صندوق بینالمللی پول در گزارشی اعلام کرد که فعال شدن مکانیسم ماشه و بازگشت ۶ قطعنامه تحریمی سازمان ملل، اثر قابلتوجهی بر تولید و صادرات نفت ایران نخواهد داشت. برخلاف جوسازی رسانههای غربی که ادعا میکنند این تحریمها زندگی مردم ایران را مختل خواهد کرد، آمارها نشان میدهند که صنعت نفت ایران در برابر این محدودیتها مقاوم بوده است.
بر اساس دادههای صندوق بینالمللی پول، ایران در سال ۲۰۱۵، یعنی یک سال پیش از اجرایی شدن برجام و در اوج تحریمهای سازمان ملل، روزانه ۲ میلیون و ۹۲۰ هزار بشکه نفت تولید میکرد. این رقم در سال ۲۰۲۴ به ۳ میلیون و ۲۷ هزار بشکه رسیده است. حتی در سالهای ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۴، تولید نفت ایران در پایینترین سطح به ۲ میلیون و ۷۰۰ هزار بشکه در روز بود که تفاوت چندانی با تولید کنونی ندارد.
با اجرایی شدن برجام در سال ۲۰۱۶، تولید نفت ایران به ۳ میلیون و ۶۷۵ هزار بشکه در روز و در سال ۲۰۱۷ به ۳ میلیون و ۸۱۴ هزار بشکه رسید. این جهش نه به دلیل رفع تحریمهای سازمان ملل، بلکه به دلیل معافیت از تحریمهای ثانویه آمریکا بود. با خروج آمریکا از برجام در سال ۲۰۱۸، تولید نفت ایران به ۳ میلیون و ۲۸۲ هزار بشکه و در سال ۲۰۲۰ به ۲ میلیون و ۲۴ هزار بشکه کاهش یافت. با این حال، با سیاستهای ضدتحریمی دولت سیزدهم، تولید نفت از سال ۲۰۲۲ افزایش یافت و در سال ۲۰۲۴ به ۳ میلیون و ۲۷ هزار بشکه رسید.
صادرات نفت ایران نیز از تحریمهای سازمان ملل تأثیر چندانی نپذیرفته است. در سال ۲۰۱۵، ایران روزانه ۹۹۱ هزار بشکه نفت صادر میکرد که تنها ۲۸۰ هزار بشکه کمتر از سال ۲۰۲۴ است. با اجرای برجام و معافیت از تحریمهای ثانویه آمریکا، صادرات نفت در سال ۲۰۱۶ به ۱ میلیون و ۷۷۵ هزار بشکه و در سال ۲۰۱۷ به ۱ میلیون و ۸۵۰ هزار بشکه رسید. اما با بازگشت تحریمهای آمریکا در سال ۲۰۱۸، این رقم به ۱ میلیون و ۳۹۴ هزار بشکه و در سال ۲۰۲۰ به ۴۴۴ هزار بشکه کاهش یافت. با تغییر سیاستها در دولت سیزدهم، صادرات نفت بار دیگر روند صعودی پیدا کرد.
قطعنامههای تحریمی سازمان ملل علیه ایران شامل موارد زیر است:
قطعنامه ۱۶۹۶ (۲۰۰۶): درخواست تعلیق فعالیتهای غنیسازی اورانیوم.
قطعنامه ۱۷۳۷ (۲۰۰۶): مسدود کردن داراییهای افراد و نهادهای مرتبط با برنامههای هستهای و موشکی.
قطعنامه ۱۷۴۷ (۲۰۰۷): تحریم تسلیحاتی و محدودیت وامهای بینالمللی.
قطعنامه ۱۸۰۳ (۲۰۰۸): گسترش ممنوعیت سفر و مسدود کردن داراییها و اجازه بازرسی محمولهها.
قطعنامه ۱۸۳۵ (۲۰۰۸): تأکید بر قطعنامههای قبلی بدون تحریم جدید.
قطعنامه ۱۹۲۹ (۲۰۱۰): ممنوعیت فروش تسلیحات سنگین، تحریمهای بانکی محدود و ممنوعیت فعالیتهای موشکی.
این قطعنامهها عمدتاً غیراقتصادی بوده و تنها قطعنامه ۱۹۲۹ به تحریمهای بانکی اشاره دارد که در مقایسه با تحریمهای ثانویه آمریکا و اروپا ناچیز است. ایران حتی در اوج این تحریمها توانسته میلیونها بشکه نفت تولید و صادر کند.
وزارت انرژی آمریکا گزارش داده که ایران در سال ۲۰۲۴ حدود ۴۳ میلیارد دلار از فروش نفت درآمد کسب کرده و پیشبینی میشود در سال ۲۰۲۵، با وجود کاهش قیمت جهانی نفت، ۳۴ میلیارد دلار درآمد نفتی داشته باشد. این در حالی است که کل درآمد نفتی اوپک در سال ۲۰۲۵ با کاهش ۹۵ میلیارد دلاری به ۴۵۵ میلیارد دلار خواهد رسید.