كه برای دستگاه‌ها پیش می‌آید عمدتا به خاطر نوسانات برق است و هر چند بیمارستان‌ها برق اضطراری دارند اما نوسانی كه در جریان برق اتفاق می‌افتد حتی اگر برق را قطع نكند و در حد یك ثانیه باشد باعث ضعیف شدن دستگاه به مرور زمان می‌شود.
چنین اتفاقی خیلی هم غیر‌قابل پیش‌بینی است و جراح و كادر اتاق عمل طبیعتا با آن آشنایی نداشتند چون سال‌های قبل برق قطع نمی‌شده و طبیعتا چكاپ‌های دستگاه‌ها برای شرایط عادی است نه شرایطی كه دایم نوسان برق داریم.
معمولا برای عدم آسیب نوسان برق دستگاهی به اسم «استیبلایزر» می‌توان نصب كرد تا دستگاه در این شرایط آسیب نبیند اما در كشور ما چون تازه این قطعی‌ها اتفاق می‌افتد بسیاری از مراكز اصلا با چنین دستگاهی آشنایی ندارند و در جریان آسیب دیدن دستگاه‌ها هم نیستند.»
تیر سال 1400 زمانی كه همچنان كرونا در حال تاخت و تاز بود، رسانه‌ها از فوت 3 بیمار در بیمارستان بوعلی زاهدان به علت قطعی و نوسان ناگهانی برق و در نتیجه خاموشی دستگاه‌های اكسیژن‌ساز خبر دادند اگر چه همان زمان هم مسوولان بیمارستان موضوع را رد كردند.
چند روز بعد دكتر حسین كرمانپور كه آن زمان مدیر روابط عمومی سازمان نظام پزشكی ایران بود در این باره گفت: اینكه همه بیمارستان‌ها برق اضطراری دارند درست است اما باید متوجه اتفاقاتی كه هنگام انتقال برق از شهری به اضطراری می‌افتد باشیم، مسلما با هر بار قطع و وصل شدن برق به تجهیزات آسیب وارد می‌شود.
قطعی‌های مكرر باتوجه به زیرساخت‌هایی كه در اكثر بیمارستان‌ها قدیمی هستند، خودش به وسایل و ابزاری آسیب می‌رساند كه قیمت‌های میلیاردی دارند. به هر حال در وضعیت تحریم، نداشتن ارز برای خرید تجهیزات پزشكی و... اینكه خودمان هم صدمه‌ای وارد كنیم، مشكل‌ساز می‌شود.
در چند ماه اخیر قطعی برق به صورت غیر‌مستقیم حتی باعث از دست رفتن جان دست‌كم ۴ تا۵ نفر از شهروندان ایرانی شده است. پانزدهمین روز مرداد امسال ویدیویی در اینستاگرام از یك مادر در میان خرابه‌های خانه‌ای در یكی از روستاهای استان گلستان منتشر شد كه در آن درباره ماجرای فوت دو كودك خود به واسطه قطع و وصل برق صحبت می‌كرد؛
« كاش هیچ‌وقت برق نداشتیم، جون دو تا بچه دسته گلمو گرفت. تازه می‌خواستن زندگی كنن و با كلی امید و آرزو تازه وارد اجتماع شده بودند. یهو برق كه اومد خانه‌ام منفجر شد اومدم دیدم دیوار ریخته سر دخترم. از همه جاش خون می‌اومد.» ظاهرا در خانه همزمان با قطعی برق، گاز نشت كرده و چند ساعت بعد و درست در زمان وصل شدن برق، بر اثر جرقه ایجاد شده، خانه منفجر شده است كه به واسطه آن دو فرزند این زن با موج انفجار زیر آوار خانه تخریب شده، از دست رفته‌اند.
بیست و چهارم مرداد حادثه دیگری مرتبط با قطع برق در استان فارس رخ داد و جان دو جوان ۱۶ و ۱۸ ساله را گرفت. این دو جوان برای فرار از گرما به پاركینگ و داخل خودرو پناه بردند، اما روشن بودن خودرو در فضای بسته، خفگی و نهایتا مرگ آنها را رقم زد.
بیشترین حادثه‌ای كه همزمان با قطعی برق در شهرهای مختلف گزارش شده است درباره محبوس شدن یا سقوط آسانسور است كه ظاهرا در یك ماه گذشته جان یكی از شهروندان در تبریز را هم گرفته است اگرچه اكبر دشتی، سخنگوی سازمان آتش‌نشانی تبریز دلیل اتفاق رخ داده را نقص فنی و غیراستاندارد بودن آسانسور دانسته است اما فارغ از بحث استاندارد‌سازی آسانسورها در ایران، نگاهی به اخبار می‌تواند به تایید این ادعا كمك كند.
به گفته محمد شریعتی، سخنگوی سازمان آتش‌نشانی شهرداری اصفهان در یك ماه منتهی به ششم مرداد، محبوسی آسانسور به دلیل قطع برق ۲۸۴ درصد افزایش داشته است.
پایگاه خبری تحلیلی «صبح زاگرس» چند روز پیش از افزایش محبوسی در آسانسور در شهر یاسوج و وقوع همزمان آن تا مثلا ۲۰ مورد همزمان با قطعی برق خبر داد. براساس گفته مسوول آموزش و پیشگیری سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری خرم‌آباد، عدد این نوع حوادث از ابتدای سال تاكنون در مقایسه با مدت مشابه سال قبل ۳ تا ۴ برابر گزارش شده است.
در سال‌های گذشته همزمان با قطعی‌های برقی كه عمدتا بدون برنامه‌ریزی و ناگهانی بود، حوادث مرتبط با آسانسور هم افزایش داشت به عنوان مثال خرداد سال ۱۴۰۰ جلال ملكی، سخنگوی آتش‌نشانی تهران از افزایش ۱۰ برابری حوادث آسانسور هنگام قطعی برق در تهران خبر داده بود و حدودا یك ماه بعد اعلام كرد كه این سازمان در تهران تنها طی شش روز، یك‌هزار و ۶۰۰ حادثه آسانسور داشته است.
وضعیت برای مردم در كسب و كارهای دیگر هم چندان جالب نیست، مثلا سوپرهای گوشت و میوه به‌شدت به برق وابسته هستند و اگر وصل نباشند، میوه‌ها و مواد غذایی به سرعت فاسد می‌شوند در این میان البته برخی كه كسب و كار بزرگ‌تر و توان مالی بهتری داشته‌اند ژانراتور خریداری كرده‌اند تا از دردسرهای بی‌برقی راحت شوند اما كسب و كارهای خرد مجبورند با آن كنار بیایند و گاه نظاره‌گر از بین رفتن سرمایه‌های خود باشند.
چندی قبل صفحه اینستاگرام قنادی ماه عسل، فیلمی را منتشر كرد كه در آن فردی در حال دور ریز كیك‌های مجلسی است و همزمان می‌گوید: « ۶۰ تومن اجاره مغازه، ۴۰ تومن هزینه كارگر، ۲۰ تومن هزینه‌های متفرقه؛ این هم ماحصل یك قطعی برق.» حدود یك ماه و نیم پیش فیلم دیگری از یك مرغداری در اینستاگرام منتشر شد كه در مورد ازدست رفتن مرغ‌ها به دلیل قطعی برق سخن گفته بود و اینكه برق اضطراری برای هر روز قابل استفاده نیست.
اواسط مرداد هم ناصر نظرزاده، دبیر اتاق اصناف كشاورزی دزفول از كاهش شدید جوجه‌ریزی و افزایش تلفات در واحدهای مرغداری این شهرستان به واسطه قطعی برق سخن گفت و اینكه قطعی ۱.۵ تا ۲ ساعت در روز مشكلات زیادی برای واحدهای مرغداری ایجاد كرده است.
مردم به ویژه در ساعت‌های بی‌برقی، نسبت به این ماجرا معترض و عصبانی هستند چون گرما به خودی خود، تحمل فرد برای مواجهه با مسائل را كاهش می‌دهد. رضا یكی از همین آدم‌ها است كه به واسطه شغل وكالت در دادگاه‌های ایران رفت و آمد دارد و روایت قطعی برق و مسائل مرتبط با آن در این بخش را به «اعتماد» توضیح می‌دهد:
«در اجرای احكام شما باید سه تا چهار هفته منتظر بمانید تا زمان نوبتی كه اینترنتی دریافت كرده‌اید برسد آن‌هم در شرایطی كه بخش اجرای احكام بسیار شلوغ است. فرض كنید حكم در این بخش درباره موضوع مهمی چون قتل یك فرزند یا مساله مالی سنگین یا بدهی كلان باشد كه بخواهیم آن را به اجرا برسانیم. بعد از یك ماه نوبت شما می‌رسد و می‌روید كه كارتان را انجام دهید كه ناگهان برق ساعت قطع می‌شود تا یك و بعد از یك هم كه دیگر دادگاه فعال نیست. برق می‌رود، سیستم‌ها قطع می‌شود و نوبت شما هم می‌پرد.
باید دوباره اینترنتی نوبت بگیرید و دوباره منتظر بمانید زمان نوبت شما برسد. همه برنامه‌هایتان به هم می‌ریزد و در این شرایط چون دادگاه‌ها خیلی شلوغ است مردم در حالت عادی عصبانی هستند و فكر كنید این مشكلات هم به مسائل دیگر اضافه شود.» تصور كنید فرد بسیار متشخصی با یك اختلاف كوچك یك چك برگشتی روز چهارشنبه پایش به دادسرا رسیده است كه برق می‌رود و در حالی كه سیستم‌ها قطع است عملا امكان انجام كارش ممكن نیست. مجبور است تا روز شنبه بازداشت بماند درحالی كه حتی پیش آمده است كه پس از طی آن دو روز مشخص شده، شخص بی‌گناه و تبرئه شده است.
«یكی از همین افراد را به چشم خود دیدم كه داشت به سرباز می‌گفت؛ آقا من صد تا مثل تو كارگر و كارمند دارم كه این‌طور با من رفتار می‌كنی.» او می‌گوید كه اگر بخواهم این موضوع را شخصی نگاه كنم، بیشترین مشكلم بعد از قطعی برق، كندی اینترنت است كه بعضی از كارهایم عقب می‌افتد.«كسانی كه كارشان وابسته به نت است با قطعی برق مشكل خواهند داشت یا مثلا كسی كه كلاس، امتحان آنلاین یا نشست آنلاین تجاری و اقتصادی در سطح ملی یا بین‌المللی داشته باشد.»
یكی از دفعات كارهای او در دادگاه عقب افتاده و یك روز تمام نتوانسته هیچ پیگیری داشته باشد اما چند روز پیش مساله‌ای هم درباره یكی از اقوامش پیش آمده است كه حالا آن را تعریف می‌كند: « برای او مبل سفارش داده بودیم. براساس توافق قبلی و هماهنگی‌های انجام شده، رفتیم آن را تحویل بگیریم اما طرف می‌گفت مبل‌ها به خاطر قطعی برق آماده نشده، در حالی كه می‌بایست آن را می‌فرستادیم شمال بنابراین پیش راننده بدقول شدیم. یك نفر را هم كه برای تحویل فرستاده بودیم شمال، معطل ماند به همین دلیل اختلاف كوچكی هم با تولید‌كننده (فروشنده) پیش آمد كه می‌گفت؛ برقارو بیار من آماده كنم تحویل بدم!!»
میثم كه دانشجوی دكتراست و در اهواز زندگی می‌كند به شكل عاصی و كلافه ماجرایش را خیلی كوتاه برای «اعتماد» توضیح می‌دهد: «داشتم پروپوزال می‌نوشتم كه برق رفت و من هم از دفتر بیرون زدم. می‌خواهم از خانه بیرون بزنم كركره كار نمی‌كند چون آن هم برقی است. هر روز وضعیت من همین است، دست روی دل من نگذارید.»
نسیم شرق تهران زندگی می‌كند و همین مشكل را دارد یعنی نوشتن پایان نامه‌ای كه نیاز به برق و اینترنت دارد؛ بنابراین وقتی برق قطع می‌شود نمی‌تواند هیچ كاری انجام دهد: «هیچ كار دیگری، نه خرید و نه كار خانه... در حالی كه وسایل خانه‌مان هم ممكن است با این قطعی‌ها و نوسانات آسیب ببیند.»
همین دیروز كه برق خانه كوچك آنها وصل شده ماشین لباسشویی‌اش هنگ كرد و چند بار خاموش و روشن شد و در آن لحظات واقعا اضطراب شدیدی را تحمل كرد، اینكه تازه‌عروس باشی و وسایل نوی خانه خراب شود یا بسوزد، به هر حال اتفاقی معمول نیست. او در تمام آن ساعت‌ها مدام به این فكر می‌كند كه آیا كار درستی كرد كه برای دكترا از ایران نرفت یا نه:
«خیلی از دوستانم برای دكترا از ایران رفتند اما من نمی‌خواستم از كشور بروم و از خانواده‌ام دور شوم. بیشتر اوقات مردد می‌شوم كه لابد اشتباه كردم؛ از طرفی من واقعا دلم بچه می‌خواهد اما با این اتفاقات باز هم مردد می‌شوم. با خودم می‌گویم با این شرایط درست است یا نه! و اصلا نكند او هم به این دنیا اضافه شود و مجبور باشد مشكلات بیشتری از من را تجربه كند.»
كاوه كه در شیراز و یك خانه آپارتمانی زندگی می‌كند دل پر‌دردی دارد، چرا‌كه وقتی برق خانه‌شان قطع می‌شود پمپ آب ساختمان و آبگرمكن آنها هم كار نمی‌كند و به همین دلیل حمام هم تعطیل می‌شود. تقریبا هر روز و روزی ۲ تا دو نیم و حتی گاهی ۵ ساعت با قطعی برق مواجه است.
«در مورد كلاس آنلاین چون باتری لپ‌تاپم معیوب است باید به‌طور دایم به برق وصل باشد، بنابراین برق نباشد امكان استفاده از آن وجود ندارد به علاوه اینكه مودم هم بدون برق كار نمی‌كند و البته برخی مواقع حتی در روز و در ساعاتی كه برق داریم به خاطر قطعی برق مناطق دیگر مودم وصل نمی‌شود و اینترنت قطع است.» این روزها در واقع ایام امتحانات او است اما چند روز پیش كه می‌خواست حمام بگیرد و به كتابخانه برود به خاطر قطعی برق، برنامه‌اش كنسل شد.
«شارژ گوشی من معمولا به 10درصد می‌رسد تا آن را به برق وصل كنم یعنی برنامه‌ریزی قبلی كه برای آن ندارم. یك روز صبح بیدار شدم و دیدم گوشی‌ام ۵ درصد شارژ دارد آن را به برق زدم كه ۵دقیقه بعد برق قطع شد و چند دقیقه بعد هم گوشی‌ام خاموش شد. آن روز هم به این دلیل از كار و زندگی و كتابخانه و درس خواندن عقب افتادم.»
بهادر وكیل است و البته قطعی برق چندان تاثیری در زندگی‌اش نداشته است اما همزمان معتقد است كه برق هم طبقاتی شده و برای قشر ضعیف و كسب و كارهای كوچك و محلی شرایط سختی را رقم می‌زند اما كسبه بزرگ خیلی سریع ژنراتور تهیه می‌كنند و خود را با شرایط وفق می‌دهند. او به«اعتماد» می‌گوید: «میوه‌فروشی‌ها میوه‌های تابستانی را باید در هوای خنك نگهداری كنند كه وقتی برق نیست امكان آن وجود ندارد. در كافه‌های كوچك هم كه وقتی برق می‌رود عملا حدود دو ساعت نمی‌توانند كار كنند. در دادگاه البته قاضی با وجود قطعی برق، دادگاه را تشكیل می‌دهد منتها فقط كار منشی‌ها و مدیر دفترها زیاد می‌شود چون قاضی اظهارات و صورت‌جلسه را به‌طور دستی می‌نویسد تا برق بیاید و منشی و مدیر دفتر آن را تایپ كند. كار آنها ۲ تا ۳ ساعت عقب می‌افتد و همه اینها جمع می‌شود بنابراین كار كادر دفتری هر قاضی بیشتر شده است. در عین حال اگر اینترنت و سیستم هم همزمان قطع باشد كار دادگستری سخت می‌شود.»
فرزانه هم كه كارمند است، مشكلات خود هنگام قطعی برق را این‌طور به «اعتماد» توضیح می‌دهد: «به غیر از گرما و قطعی آب، بالا و پایین رفتن از پله‌ها آن‌هم با دست پر و وقتی از خرید می‌آیم سخت‌ترین كار است، گیر كردن در آسانسور هم كه از آن بدتر. باید صبر كنیم تا كسی به دادمان برسد. رفت و آمد از پله‌ها مثل ما كه طبقه چهارم هستیم سخت است مخصوصا برای همسرم كه تصادف كرده و تازه می‌تواند بدون كمك عصا راه برود. این بدترین اتفاقی است كه می‌تواند بیفتد و گاهی این قطعی، طولانی می‌شود و باید دو، سه بار با درد و ناراحتی پله‌ها را بالا و پایین برود.»
جدول خاموشیها و بی‌برقی امسال خیلی زودتر از سال‌های قبل در ابتدای بهار به مردم رخ نشان داد و این یعنی در هر حال این وضعیت خاص سال از بهارش پیدا بود. طبق آمار شركت مدیریت برق ایران میزان مصرف برق در 6 اردیبهشت‌ماه به بالای 55 هزار مگاوات افزایش یافت و ركورد زد و در دو ماه اول سال نسبت به مدت مشابه سال‌های 1399 و 1400 حدود 40 الی 50درصد افزایش داشت.
براساس گزارش مركز پژوهش‌های مجلس میزان ناترازی برق در سال 1403 بیش از ۱۵ هزار مگاوات اعلام شد رقمی كه در مقایسه با مدت مشابه آن در سال 1401 حدود60درصد (بیش از ۹ هزار) بیشتر بود. همه اینها درحالی است كه گزارش دولت هم نشان از وضعیت نگران‌كننده در این حوزه را دارد و اگر همین‌طور پیش برود میزان ناترازی تا ۵ سال آینده حدود دو برابر خواهد شد.
در این شرایط كه طی ماه‌های گذشته بارها مسوولان نسبت به ناترازی انرژی و مخاطرات آن در آینده نزدیك هشدار داده‌اند البته یك خبر خوب هم هست. محمدصادق معتمدیان، استاندار تهران به تازگی از برطرف شدن ناترازی ۳۰۰۰ مگاواتی برق تهران تا سال آینده خبر داده و گفته است كه كار ۱۰۲۲ مگاوات انرژی خورشیدی وارد مرحله اجرایی شده و در هفته دولت عملیات اجرایی ۲۰۰۰ مگاوات دیگر آغاز خواهد شد.
این سخنان در شرایطی است كه ناترازی در كل كشور باقی است و به گفته سعید مهذب ترابی، كارشناس انرژی به نظر می‌رسد عدد واقعی كمبود برق در كشور ۲۲ هزار مگاوات است درحالی كه تامین ۲۱ هزار مگاوات ناترازی برق، سه سال زمان می‌خواهد و تامین ۲۰ هزار مگاوات برق، نزدیك ۸میلیارد دلار پول لازم دارد.
در كشورهای دیگر از‌جمله اكوادور، ونزوئلا، اوكراین و شیلی هم البته خاموشیها و قطعی برق اتفاق چندان بعیدی نیست و گزارش‌هایی در این باره وجود دارد. خاموشی و قطعی برق -اگرچه نادر- اما در كشورهای توسعه‌یافته اروپایی و امریكایی هم گزارش‌شده و پیامدهایی هم در حوزه درمان و سلامت داشته‌اند. نیویورك پست ۱۶ آگوست ۲۰۲۵ گزارشی در همین باره دارد و از مرگ یك بیمار به همین واسطه خبر می‌دهد.
طبق گزارش این روزنامه امریكایی، یك زن ۷۷ ساله بریتانیایی هنگام عمل جراحی قلب، زمانی كه بیمارستان به مدت ۱۰ دقیقه برق نداشت و حتی ژنراتور پشتیبان نیز در طول عمل از كار افتاد، جان خود را از دست داد. حوادث دیگری هم در شهرها و كشورهای دیگر گزارش شده است اما قطعا منظور از طرح آن عادی‌سازی قطعی برق در ایران نیست و هدف، افزایش آگاهی درباره مخاطرات و پرداختن به راه‌حل‌های آن است.
شبكه‌های هوشمند و بازسازی زیرساختی، مدیریت تقاضا، ذخیره‌سازی و تغییر تركیب منابع انرژی، پاسخ به بحران و همكاری منطقه‌ای، اقدامات مصرف‌ساز برای كمبود انرژی و تكنولوژی پیش‌بینی و تعمیر پیشگیرانه از جمله روش‌هایی است كه كره‌جنوبی، آلمان، چین، آفریقا، نروژ، سوییس، فرانسه و برخی دیگر برای كاهش قطعی برق و افزایش پایداری سیستم‌های برق‌رسانی خود آنها را به كار گرفته و نسبتا در آن موفق بوده‌اند.
