به گزارش مشرق، به این ترتیب که مجلس مهم‌ترین منبع درآمد پایدار باشگاه‌ها یعنی حق پخش مسابقات را به رسمیت شناخت. از این رو طبق مصوبه مجلس، باشگاه‌ها مالک تمامی حقوق برگزاری مسابقات از جمله حق پخش تلویزیونی هستند. در این قانون آمده است که وزارت ورزش و جوانان با همکاری وزارت ارشاد سه ماه پس از لازم‌الاجرا شدن این قانون کیفیت و کمیت را باید به اطلاع هیئت وزیران برسانند. این جملات کمی آشنا به نظر می‌رسد؛ چراکه پیش از این در لایحه قدیمی‌تری نیز آمده بود که به منظور توسعه ورزش همگانی و قهرمانی سازمان صدا و سیما مکلف است با هماهنگی وزارت ورزش جوانان آیین‌نامه نحوه تعیین میزان حق پخش تلویزیونی مسابقات ورزشی و چگونگی تأمین آن بین ذینفعان را با لحاظ کیفیت و کمیت مسابقات و تعداد مخاطبان ظرف سه ماه از لازم‌الاجرا شدن این قانون تهیه و به تصویب هیئت وزیران برساند.
مقایسه این دو مصوبه نشان می‌دهد که تفاوت فقط در این است که در مصوبه قبلی وزارت ارشادی در کار نبود و همه چیز به همکاری وزارت ورزش و صداوسیما ختم می‌شد. شاید به همین دلیل است که بسیاری از علاقه‌مندان به فوتبال و صاحب‌نظران چندان به تصویب جدید قانون و اجرا شدن آن امیدوار نیستند. از طرفی در بودجه ۱۴۰۴ مبلغ ۵۰۰ میلیارد تومان برای حق پخش در نظر گرفته شده بود که در مقایسه با هزینه باشگاهداری ناچیز است. همگان می‌دانند که شرایط مالی و اقتصادی دولت به حدی نیست که بتواند ردیف بودجه‌ای برای پرداخت حق پخش در نظر بگیرد.
چیزی که صداوسیما پرداخت آن را ملزم به اجرای ردیف بودجه می‌داند. از این رو به نظر می‌رسد قانون‌گذاران دور باطل می‌زنند؛ چراکه حتی با امیدواری به‌وجودآمده در بین اهالی فوتبال، تا زمانی که تکلیف نحوه اجرای آن مشخص نشود نمی‌توان نسبت به آن خوش‌بین بود.
تأکید راستینه به پرداخت حق پخش
با توجه به نظرات متفاوتی که در خصوص لایحه نظام جامع باشگاهداری مطرح شده است اما نمایندگان مجلس و اعضای فراکسیون ورزش ترجیح می‌دهند فعلاً توضیح ندهند. احمد راستینه، سخنگوی کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی اعتقاد دارد تاکنون این طرح مورد غفلت قرار گرفته و از این رو نسبت به اتفاقات اخیر خوش‌بین است. در بودجه ۱۴۰۴ برای اولین بار با حمایت سازمان برنامه‌وبودجه کشور ردیفی ایجاد شده به نام حق پخش که ۵۰۰ میلیارد تومان بود برای حمایت از دستگاه‌های پیش‌بینی شد و این نیاز به قانون داشت.
با رأی نمایندگان مجلس، دولت مکلف شد هر ساله ردیفی را تحت عنوان حق پخش در منابع صداوسیما در نظر بگیرند به این ترتیب مجلسی‌ها در نظر دارند که با حمایت دولت این قانون که سال‌ها در دفاتر دولتی خاک می‌خورد را به مرحله اجرا برسانند. به اعتقاد راستینه با رایی که اخیراً نمایندگان داده‌اند نه‌تنها حق پخش تلویزیونی که حتی پلتفرم‌ها و شبکه‌های رسانه‌ای نیز ملزم به رعایت حق باشگاه‌ها هستند. در واقع از آنجا که همگان می‌دانند پلتفرم‌ها و صداوسیما درآمد زیادی از تبلیغات فوتبال و ورزش دارند این مجلسی‌ها هستند که وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و وزارت ورزش را مکلف کردند تا با یکدیگر آیین‌نامه تنظیم کرده و مسئولیت‌های خود نسبت به باشگاه‌ها در خصوص درآمدها را تعیین کنند تا به این شکل منابع خوبی برای حمایت از باشگاه‌ها ایجاد شود.
رجائیان: جذب مخاطب ملاکی برای تخصیص حق پخش باشد
محمد رجائیان، مدیرعامل باشگاه آلومینیوم با اشاره به اینکه باید از نمایندگان مجلس برای لایحه نظام جامع باشگاهداری تشکر کرد، گفت: «در دنیا ۷۰ درصد کارکرد باشگاه‌ها بر اساس بودجه‌ای است که از حق پخش به دست می‌آید. به همین دلیل است که می‌توانند صنعت فوتبال را به شکل راحت‌تری مدیریت کنند. به اعتقاد من در کنار وزارت ورزش و وزارت ارشاد جای وزارت ارتباطات و فناوری نیز خالی است؛ چراکه پلتفرم‌هایی که به فوتبال می‌پردازند بی‌ارتباط با وزارت ارتباطات نیستند.
اگر مجلس مصوب کرده حق پخش متعلق به باشگاه‌هاست که قانون است و باید اجرا شود. در تبصره ۱ این قانون آمده است که به منظور ارتقای سلامت جامعه و ترویج فرهنگ ورزش و دسترسی رایگان به مسابقات ورزشی؛ رئیس سازمان برنامه و بودجه موظف است اعتبارات لازم برای حق پخش را در نظر بگیرد. وقتی در این حد مصوبه صورت می‌گیرد، دولت و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و وزارت ورزش وظیفه دارند به جمع‌بندی برسند و مدل حق پخش را مشخص کنند. پس جای تردیدی باقی نمی‌ماند. در نتیجه اهمیت موضوع این است که مجلس مشخص کرده سازمان مدیریت برنامه‌وبودجه باید بودجه اختصاص دهد. به اعتقاد من حالا که قانون شده لازم‌الاجرا است.»
مدیرعامل باشگاه آلومینیوم در خصوص تخصیص و درجه‌بندی پرداخت حق پخش گفت: «موارد مهمی در این خصوص دخیل است. قانون‌مدار بودن و شفاف بودن باشگاه‌ها در کنار میزان تماشاگران و استقبالشان از مسابقات مواردی است که می‌تواند در این خصوص دخیل باشد رنکینگ تیم‌ها در فصول گذشته و میزان تأثیرگذاری و جذب مخاطب در پلتفرم‌ها نیز بسیار مهم است. وقتی مجلس وزارت ارشاد را وارد موضوع کرده قطعاً قواعد و قوانینی هم در نظر دارند که عدالت در تخصیص حق پخش صورت گیرد. اما نظر من این است که میزان تأثیرگذاری و جذب مخاطب از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.»
فریدونی: از نظر من این قانون برای اجرا نشدن است
مجتبی فریدونی، عضو هیئت‌مدیره باشگاه استقلال با اشاره به اینکه همچنان قانون حق پخش ناامیدکننده به نظر می‌رسد گفت: «این ادامه اتفاقاتی است که در برنامه ششم و هفتم و قانون بودجه ۹۹ و قانون بودجه ۱۴۰۰ رخ داد و هیچ کدام اجرایی نشد. در آن مقطع هم قرار بود حق پخش سه ماه پس از ابلاغ اجرایی شود. برنامه در تیرماه ابلاغ شده بود و قرار بود تا مهر اجرا شود که نشد. حالا دوباره همان موضوع را در قالب دیگر مطرح کردند. تنها فرق این است که در این قانون شناسایی کردند که حقوق مطرح‌شده متعلق به باشگاه‌هاست. آیا تا پیش از این به این موضوع شک داشتیم؟ طبیعی است که وقتی محتوا را باشگاه تولید می‌کند حق با اوست اما سؤال این است که خریدار کیست؟
صداوسیما تنها خریدار انحصاری مسابقات است به این معنی که کالای موجود فقط یک خریدار دارد. اگر صداوسیما نخرد باشگاه‌ها می‌خواهند چه کار کنند؟ پلتفرم‌ها نیز تحت پوشش صداوسیما هستند. طبق اصل ۱۵۷ و ۱۴۴ قانون اساسی حق پخش هر صوت و تصویر به صورت انحصاری در اختیار صدا سیماست. هر پلتفرمی که می‌خواهد بخرد باید از صداوسیما اجازه بگیرد. در پایان این قانون آمده که سازمان برنامه‌وبودجه باید اعتبار لازم را به صداوسیما برای پرداخت حق پخش اختصاص دهد. سؤال اساسی این است که سازمان برنامه‌وبودجه‌ای که مشکلات عدیده و پرداخت‌های کلان دارد در شرایط فعلی که کشور دچار بحران مالی است چگونه می‌خواهد برای حق پخش ردیف بودجه تعیین کند و بپردازد؟ همین حالا هم با کسری بودجه روبه‌روست.
ضمن اینکه در قانون بودجه ۵۰۰ میلیارد تومان برای حق پخش کلیه رشته‌های ورزشی در نظر گرفته شده است. واقعیت این است که در پرداخت همین مبلغ هم شک و شبهه وجود دارد. از این رو این قانونی است که دوباره اجرا نمی‌شود و دوری باطل است. حق پخش در عمل کاری ندارد؛ چراکه در انحصار صداوسیماست و این سازمان هم نمی‌خواهد حق پخش را بخرد و ادعا می‌کند دولت بودجه‌اش را بدهد تا او بخرد. دولت هم پولی ندارد تا درازای آن پرداخت کنند. اگر هم بدهد در نهایت از جیب ملت می‌رود؛ چراکه وقتی دولت پول ندارد از بانک مرکزی قرض می‌کند که در نتیجه آن تورم به وجود می‌آید و هزینه تورم را مردم می‌دهن.د از نظر من این قانون برای اجرا نشدن است.»
محمودی: حق پخش بهترین مصوبۀ مجلس است
مهدی محمودی، وکیل حقوقی ورزش به لایحه نظام جامع باشگاهداری خوش‌بین است. وی در این خصوص گفت: «پیش از این هم بحث این قانون وجود داشت و در زمان ریاست عزیزی‌خادم در فدراسیون فوتبال اجرا شد و سه قرارداد در این خصوص بستند و با دلار ۸۰۰ تومانی ۱۷ میلیارد دریافت کردند. صداوسیما قبول دارد که باید حق پخش پرداخت کند اما ادعا می‌کند به شرطی که بودجه حق پخش برای صداوسیما در مجلس تصویب شود آن را اجرا می‌کند. طبق قانون اما چنین چیزی ممکن نیست و این خلأیی قانونی بوده که در حال مرتفع شدن است. به نظر من در شناسایی این حق هم بحث بود اما حالا مشخص شده که حق متعلق به باشگاه‌هاست و نه صداوسیما یا سازمان لیگ یا فدراسیون، اما باید این قانون به طور کامل مشخص شود تا بتوان برای آن ردیف بودجه هم در نظر گرفت.»
وی ادامه داد: «ما می‌دانیم که صداوسیما از تبلیغات پول زیادی به دست می‌آورد. می‌تواند از این طریق حق پخش را پرداخت کند؛ چرا که رقم تبلیغات به‌شدت وحشتناک است. از این رو لازم است که حالا که این موضوع جدی گرفته شده گروهی نظارتی گذاشته و میزان درآمد صداوسیما از فوتبال مورد ارزیابی قرار بگیرد. با محاسبه دقیق می‌توان درصدی را به ورزش تعلق داد که آن هم نیازمند بررسی شرایط است. حتی سازمان برنامه‌وبودجه می‌تواند هیئتی نظارتی برای این مهم در نظر بگیرد و ادعا کن باید از طریق تبلیغاتی که در ازای فوتبال یا هر رشته ورزشی دیگری دریافت می‌کنند حق پخش را بپردازند. این می‌تواند یک راهکار باشد البته ما معمولاً در گزارش‌های مالی شفاف نیستیم اما می‌توان با نظارت دقیق، مبلغ مشخصی را در نظر گرفت.
صدا و سیما این درآمد را به هر حال کسب می‌کند. در ازای پول بیشتری که درمی‌آورد کارمند بیشتری استخدام می‌کند. در نتیجه می‌توان بخشی را به ورزش تعلق داد. حالا با توجه به این قانون صداوسیما مجبور است که این کار را انجام دهد. برای پرداخت این پول هم می‌توان قانونی در نظر گرفت. طبیعتاً باشگاهی که بیننده بیشتری دارد، حق بیشتری برای خود قائل است. پرداخت حق پخش به باشگاه‌ها فرمول خود را دارد. ۴۰ درصد بر اساس رتبه باشگاه‌هاست که بین تیم اول تا شانزدهم متغیر است. بخش دیگری از آن را بر اساس تعداد تماشاگران و موارد دیگر مشخص می‌کنند. طبیعی است باشگاه‌هایی مثل استقلال پرسپولیس به دلیل بیننده بیشتری که دارند حق بیشتری دریافت می‌کنند. ضمن اینکه تعداد مسابقاتی که پخش مستقیم می‌شود نیز درصدی به باشگاه‌ها تعلق می‌گیرد. از نظر من این قانون ملزم به اجرا است. هرچند قانون خوبی است اما کامل نیست و امیدوارم به زودی آیین‌نامه اجرایی آن را بنویسند؛ چراکه از بهترین مصوبه‌های مجلس طی سال‌های اخیر است.»
