خبرگزاری مهر- گروه استانها: ضعف فرهنگ رانندگی در زنجان طی سال‌های اخیر به یکی از معضلات جدی و چالش‌های کلیدی در حوزه فرهنگ شهری تبدیل شده که پیامدهای منفی گسترده‌ای بر سلامت عمومی، امنیت جاده‌ای و نظم شهری به همراه داشته است. این مشکل نه تنها موجب افزایش چشمگیر تصادفات رانندگی، تلفات جانی و آسیب‌های مالی شده، بلکه باعث کاهش احساس امنیت روانی در میان شهروندان و اختلال در روند توسعه پایدار شهری شده است.
این روزها فرهنگ رانندگی در شهر زنجان به یکی از دغدغه‌های مهم اجتماعی تبدیل شده است؛ مسئله‌ای که نه‌تنها نظم شهری را مختل می‌کند، بلکه تبعات روانی و رفتاری آن بر جامعه نیز قابل چشم‌پوشی نیست. مشاهدات میدانی و گزارش‌های مردمی حاکی از آن است که رفتارهای ناهنجار رانندگی، از جمله رعایت نکردن حق تقدم، توقف در محل‌های نامناسب، عبور از چراغ قرمز و بی‌توجهی به قوانین، در بسیاری از مناطق شهر به امری عادی تبدیل شده‌اند.
این رفتارها تنها به نقض قوانین ختم نمی‌شوند، بلکه نشانه‌ای از کاهش آستانه تحمل، بی‌احترامی به حقوق دیگران و افت تاب‌آوری اجتماعی هستند؛ مسائلی که ریشه در ضعف آموزش و بی‌توجهی به فرهنگ‌سازی عمومی دارند. اگرچه در سال‌های اخیر با تلاش نهادهایی چون پلیس راهور، شهرداری و رسانه‌ها، تا حدی شاهد بهبود در رفتار ترافیکی برخی شهروندان بوده‌ایم، اما فاصله تا نقطه ایده‌آل همچنان زیاد است.
کارشناسان معتقدند که این وضعیت تا زمانی که آموزش‌های همگانی و مستمر قوانین رانندگی در مدارس، رسانه‌ها و فضاهای عمومی جدی گرفته نشود، اصلاح نخواهد شد.
فرهنگ‌سازی در زمینه رانندگی و ترافیک نیازمند اراده جدی، مشارکت نهادهای آموزشی و رسانه‌ای، و همراهی خود مردم است
رانندگی صرفاً مهارتی فنی نیست بلکه بخشی از رفتار اجتماعی انسان‌هاست و فرهنگ‌سازی در این زمینه نیازمند اراده جدی، مشارکت نهادهای آموزشی و رسانه‌ای، و همراهی خود مردم است.
بخش عمده ترافیک زنجان به علت ضعف در فرهنگ رانندگی است، ترافیک درون شهری یکی از چالش‌های اساسی و روزافزون در شهرهای در حال توسعه مانند زنجان است که نه تنها موجب اتلاف وقت و افزایش استرس شهروندان می‌شود، بلکه تأثیرات منفی گسترده‌ای بر کیفیت زندگی، محیط زیست و سلامت افراد دارد.
بر اساس نظر کارشناسان حوزه ترافیک و فرهنگ شهری، این بحران ریشه در عوامل متعددی دارد که مهم‌ترین آن‌ها شامل پایین بودن سطح بازدارندگی قوانین و مجازات‌های مربوط به تخلفات رانندگی و ضعف سیستم آموزشی و فرهنگی در زمینه ارتقای رفتارهای ترافیکی است.
نبود بازدارندگی کافی و اجرای ناقص قوانین موجب شده است که بسیاری از رانندگان نسبت به رعایت مقررات بی‌توجه باشند و رفتارهای پرخطر و غیرمسئولانه‌ای همچون سرعت غیرمجاز، سبقت‌های خطرناک، عدم استفاده از کمربند ایمنی و رعایت نکردن حق تقدم را به صورت روزمره انجام دهند. علاوه بر این، ضعف آموزش‌های پایه‌ای و مستمر برای رانندگان، به ویژه آموزش‌های فرهنگی و رفتاری، یکی دیگر از دلایل مهم این مسئله است. بسیاری از رانندگان، به‌ویژه نسل جوان، فاقد آموزش کافی در زمینه مسئولیت‌پذیری اجتماعی و خطرات ناشی از تخلفات رانندگی هستند.
همچنین، نبود برنامه‌های آموزشی هدفمند و فراگیر در مدارس، دانشگاه‌ها و مراکز عمومی موجب شده است که فرهنگ صحیح رانندگی به خوبی نهادینه نشود. از سوی دیگر، مدیریت شهری و نهادهای مربوطه نیز در اعمال نظارت و کنترل بر رفتارهای رانندگان ضعف دارند.
ضعف فرهنگ رانندگی از عوامل اصلی مشکل ترافیک به شمار می‌رود
رئیس پلیس راهور استان زنجان در گفت‌وگو با خبرنگار مهر، با بیان اینکه پایین بودن بازدارندگی جرایم و ضعف فرهنگ ترافیکی از عوامل اصلی این مشکل به شمار می‌رود، گفت: متأسفانه برخی رانندگان تمایل دارند خودرو را در مقابل مغازه‌ها متوقف کنند و این امر تجاوز به حقوق دیگران است.
سرهنگ سید حبیب الله موسوی با تاکید بر لزوم تلاش جدی برای ارتقا و بهبود فرهنگ رانندگی و ترافیک در استان و بخصوص شهر زنجان، تصریح کرد: هدف اصلی از اجرای طرح‌های ترافیکی باید ارتقای کیفیت زندگی شهروندان باشد و هرگونه تغییر در معابر مرکز شهر تنها با مطالعات کارشناسی و در چارچوب مصوبات شورای ترافیک قابل اجرا است.
رئیس پلیس راهور استان زنجان گفت: عوامل متعددی مانند رشد جمعیت، افزایش تعداد خودروها، توسعه نامتوازن شهری و کمبود زیرساخت‌های مناسب در بروز این معضل نقش دارند.
تمرکز فعالیت‌های اقتصادی، درمانی و خدماتی در هسته مرکزی شهر زنجان، یکی از دلایل اصلی تشدید ترافیک است
وی افزود: تمرکز فعالیت‌های اقتصادی، درمانی و خدماتی در هسته مرکزی شهر زنجان، یکی از دلایل اصلی تشدید ترافیک است. بازارهای سنتی، پاساژها، مطب‌های پزشکان و داروخانه‌ها عمدتاً در مرکز شهر قرار دارند و روزانه حجم زیادی از خودروها به سمت این مناطق حرکت می‌کنند.
موسوی خاطرنشان کرد: مشکل کمبود پارکینگ‌های اختصاصی به ویژه در اطراف مطب‌های پزشکان، موجب پارک دوبله و تجمع خودروها شده که به نوبه خود گره‌های ترافیکی را تشدید می‌کند.
وی از اقدامات پلیس راهور در کنترل دوربین‌های مداربسته در نقاط پرتردد و حضور فیزیکی مأموران در ساعات اوج ترافیک خبر داد و گفت: با وجود این تلاش‌ها، رفع کامل مشکل ترافیک نیازمند همکاری و همفکری همه شهروندان است.
رئیس پلیس راهور استان زنجان راهکارهایی را برای کاهش ترافیک شهری مطرح کرد و افزود: پرهیز از استفاده غیرضروری از خودروهای شخصی، بهره‌گیری بیشتر از حمل و نقل عمومی و تشویق به پیاده‌روی و دوچرخه‌سواری می‌تواند نقش مؤثری در کاهش حجم ترافیک داشته باشد.
وی اظهار کرد: افزایش ظرفیت پارکینگ‌های عمومی در نزدیکی مراکز پرتردد و انتقال تدریجی مطب‌های پزشکی و دفاتر خدماتی به مناطق کم‌تراکم‌تر از جمله راهکارهای بلندمدت محسوب می‌شود.
موسوی همچنین بر اهمیت توسعه حمل و نقل عمومی تأکید کرد و گفت: افزایش تعداد اتوبوس‌ها و تاکسی‌های خطی می‌تواند به شکل چشمگیری بار ترافیکی را کاهش دهد.
وی تصریح کرد: حل معضل ترافیک شهری نیازمند برنامه‌ریزی جامع، هماهنگی بین بخشی و مشارکت فعال شهروندان است و با رویکردی آینده‌نگر و همه‌جانبه می‌توان زنجان را به شهری با ترافیکی روان‌تر و محیطی آرام‌تر تبدیل کرد.
پروژه‌های عمرانی برای روان‌سازی ترافیک
رئیس کمیسیون ترافیک و حمل و نقل شورای شهر زنجان نیز در خصوص روان‌سازی ترافیک بیان کرد: با وجود محدودیت‌های بافت قدیم و کوچه‌های باریک، در چهار پنج سال اخیر خیابان‌ها و کوچه‌های متعددی مانند گونیه، اعتمادیه بازگشایی یا اصلاح شده‌اند اما راهکار پایدار همچنان توسعه حمل‌ونقل عمومی است.
سعید نجفی در گفتگو با خبرنگار مهر، همچنین بر لزوم اعمال محدودیت‌های ترافیکی در ساعات پیک تأکید کرد و افزود: زوج و فرد یا محدودیت برای خودروهای تک‌سرنشین می‌تواند در مدیریت ترافیک هسته مرکزی مؤثر باشد.
رئیس کمیسیون ترافیک و حمل و نقل شورای شهر زنجان با اشاره به اینکه ترافیک مرکز شهر با پارکینگ‌سازی یا بازگشایی سبزه‌میدان حل نمی‌شود، اظهار کرد: تنها راهکار پایدار، توسعه حمل‌ونقل عمومی، محدودیت تردد خودروهای تک‌سرنشین و مدیریت تقاضای سفر به مرکز شهر است.
وی ادامه داد: اگر این مسیر را دنبال کنیم، هم شهروندان آسایش بیشتری خواهند داشت و هم بافت تاریخی و گردشگری زنجان حفظ می‌شود. اصلاح فرهنگ رانندگی و ترافیکی یک امر فرا دستگاهی است و مسئولان شهری و دستگاه‌های مرتبط باید به صورت جامع و هماهنگ وارد عمل شوند.
بی شک ایجاد قوانین بازدارنده‌تر و اجرای دقیق آن‌ها، افزایش میزان جریمه‌ها برای تخلفات مهم، بهبود و گسترش آموزش‌های فرهنگی و فنی برای رانندگان در همه رده‌های سنی، توسعه زیرساخت‌های نظارتی هوشمند و همچنین ترویج فرهنگ احترام به قوانین و مسئولیت‌پذیری اجتماعی، از جمله راهکارهای کلیدی در این زمینه به شمار می‌روند.
در این راستا مشارکت فعال رسانه‌ها و سازمان‌های مردم‌نهاد در آگاهی‌بخشی و فرهنگ‌سازی می‌تواند نقش بسزایی در بهبود وضعیت موجود داشته باشد. در نهایت، ارتقای فرهنگ رانندگی در زنجان نه تنها به کاهش تصادفات و تلفات منجر می‌شود، بلکه به توسعه شهری پایدار، افزایش رفاه اجتماعی و ارتقای کیفیت زندگی شهروندان کمک می‌کند و فضای امن‌تر و سالم‌تری برای همه ایجاد خواهد کرد.
