خبرگزاری مهر، گروه استانها- حامد عرب زاده: با نزدیک شدن به آغاز سال تحصیلی جدید، حال‌وهوای مدارس در استان بوشهر پررنگ‌تر شده اما شور و شوق دانش‌آموزان برای خرید لوازم مدرسه، در سایه گرانی‌های افسارگسیخته، رنگ و بوی نگرانی به خود گرفته است.
خانواده‌ها که هر ساله بخشی از درآمد خود را صرف تهیه لوازم‌التحریر، کیف، کفش و لباس فرم می‌کردند، امسال با افزایش چشمگیر قیمت‌ها مواجه‌اند؛ وضعیتی که بسیاری را ناچار به حذف برخی اقلام ضروری یا روی آوردن به کالاهای کم‌کیفیت کرده است.
دفتر و قلم؛ ابزارهای ساده‌ای که لوکس شده‌اند
سال گذشته یک بسته دفتر ساده ۴۰ برگ با قیمتی حدود ۳۰ هزار تومان قابل تهیه بود، اما امسال همان کالا در بازار بوشهر بین ۷۰ تا ۹۰ هزار تومان عرضه می‌شود.
خانواده‌ها برای یک دانش‌آموز مقطع ابتدایی، حداقل نیازمند تهیه ۱۰ تا ۱۲ دفتر هستند که به تنهایی بیش از یک میلیون تومان هزینه روی دست آن‌ها می‌گذارد. قیمت خودکار، مداد، پاک‌کن و خط‌کش نیز رشد ۴۰ تا ۵۰ درصدی داشته است.
این در حالی است که بسیاری از خانواده‌ها تلاش می‌کنند از نوشت‌افزار ایرانی حمایت کنند، اما حتی تولیدات داخلی هم دیگر مقرون به صرفه نیستند.
مادر یکی از دانش‌آموزان بوشهری در گفت‌وگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: قیمت لوازم‌التحریر نسبت به سال گذشته افزایش زیادی داشته است. دفتر مشق که پارسال حدود ۳۰ تا ۴۰ هزار تومان خریداری می‌کردیم، امسال به طور متوسط بین ۷۰ تا ۹۰ هزار تومان عرضه می‌شود.
وی افزود: همچنین قیمت خودکار و مداد نیز حدود ۴۰ درصد رشد داشته است. برای تهیه لوازم‌التحریر یک دانش‌آموز ابتدایی، حداقل باید نزدیک به یک میلیون تومان هزینه کرد. این شرایط برای خانواده‌هایی که بیش از یک فرزند محصل دارند، فشار مالی قابل‌توجهی ایجاد کرده است.
کیف و کفش؛ بین دوام و توان مالی
بازار کیف و کفش نیز شرایط مشابهی دارد. کیف‌های دانش‌آموزی داخلی با کیفیت متوسط بین ۶۵۰ هزار تا یک میلیون و ۲۰۰ هزار تومان فروخته می‌شوند.
کفش‌های مدرسه نیز در بازه ۷۰۰ هزار تا یک میلیون تومان قرار دارند. خانواده‌ها اغلب ناچارند در انتخاب، بین کیفیت و قیمت دست به مصالحه بزنند. برخی به سراغ اجناس بی‌نام‌ونشان یا حتی کارکرده می‌روند؛ اقدامی که اگرچه هزینه را کاهش می‌دهد اما دوام و سلامت پای فرزندشان را به خطر می‌اندازد.
لباس فرم؛ هزینه‌ای که چاره‌ای جز پرداختش نیست
لباس فرم مدارس از جمله اقلامی است که والدین مجبور به تهیه آن هستند. در بسیاری از مدارس بوشهر، قیمت لباس فرم برای هر دانش‌آموز بین یک میلیون تا یک میلیون و ۵۰۰ هزار تومان است.
حتی خانواده‌هایی که به خیاطان محلی مراجعه می‌کنند، با افزایش هزینه پارچه و دستمزد دوخت مواجه‌اند. به این ترتیب، پوشش یکسانی که قرار بود به کاهش تبعیض در مدارس کمک کند، حالا خود به یکی از نمادهای فشار اقتصادی بدل شده است.
لیلا کریمی مادر یکی از دانش‌آموزان بوشهری در گفت‌وگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: سال گذشته برای تهیه لباس فرم پسرم حدود ۸۰۰ هزار تومان هزینه کردیم، اما امسال همان لباس بین یک میلیون تا یک میلیون و ۵۰۰ هزار تومان قیمت دارد. حتی مراجعه به خیاطان محلی هم به دلیل افزایش قیمت پارچه و دستمزد دوخت، تفاوت چندانی ایجاد نمی‌کند.
وی افزود: خرید لباس فرم دیگر تنها یک الزام تحصیلی نیست، بلکه بخشی از هزینه‌های سنگین شروع مدرسه برای خانواده‌ها محسوب می‌شود. وقتی چند فرزند داشته باشید، جمع این هزینه‌ها به عدد قابل توجهی می‌رسد و مجبور می‌شویم بخشی از نیازهای دیگر را کاهش دهیم یا به اجناس کم‌کیفیت روی بیاوریم.
مادر دانش‌آموز تاکید کرد: با این روند، خانواده‌ها برای تأمین حداقل نیازهای تحصیلی تحت فشار مالی قابل‌توجهی قرار دارند و بهتر است برنامه‌های حمایتی برای کاهش هزینه‌ها در نظر گرفته شود.
هزینه‌ها برای یک خانواده چهار نفره
بررسی‌های میدانی خبرنگار مهر نشان می‌دهد که یک خانواده بوشهری با دو فرزند محصل، برای تأمین حداقل نیازهای آموزشی شامل لوازم‌التحریر، کیف، کفش و لباس فرم، باید بین ۸ تا ۱۰ میلیون تومان هزینه کند. این رقم در حالی است که بخش بزرگی از خانوارهای استان درآمد ماهیانه‌ای کمتر از این مبلغ دارند و ناچارند بخشی از هزینه‌ها را با قرض، استفاده از کالاهای دست‌دوم یا حتی حذف برخی نیازها جبران کنند.
رئیس اتحادیه فروشندگان لوازم‌التحریر و کتاب‌فروشان بوشهر با انتقاد از وضعیت بازار نوشت‌افزار در آستانه سال تحصیلی جدید، گفت: به‌جای حمایت از کارآفرینی و اشتغال پایدار، آموزش‌وپرورش در مسیر درآمدزایی حرکت کرده و همین موضوع مشکلات جدی برای واحدهای صنفی ایجاد کرده است.
علیرضا مخبر بوشهری با اشاره به رکود بی‌سابقه بازار نوشت‌افزار افزود: در شش ماه گذشته تعطیلی گسترده‌ای در فروشگاه‌های این صنف رخ داده و برخلاف انتظار، رونق معمول شهریورماه و «بوی مهر» به بازار بازنگشته است.
وی بیان کرد: عرضه نوشت‌افزار در بوشهر نسبت به سال گذشته بیش از ۵۰ درصد کاهش یافته و در عین حال قیمت‌ها حدود ۴۰ درصد رشد داشته است. این شرایط سبب شده خانواده‌ها با احتیاط بیشتری خرید کنند و بسیاری از واحدهای صنفی امید چندانی به آینده شغلی خود نداشته باشند.
پیامدهای اجتماعی
افزایش شدید هزینه‌های مدرسه، تنها بر معیشت خانواده‌ها اثر نمی‌گذارد؛ بلکه پیامدهای اجتماعی و فرهنگی نیز در پی دارد. کاهش کیفیت اقلام خریداری‌شده، نارضایتی دانش‌آموزان، فشار روانی والدین و حتی ترک تحصیل زودهنگام در برخی مناطق کم‌برخوردار از جمله نتایج ناگزیر این وضعیت است.
کارشناسان معتقدند اگر سیاست‌های حمایتی مؤثری در زمینه تأمین لوازم‌التحریر و پوشاک دانش‌آموزی اتخاذ نشود، تبعات آن در نظام آموزشی و اجتماعی استان به وضوح نمایان خواهد شد.
مدیرکل اداره کل صنعت، معدن و تجارت استان بوشهر گفت: طرح ویژه نظارت بر بازار نوشت‌افزار و ملزومات تحصیلی دانش‌آموزان تا ۱۵ مهرماه ادامه خواهد داشت و در این مدت شیوه عرضه و رعایت ضوابط قانونی توسط واحدهای صنفی مورد بررسی قرار می‌گیرد.
نصرالله کشاورز افزود: در جریان این بازرسی‌ها موضوعاتی همچون درج قیمت مصرف‌کننده روی بسته‌بندی از سوی واحدهای تولیدی، نصب اتیکت قیمت در محل عرضه، صدور و ارائه فاکتور معتبر توسط فروشندگان، جلوگیری از فروش اجباری نوشت‌افزار به‌صورت سبدی و رعایت درصد سود مجاز در عمده‌فروشی و خرده‌فروشی به‌طور ویژه رصد می‌شود.
وی بیان کرد: ممانعت از عرضه نوشت‌افزار تقلبی یا غیراستاندارد، جلوگیری از توزیع کالاهای منقوش به تصاویر غیراخلاقی و ضد ارزشی، و نظارت بر ثبت اطلاعات واحدهای تولیدی و واردکنندگان در سامانه جامع تجارت نیز از دیگر محورهای این طرح است.
مدیرکل صمت استان بوشهر ادامه داد: انجام گشت‌های مشترک، رسیدگی سریع به گزارش‌های مردمی، بررسی فاکتورهای خرید و فروش و الزام به نصب برچسب قیمت در واحدهای صنفی از جمله اولویت‌های نظارت در این طرح خواهد بود.
کشاورز با اشاره به اینکه مرکز پاسخگویی ۱۲۴ آماده دریافت شکایات و گزارش‌های مردمی است، خاطرنشان کرد: متصدیان واحدهای صنفی موظف هستند قیمت‌ها را به‌طور کامل درج و فاکتورهای خرید را نگهداری کنند تا در زمان مراجعه بازرسان ارائه دهند.
به این ترتیب، «مشق گرانی» امسال زودتر از زنگ اول مدارس در دفتر زندگی خانواده‌های بوشهری نوشته شده است.
