به گزارش خبرنگار اقتصادی رکنا، قیمت محصولات لبنی در کشور این روزها به طور پی‌درپی در حال افزایش است، روندی که سبب شده بسیاری از خانوارها لبنیات را از سبد غذایی خود حذف و یا مصرف آن را به حداقل برسانند.
بررسی های میدانی نشان می دهد قیمت محصولات لبنی اغلب شرکت ها، تقریبا هر 10 تا 15 روز یک بار با افزایش مواجه می شود. طبق گفته برخی فروشندگان، به دلیل کاهش تقاضا، سفارش های خود را کاهش داده و حتی برخی محصولات به دلیل نبود مشتری به شرکت ها بازگردانده می شود. در همین حال، بعضی از کارخانه ها برای حفظ مشتریان، اقدام به کوچک سازی بسته بندی ها کرده‌اند. برای نمونه، یکی از برندهای لبنی ماست 150 گرمی یک نفره را با قیمت 25 هزار و 200 تومان روانه بازار کرده است. اقدامی که به وضوح نشان دهنده کاهش قدرت خرید مردم است.
از سوی دیگر، گزارش ها حاکی از آن است که اغلب مدیران شرکت های بزرگ لبنی، عضو هیئت مدیره اتحادیه لبنیات هستند، همان نهادی که وظیفه تنظیم بازار و تعیین قیمت ها را بر عهده دارد. این هم پوشانی منافع سبب شده تا سازمان های نظارتی همچون وزارت صمت، سازمان حمایت مصرف کنندگان و تولیدکنندگان و سازمان تعزیرات حکومتی، نتوانند به طور جدی با گران فروشی برخورد کنند. در معدود مواردی هم که جریمه ای برای متخلفان در نظر گرفته می شود، بازدارندگی لازم وجود ندارد، چرا که سود کلان ناشی از گرانی ها چندین برابر رقم جریمه ها است.
کارشناسان هشدار می دهند ادامه این روند می تواند تهدیدی جدی برای سلامت جامعه باشد. کاهش مصرف شیر و فرآورده های لبنی، خطر ابتلا به بیماری های استخوانی و مشکلات تغذیه ای، به ویژه در کودکان، نوجوانان، سالمندان و بیماران خاص را افزایش خواهد داد. در حال حاضر سرانه مصرف لبنیات در ایران تنها 70 تا 80 کیلوگرم در سال است؛ در حالی که میانگین جهانی بیش از 250 کیلوگرم اعلام شده است.
با وجود کاهش تقاضا در داخل، شرکت های لبنی با استناد به افزایش هزینه های تولید و کاهش مصرف، محصولات خود را به بازارهای خارجی صادر می کنند. این درحالی است که این شرکت ها از منابع ارزی، انرژی، نیروی انسانی و ... داخلی بهره می برند تا نیاز خارج را تامین کنند و سود ارزی ببرند.
بر اساس اعلام انجمن صنایع فرآورده های لبنی ایران، صادرات لبنیات در سال جاری 30 درصد از نظر وزنی و 39 درصد از نظر ارزشی رشد داشته است.
هم‌اکنون محصولات لبنی ایران به بیش از 30 کشور از جمله عراق، افغانستان، پاکستان، کشورهای حاشیه خلیج فارس و حتی کانادا و آمریکا صادر می شود.
محمدابراهیم حسن نژاد، معاون وزیر جهاد کشاورزی، نیز اخیرا اعلام کرده است: «در حال حاضر 12.8 میلیون تن شیر در کشور تولید می شود و بیش از دو و نیم میلیون تن انواع فرآورده های لبنی از کشور صادر می شود.»
فعالان اجتماعی راهکار اصلی مقابله با این وضعیت را تحریم مردمی برندهای گران فروش می دانند. به باور آنان، اگر مصرف‌کنندگان خرید خود را به سمت تولیدکنندگان کوچک، محلی و یا شرکت هایی با قیمت منصفانه سوق دهند، می توانند فشار اجتماعی مؤثری بر مافیای لبنیات وارد کنند.
با این حال، کارشناسان تأکید می کنند تا زمانی که ساختار نظارتی اصلاح نشود و منافع تصمیم گیرندگان با منافع مردم هم راستا نگردد، این چرخه ادامه خواهد داشت. در کوتاه‌مدت اما تنها ابزار بازدارنده می تواند انتخاب هوشمندانه مردم و تحریم آگاهانه برندهای متخلف باشد.
