پروژسترون (Progesterone) یکی از هورمون‌های اصلی در چرخه قاعدگی است که نقش مهمی در آماده‌سازی رحم برای بارداری و تنظیم زمان خونریزی قاعدگی دارد. در نیمه دوم چرخه قاعدگی، پس از تخمک‌گذاری، جسم زرد در تخمدان پروژسترون ترشح می‌کند. این هورمون باعث ضخیم شدن و آماده شدن لایه داخلی رحم (اندومتر) برای پذیرش یک تخمک بارور شده می‌شود. اگر بارداری رخ ندهد، سطح پروژسترون به تدریج کاهش می‌یابد و این کاهش سیگنالی برای ریزش لایه داخلی رحم است، که به صورت خونریزی قاعدگی ظاهر می‌شود.
در یک چرخه قاعدگی طبیعی، سطح پروژسترون پس از تخمک‌گذاری به اوج خود می‌رسد و سپس در صورت عدم بارداری کاهش می‌یابد. این تغییرات هورمونی منظم باعث می‌شود که قاعدگی در هر ماه تقریباً در زمان مشخصی اتفاق بیفتد. پروژسترون علاوه بر آماده‌سازی رحم، تاثیر آرام‌بخشی بر عضلات رحم دارد و باعث می‌شود خونریزی قاعدگی با درد کمتر و منظم‌تر رخ دهد. بنابراین، هرگونه اختلال در تولید یا اثر پروژسترون می‌تواند باعث نامنظمی پریود یا تغییر شدت خونریزی شود.
بیشتر بخوانید: چند روز بعد از خوردن قرص اورژانسی باید پریود شد؟
گاهی بدن به اندازه کافی پروژسترون تولید نمی‌کند یا چرخه هورمونی به دلایلی دچار اختلال می‌شود، و در این شرایط نیاز به تزریق پروژسترون احساس می‌شود. اختلالاتی مانند تخمدان پلی‌کیستیک، یائسگی زودرس، اختلالات تخمک‌گذاری یا کمبود عملکرد جسم زرد می‌توانند باعث شوند که تولید طبیعی پروژسترون کاهش یابد. در نتیجه، لایه داخلی رحم به درستی آماده نمی‌شود و سیکل قاعدگی نامنظم می‌شود یا خونریزی قاعدگی به تاخیر می‌افتد. تزریق پروژسترون در این شرایط به بازگرداندن تعادل هورمونی کمک می‌کند و چرخه قاعدگی را منظم می‌سازد.
با اینکه بدن به طور طبیعی پروژسترون تولید می‌کند، گاهی این تولید کافی نیست یا به موقع انجام نمی‌شود. به ویژه در مواردی که فرد دچار اختلالات هورمونی، استرس شدید، مشکلات تغذیه‌ای یا بیماری‌های زمینه‌ای است، سطح پروژسترون ممکن است پایین بماند. در این شرایط، تزریق پروژسترون می‌تواند کمبود هورمون را جبران کرده و فرآیند طبیعی قاعدگی را شبیه‌سازی کند تا پریود به موقع رخ دهد و سلامت رحم حفظ شود.
بیشتر بخوانید: چه کار کنم فوری پریود شوم؟ راهکارهای خانگی و دارویی
مواردی که پزشک ممکن است آمپول پروژسترون تجویز کند عبارتند از:
آمپول پروژسترون نقش مهمی در تنظیم قاعدگی دارد و به عنوان یک روش درمانی موثر برای بازگرداندن نظم سیکل قاعدگی استفاده می‌شود. این آمپول با تامین پروژسترون لازم در دوره‌ای که بدن قادر به تولید کافی آن نیست، باعث آماده شدن لایه داخلی رحم و ایجاد شرایط مناسب برای خونریزی منظم قاعدگی می‌شود. به این ترتیب، زنان دارای پریود نامنظم یا کسانی که به دلیل اختلالات هورمونی دچار تاخیر در قاعدگی شده‌اند، می‌توانند با تزریق آمپول پروژسترون چرخه‌ای منظم و پیش‌بینی‌پذیر داشته باشند و سلامت هورمونی و رحمی خود را حفظ کنند.
بیشتر بخوانید: عوارض پریود نشدن چیست؟ عارضه‌ای که باید جدی گرفته شود!
تزریق آمپول پروژسترون معمولاً به صورت عضلانی انجام می‌شود. تعداد دفعات و دوز آمپول پروژسترون برای پریود شدن به هدف درمان و شرایط فردی بستگی دارد و می‌تواند متفاوت باشد:
پزشک با توجه به شدت مشکل، سن، وضعیت هورمونی و پاسخ بدن، دوز و تعداد تزریق‌ها را تعیین می‌کند. تزریق عضلانی باعث می‌شود هورمون به آرامی وارد جریان خون شود و اثر طولانی‌تری داشته باشد.
در مورد تزریق آمپول پروژسترون باید هوشیار باشید و نباید از تجویز پزشک تخطی کنید. استفاده از آمپول پروژسترون ۵۰ میلی‌گرم برای تحریک قاعدگی باید تحت نظر پزشک باشد، زیرا دوز و مدت مصرف بسته به وضعیت هورمونی و دلیل تاخیر پریود متفاوت است. معمولاً پزشکان برای ایجاد قاعدگی در زنانی که پریودشان عقب افتاده، یک یا چند دوز مشخص با فاصله زمانی معین تجویز می‌کنند، اما خوددرمانی با آمپول می‌تواند خطراتی مانند عدم تنظیم چرخه بعدی، خونریزی غیرطبیعی یا عوارض هورمونی ایجاد کند.
بیشتر بخوانید: پریود کاذب یا فانتوم چیست؟ علت فانتوم پریود
آمپول پروژسترون معمولاً در نیمه دوم چرخه قاعدگی، یعنی بعد از تخمک‌گذاری، تزریق می‌شود. در یک چرخه طبیعی ۲۸ روزه، این زمان معمولاً بین روز ۱۴ تا ۲۱ است، اما پزشک با توجه به وضعیت هورمونی و هدف درمان ممکن است روز دقیق را تنظیم کند. هدف از تزریق در این بازه زمانی، شبیه‌سازی عملکرد طبیعی جسم زرد و تامین پروژسترون لازم برای آماده‌سازی لایه داخلی رحم است.
پس از تزریق آمپول، چند تغییر در بدن رخ می‌دهد؟ لایه داخلی رحم ضخیم‌تر و آماده پذیرش تخمک می‌شود، دمای پایه بدن کمی افزایش پیدا می‌کند و ممکن است احساس نفخ، حساسیت پستان‌ها یا تغییرات خلقی مشاهده شود. اگر بارداری رخ ندهد، کاهش تدریجی اثر پروژسترون باعث ریزش لایه داخلی رحم و شروع خونریزی قاعدگی می‌شود. همچنین برخی افراد ممکن است لکه‌بینی یا خونریزی سبک بین دو پریود را تجربه کنند که معمولاً طبیعی است و با شروع پریود اصلی برطرف می‌شود.
بیشتر بخوانید: قرص های بازکننده پریود، اسامی و نحوه مصرفشان
مدت زمان شروع خونریزی قاعدگی پس از تزریق آمپول پروژسترون بسته به نوع آمپول و وضعیت هورمونی بدن متفاوت است. معمولاً پریود بین ۱۰ تا ۱۴ روز پس از اتمام اثر آمپول آغاز می‌شود. در بعضی زنان ممکن است این زمان کمی طولانی‌تر یا کوتاه‌تر باشد و تاخیری چند روزه طبیعی است.
بیشتر بخوانید: چند ساعت بعد از خوردن زعفران پریود میشویم
علت پریود نشدن بعد از تزریق آمپول پروژسترون دلایل مختلفی دارد. یکی از شایع‌ترین علت‌ها، اختلالات هورمونی زمینه‌ای است؛ اگر بدن نتواند پس از اثر آمپول، تعادل هورمونی طبیعی را بازگرداند، لایه داخلی رحم ریزش نمی‌کند و پریود به تاخیر می‌افتد. همچنین، نوع آمپول و دوز مصرفی می‌تواند تاثیرگذار باشد؛ بعضی آمپول‌ها اثر طولانی‌تر یا کوتاه‌تری دارند و زمان خونریزی ممکن است کمی جابه‌جا شود.
عوامل دیگر شامل استرس، تغییرات شدید وزن، اختلالات تیروئید یا بیماری‌های مزمن هستند که می‌توانند چرخه قاعدگی را مختل کنند. همچنین اگر اختلال تخمک‌گذاری یا مشکلات تخمدان وجود داشته باشد، حتی با تزریق پروژسترون ممکن است پریود به موقع اتفاق نیفتد. در صورت تاخیر بیش از دو هفته یا تغییرات غیرمعمول در خونریزی، بهتر است برای بررسی علت دقیق به پزشک مراجعه شود.
با وجود فوایدی که تزریق آمپول پروژسترون دارد، می‌تواند برخی عوارض احتمالی را نیز ایجاد کند:
پس از تزریق آمپول پروژسترون، معمولاً خونریزی قاعدگی بین ۱۰ تا ۱۴ روز بعد آغاز می‌شود و تغییرات جزئی در چرخه قاعدگی طبیعی است. با این حال، در موارد زیر باید به پزشک مراجعه کرد:
در این شرایط، پزشک می‌تواند علت مشکل را بررسی کرده و اقدامات لازم برای تنظیم سیکل قاعدگی یا کنترل عوارض را انجام دهد.
بیشتر بخوانید: راهکارهایی برای صحبت و گفتگو با دخترمان درباره اولین پریود
تزریق آمپول پروژسترون روشی موثر برای تنظیم سیکل قاعدگی است و پریود معمولاً چند روز پس از اتمام اثر هورمون آغاز می‌شود. با این حال، اختلافات جزئی در زمان خونریزی طبیعی است و در صورت تاخیر یا تغییر غیرمعمول، بررسی پزشکی توصیه می‌شود.
