عباس قنبری عدیوی در گفتگو با خبرنگار مهر، با گرامیداشت هفته وقف و با اشاره به اینکه وقف یک مسئله اسلامی ناظر بر تقسیم مال برای زنده نگاه داشتن یک امر مثبت در زندگی است، اظهار کرد: ایرانیان از گذشته‌های بسیار دور به این دلیل که یکتاپرست و خداخواه بودند، سنت‌های اسلامی فراوان همچون سنت وقف در میانشان رواج داشت لذا انفاق و نیکوکاری و وقف اموال و دارایی‌ها از پیش از اسلام در جامعه ایرانی رواج داشته است.
رئیس بنیاد ایران‌شناسی شعبه چهارمحال و بختیاری با ذکر اینکه امروز سنت حسنه وقف در امتداد تاریخ و فرهنگ غنی ایرانی در بین ایرانیان رواج دارد، ادامه داد: این مهم در پرتو ایمان و اعتقاد و نیز محبت مردم به ساحت مقدس اهل بیت (ع)، رنگ و بوی اهل بیتی نیز یافته است.
قنبری با بیان اینکه در استان چهارمحال و بختیاری سنت حسنه وقف در عرصه‌های مختلف با توجه به زیست‌بوم منطقه شکل گرفته است، افزود: باتوجه به جغرافیای منطقه و استعداد ویژه استان در کشاورزی و دامپروری و وجود چاه‌ها و قنات‌ها، مصادیق فراوانی از وقف در حوزه کشاورزی از جمله وقف زمین‌ها و قنات‌ها و … را می‌توانیم در جای‌جای این استان ببینیم.
موقوفات چهارمحال و بختیاری متناسب با زیست‌بوم منطقه
عضو هیئت علمی دانشگاه فرهنگیان یادآور شد: کشاورزان نیک‌اندیش استان در طول سال‌ها زمین یا باغات و محصولات خود را وقف کردند تا از ثواب این کار نیک در دنیا و آخرت بهره‌مند شوند و مردم نیز از ثمرات این کار بهره‌مند باشند.
قنبری وقف منازل را دیگر مصداق روحیه احسان و نیکوکاری مردم استان چهارمحال و بختیاری دانست و توضیح داد: همچنین برخی خانواده‌های بزرگ این استان دست به وقف‌های بزرگ و ماندگار زدند که موقوفه بی‌بی ماه‌بیگم صمصام بختیاری در شهرکرد از ثمرات همین مناعت طبع و روحیه بخشش و اتفاق مردمان منطقه است.
این نویسنده و پژوهشگر فرهنگ عامه افزود: این موقوفه را باید از بزرگ‌ترین و کم‌نظیرترین موقوفات چهارمحال و بختیاری دانست که سالیان بسیاری در پرتو حس مادرانه خانه امن کودکان یتیم استان چهارمحال و بختیاری در مرکز استان شده و نیز در عرصه‌های آموزشی و اقتصادی و بازار و تجارت، منشأ خدمت به مردم است که آثار نیکوی این عمل خیر یک سرمایه بزرگ و ماندگار در دنیا و آخرت محسوب می‌شود.
قنبری با یادآوری اینکه واقفان درواقع با انجام کار نیک ماندگار نام خود را جاودان می‌کنند، ادامه داد: ترویج این سنت حسنه همان ترویج معروف و به این معناست که انسان کار خوب و نیکو را نه تنها خودش انجام دهد بلکه دیگرانی را هم که توانمند هستند، به این عمل خیر تشویق کند.
نگهداری وقف‌نامه‌های قدیمی در بنیاد ایران‌شناسی استان
رئیس بنیاد ایران‌شناسی شعبه چهارمحال و بختیاری با اشاره به وجود وقف‌نامه‌های قدیمی که در این مرکز نگهداری می‌شود، گفت: بررسی این اسناد نشان می‌دهد که واقفان نیک‌اندیش برایشان مهم بوده که اموالشان را در راه خیر و خدمت به همنوعان بذل و بخشش کنند و این حاکی از روحیه احسان و نیکوکاری مردمان منطقه بوده است.
قنبری با تأکید بر به‌روز شدن عرصه‌های وقف، ادامه داد: امروز سنت حسنه وقف در امور متناسب با نیازهای جامعه همچون فعالیت‌های علمی و پژوهشی، آزمایشگاهی، بهداشتی، تهیه جهیزیه، تحصیل کودکان و نوجوانان و جوانان و … شکل می‌گیرد لذا جا دارد وقف از حالت سنتی و تکراری خارج شده و نیت واقفان خیراندیش به سمت نیازها و مقتضیات جامعه هدایت شود.
این مدرس دانشگاه با اشاره به اینکه وقف سنتی کاملاً پویا و زنده است، توضیح داد: یعنی وقف هیچ‌گاه ایستا نبوده بلکه متناسب با ضرورت‌های جامعه گسترش یافته است و متولیان امر وقف، رسانه‌ها و فضای مجازی باید برای ثبت موقوفات در عرصه‌های مورد نیاز با توجه به زیست‌بوم و اتقضائات منطقه، فرهنگ‌سازی کنند.
وقف یک عمل هوشمندانه و عقلانی است
قنبری با یادآوری اینکه سنت حسنه وقف یک عمل هوشمندانه و عقلانی است، توضیح داد: عقل سلیم حکم می‌کند که انسان اگر مال یا دارایی مازاد در اختیار دارد آن را در راه خیر و برای بهره‌مندی سایر افراد جامعه خودش انفاق کند و خود و خانواده را از برکات معنوی این کار نیک برخوردار سازد.
عضو هیئت علمی دانشگاه فرهنگیان با تأکید بر نقش وقف در اعتلای فرهنگ، توضیح داد: ابتدا باید گفت که فرهنگ یک مقوله کاملاً نرم‌افزاری است و با اندیشه و رفتار ما سر و کار دارد و هر کاری که انسان انجام می‌دهد، برخاسته از باورها و افکار و اندیشه‌های اوست.
قنبری با بیان اینکه باورهای انسان رفتارهای او را شکل می‌دهد، افزود: وقتی انسان باور به ماندگاری اعمال خیر داشته باشد قاعدتاً به سمت انجام آن تشویق خواهد شد و همین افکار و اندیشه‌ها شکل دهنده کارهای نیکو و سنت‌های حسنه همچون وقف می‌شود، فرهنگ جامعه را اعتلا می‌بخشد و رشد و توسعه جامعه را در ساحت‌های نرم‌افزاری و سخت‌افزاری به دنبال دارد.
وی با یادآوری اینکه شهروندان در سایه آموزش دیدن و تجربه کردن فرهنگ‌های مختلف همچون فرهنگ شهرنشینی، احترام به حقوق دیگران، مسئولیت‌پذیری و … را یاد می‌گیرند، افزود: فرهنگ وقف نیز از این طریق اشاعه می‌یابد و هر چقدر بتوانیم در مقوله آموزش و تربیت انسان‌ها و توسعه فردی، اجتماعی، خانوادگی، ایلی و طایفه‌ای بیشتر کار کنیم، جامعه سالم‌تری خواهیم داشت که مزین و عامل به اخلاق حسنه و سنت‌های نیکو است.
وقف باعث اعتلای فرهنگ جامعه می‌شود
قنبری با تأکید بر ترویج فرهنگ وقف در جامعه، یادآور شد: زمانی که روحیه حمایت و دستگیری از نیازمندان در لایه‌های مختلف جامعه ساری و جاری شود، فرزندان ما نیز توسعه یافته خواهند شد و جامعه سالم‌تری را خواهیم داشت که فرهنگ عمومی در آن رشد می‌کند و مردم به سمت نوع‌دوستی، اخلاق‌مداری و کارهای نیک گرایش می‌یابند؛ طبیعتاً در چنین جامعه‌ای، معضلات و آسیب‌ها کمتر عرصه خودنمایی پیدا می‌کند.
این مدرس دانشگاه در پایان با یادآوری اینکه سنت وقف باعث تقلیل آسیب‌های اجتماعی و ارتقای مهارت‌های زیست می‌شود، گفت: وقتی نیازهای جامعه در سایه خیرخواهی و نوع‌دوستی و بخشش تقلیل یابد، انسان‌ها می‌توانند در کمال امنیت و آرامش زندگی کنند و با تأمین نیازهای زیستی خود به رشد و اعتلا و بالندگی برسند و کل جامعه از برکات آن بهره بگیرند.
