روز ملی سینما فرصتی است برای بازنگری در مسیر طی‌شده این هنر اثرگذار. سینمای ایران، که می‌توانست و هنوز هم می‌تواند آیینه هویت ایرانی و اسلامی باشد، امروز در بسیاری موارد از رسالت اصلی خود فاصله گرفته است. رهبر معظم انقلاب بارها تأکید کرده‌اند که هنر باید زبان حقیقت و وسیله بیدارسازی جامعه باشد؛ اما جریان‌های سطحی و بی‌مایه با غلبه بر سینما، آن را به ابتذال و هزل کشانده‌اند.

۱. سینمای ارزشی؛ میراثی از آرمان‌های انقلاب

در سال‌های نخست انقلاب، سینما بازتاب‌دهنده روحیه ایثار، مقاومت و معنویت بود. فیلم‌هایی ساخته می‌شد که قهرمانان آن الگوهای اخلاقی و ایمانی بودند. این مسیر، هم فرهنگ دینی را تقویت می‌کرد و هم امید اجتماعی را گسترش می‌داد. مقام معظم رهبری بارها از چنین هنری با عنوان «جهاد فرهنگی» یاد کرده‌اند.

۲. سلطه ابتذال و تحمیل ذائقه سطحی

در سال‌های اخیر، جریان‌هایی آگاهانه یا ناخودآگاه، ذائقه مخاطب را به سمت سرگرمی‌های بی‌محتوا سوق داده‌اند. این روند، به جای پاسخ به نیازهای واقعی فرهنگی، به تحمیل ذائقه‌ای مبتذل و سطحی انجامیده است. نتیجه آن، تولید آثاری است که بیشتر به خنده‌های زودگذر و روابط سخیف می‌پردازند و از پرداختن به حقیقت، عدالت و معنویت غفلت می‌کنند. رهبر انقلاب بارها هشدار داده‌اند که چنین روندی، سرمایه فرهنگی جامعه را تباه خواهد کرد.

۳. نگاه رهبر انقلاب به هنر و هنرمند

مقام معظم رهبری هنر را «ابزاری برای بیان حقیقت» و هنرمند را «مجاهدی در میدان فرهنگ» معرفی کرده‌اند. به باور ایشان، هنرمند باید با اثر خود روح جامعه را تعالی بخشد، نه آنکه آن را به سطح ابتذال فروکاهد. سینمای متعهد، همانند مقاومت فرهنگی، می‌تواند در برابر تهاجم فرهنگی دشمن ایستادگی کند.

۴. جشنواره فیلم فجر؛ فرصتی برای بازآفرینی هویت

جشنواره فیلم فجر به عنوان بزرگ‌ترین رویداد سینمایی کشور، می‌تواند ویترین سینمای انقلاب باشد. هرچند در برخی سال‌ها تحت‌تأثیر جریان‌های تجاری و سلیقه‌های سطحی قرار گرفته، اما همچنان فرصتی است تا آثار ارزشمند و متعهد به فرهنگ اسلامی و ملی معرفی شوند. اهمیت این جشنواره در آن است که برخلاف جشنواره‌های غربی، ظرفیت بازتاب هویت ایرانی-اسلامی را دارد.

۵. اسکار؛ سیاست به جای هنر

جوایز اسکار بیش از آنکه بر معیارهای هنری استوار باشند، بر مبانی سیاسی و تبلیغاتی تکیه دارند. تجربه نشان داده است که آثار ایرانی زمانی در اسکار برجسته می‌شوند که تصویری تیره و سیاه از ایران ارائه دهند؛ تصاویری که همسو با روایت رسانه‌های غربی است. این در حالی است که فیلم‌های متعهد و فاخر که به ارزش‌ها، مقاومت و حقیقت جامعه ایرانی می‌پردازند، کمتر مورد توجه این نهادهای سیاسی قرار می‌گیرند.

۶. کارگردانان متعهد؛ پرچمداران سینمای فاخر

در طول چهار دهه گذشته، سینمای ایران شاهد حضور فیلمسازان متعهدی بوده است که آثارشان در مسیر ارزش‌ها و حقیقت حرکت کرده‌اند. کارگردانانی چون ابراهیم حاتمی‌کیا با فیلم‌های دفاع مقدسی و انقلابی، مجید مجیدی با روایت‌های انسانی و معنوی، فرج‌الله سلحشور با آثار قرآنی و تاریخی، و جمال شورجه با فیلم‌های انقلابی و دینی، نمونه‌هایی روشن از این جریان اصیل هستند. این هنرمندان نشان داده‌اند که می‌توان سینما را به ابزاری برای بیداری و هویت‌بخشی تبدیل کرد.

۷. ضرورت بازگشت به رسالت اصلی سینما

امروز بیش از هر زمان نیازمند بازگشت به مأموریت اصلی سینما هستیم: روایت حقیقت، پاسداشت شهدا، تقویت هویت دینی و مقابله با هجمه فرهنگی. سینمایی که مقام معظم رهبری ترسیم کرده‌اند، سینمایی متعهد، آرمان‌گرا و امیدآفرین است؛ سینمایی که چراغ هدایت جامعه باشد، نه آینه ابتذال.

روز ملی سینما باید یادآور این نکته باشد که هنر اگر در خدمت حقیقت نباشد، در خدمت ابتذال خواهد بود. امروز رسالت هنرمندان و مدیران فرهنگی، بازگرداندن سینما به جایگاه اصیل خود است؛ جایگاهی که در آن هنر، زبانی برای بیداری، ایمان و امید باشد.

صفورا ترقی