معاونت بهداشت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با انتشار بیانیه‌ای نسبت به برخی اخبار نادرست و تحریف‌شده درباره
سقط جنین، به‌ویژه در خصوص موارد مربوط به سندروم داون، واکنش نشان داد و توضیحاتی جهت تنویر افکار عمومی ارائه کرد.
طی روز‌های اخیر مطالبی خلاف واقع به نقل از رئیس مرکز جوانی جمعیت، سلامت خانواده و مدارس در برخی رسانه‌های داخلی و خارجی منتشر شده که مغایر با
مفاد قانونی و رویکرد رسمی نظام سلامت کشور است.
در بیانیه معاونت بهداشت وزارت بهداشت در این زمینه آمده است: «سقط عمدی جنین، از نظر شرعی و قانونی، ممنوع است؛ مگر در موارد استثنایی که در ماده ۵۶ «قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت» به‌صراحت پیش‌بینی شده باشد.
بر اساس این ماده قانونی، صدور مجوز سقط جنین تنها در صورت احراز شش شرط ممکن است:
رضایت مادر
وجود حرج (مشقت شدید و غیرقابل تحمل) برای مادر
وجود قطعی ناهنجاری‌های جنینی غیرقابل درمان در مواردی که منشأ حرج، بیماری یا نقص جنین باشد
عدم امکان جبران و جایگزینی برای حرج مادر
نبود نشانه‌های ولوج روح
کمتر بودن سن جنین از چهار ماه
در مورد جنین مبتلا به سندروم داون نیز، امکان سقط تنها در صورت طی مراحل قانونی و احراز شرایط ماده ۵۶ وجود دارد. سه شرط اصلی در این خصوص عبارتند از:
درخواست و رضایت مادر
تشخیص قطعی سندروم داون بر اساس دستورالعمل‌های وزارت بهداشت
احراز وجود حرج غیرقابل تحمل برای مادر توسط قاضی در کمیسیون قانونی سقط»
معاونت بهداشت در پایان این بیانیه تأکید کرده است که «تمام تصمیمات مرتبط با سقط جنین، با رعایت کامل موازین شرعی، قانونی و مصالح خانواده و جامعه اتخاذ میشود و اخبار منتشرشده اخیر درباره تغییر در این روند، فاقد صحت است.» /تابناک
سقط جنین فقط در شرایطی تحت نظارت پزشکی انجام میشود که پزشک تشخیص دهد نگه داشتن جنین به دلایل مختلف سلامت مادر را تهدید میکند یا با توجه به موارد خاص پزشکی به دنیا آوردن جنین یا وضعیت زنده ماندن آن تحت شرایط خاصی غیرممکن است. در این مقاله، روش‌های مختلف سقط جنین، عوارض جسمی و روحی آن، شرایط قانونی در ایران و دیگر کشورها، و همچنین مراقبت‌های پس از سقط جنین را به‌طور دقیق شرح دادیم. هدف از این توضیحات، فراهم آوردن اطلاعات صحیح و علمی برای زنان و خانواده‌ها است تا در صورت نیاز به این تصمیم، بتوانند با کمترین خطرات جسمی و روحی ممکن اقدام به سقطط جنین کنند. برای کسب اطلاعات برای سلامت بیشتر خود و عزیزانتان تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.
همچنین، در این مقاله به راهکارهای پیشگیری از بارداری ناخواسته و مشاوره‌های موجود در این زمینه نیز پرداختیم و پیشنهادات مفیدی برای پیشگیری از بارداری ناخواسته ارائه دادیم.
سقط جنین فرآیند خاتمه دادن به بارداری قبل از رسیدن جنین به سن قابل تولد است. این تصمیم میتواند به دلایل مختلفی اجرا شود، از جمله مشکلات پزشکی که میتواند سلامت مادر یا جنین را به خطر اندازد. این شرایط در اقدام به سقط قانونی در جریان است و در شرایط سقط جنین به صورت غیرقانونی متاسفانه خانم‌ها خسارت‌های غیرقابل جبرانی به روح و جسم خود وارد می‌کنند. هرچند برخی با دلایلی همچون شرایط سخت اقتصادی یا خانوادگی چنین تصمیم ناراحت کننده‌ای میگیرند، اما بهترین گزینه در این مورد پیشگیری از بارداری به صورت تخصصی و بهداشتی است که در ادامه مقاله به آن خواهیم پرداخت.
سقط جنین به دو روش دارویی و جراحی قابل انجام است. انتخاب هر کدام از این روش‌ها توسط پزشک بستگی به عواملی همچون سن بارداری، وضعیت سلامت مادر و همچنین شرایط پزشکی خاص وی دارد. پزشک متخصص با در نظر گرفتن این عوامل، روش مناسب و مجزایی را برای هر بیمار تجویز میکند. توجه داشته باشید که برای اقدام به سقط جنین، انجام آزمایشات اولیه و مشاوره پزشکی الزامی است تا از وقوع هرگونه عوارض ناخواسته جلوگیری گردد.
سقط جنین دارویی چیست و در چه مواردی انجام میشود؟
سقط جنین دارویی به مصرف داروهایی گفته میشود که در مراحل اولیه بارداری (اغلب تا ۱۰ هفته) برای خاتمه دادن به بارداری استفاده می‌گردد. داروهای اصلی برای این کار شامل میفپریستون (جهت قطع هورمون پروژسترون و جلوگیری از ادامه بارداری) و میزوپروستول (جهت تحریک انقباض رحم و دفع جنین) هستند. این روش به علت اثرات غیرجراحی آن، برای بیمارانی که به دنبال گزینه‌ای کمتر تهاجمی هستند، انتخاب میشود.
برای استفاده از قرص سقط جنین ، ابتدا داروی میفپریستون تجویز میشود که به قطع هورمون پروژسترون کمک میکند. سپس، ۲۴ تا ۴۸ ساعت بعد، داروی میزوپروستول مصرف میشود که باعث انقباضات رحمی و دفع کامل جنین میشود. میزان موفقیت این روش در اکثر موارد بسیار بالا است و حدود ۹۵-۹۷ درصد موفقیت‌آمیز می‌باشد، اما در برخی موارد ممکن است سقط به صورت کامل انجام نشود و نیاز به روش جراحی برای اتمام سقط وجود داشته باشد.
سقط جنین با قرص میفپریستون و میزوپروستول (سایتوتک) چگونه است؟
برای سقط جنین با میفپریستون و میزوپروستول، ابتدا بیمار در مطب یا کلینیک تحت نظر پزشک میفپریستون را مصرف می‌نماید. این دارو در زمان ۲۴-۴۸ ساعت بعد با میزوپروستول تعویض می‌گردد که به شکل قرص‌های دهانی یا واژینال برای ایجاد انقباضات رحمی و خروج جنین تجویز می‌گردد. بیمار در این زمان باید تحت نظر پزشک باشد تا عوارضی همچون خونریزی شدید یا عفونت بعد از سقط ایجاد نشود.
در حالی که سقط جنین دارویی را به عنوان یک روش ایمن و مؤثر میشناسند، اما این روش عوارضی نیز دارد. از جمله این عوارض می‌توان به خونریزی شدید، دردهای رحمی، عفونت و تب اشاره نمود. در صورت بروز خونریزی بیش از حد یا علائم عفونت، لازم است حتما به پزشک مراجعه شود. همچنین، پس از سقط، نیاز به انجام سونوگرافی برای اطمینان از کامل بودن سقط می‌باشد.
سقط جنین با عمل جراحی زمانی انجام میشود که سقط دارویی مؤثر نبوده یا در مراحل پیشرفته‌تر و هفته‌های بیشتر بارداری باشد. این روش با استفاده از ابزار پزشکی به تخلیه جنین از رحم مادر پرداخته و به صورت سرپایی و با بیهوشی موضعی یا عمومی انجام می‌گیرد. در خصوص جزییات عمل پزشک متخصص تصمیم می‌گیرد که کدام روش جراحی برای بیمار مناسب‌تر می‌باشد.
کورتاژ: در این روش، پزشک با استفاده از ابزار پزشکی جنین را از رحم مادر خارج میکند.
ساکشن: در این روش، به کمک یک لوله خاص، جنین و بافت‌های اضافی رحم از بدن مادر خارج میشود.
دیلاتاسیون و تخلیه (D&E): این روش اغلب برای سقط در مراحل میانه یا پیشرفته‌تر بارداری انجام می‌گیرد و شامل باز کردن دهانه رحم و خارج کردن جنین به صورت فیزیکی می‌باشد.
مزایای سقط جنین دارویی: غیرتهاجمی است، در خانه و تحت نظر پزشک قابل انجام است، مناسب برای بارداری‌های اولیه می‌باشد.
معایب سقط جنین دارویی: نیاز به پیگیری دقیق دارد، در صورت عدم موفقیت امکان نیاز به روش جراحی دارد، امکان ایجاد خونریزی و درد زیاد.
مزایای سقط جنین جراحی: سریع و مؤثر و قطعی است، در شرایط کنترل‌شده پزشکی انجام میشود.
معایب سقط جنین جراحی: نیاز به بیهوشی دارد، احتمال آسیب به رحم وجود دارد، عوارض جانبی مرتبط با بیهوشی و شرایط خاص جراحی.
بهترین زمان اثرگذار برای انجام سقط جنین در مراحل اولیه بارداری، یعنی تا حدود هفته دهم است. هر چه مدت بارداری بیشتر باشد، خطرات و پیچیدگی‌های جراحی یا دارویی بیشتر خواهد بود. بنابراین، توصیه می‌گردد که در صورت نیاز به سقط جنین، این اقدام در اولین زمان بعد از تشخیص نیاز به سقط، انجام شود تا عوارض و خطرات کمتری برای مادر ایجاد شود.
سقط جنین، چه به صورت دارویی و چه جراحی باشد، میتواند با عوارض جسمی برای مادر همراه باشد. یکی از رایج‌ترین و مهم‌ترین عوارض آن، خونریزی شدید است که در ساعات اولیه پس از انجام سقط اتفاق می‌افتد. همچنین، خطر عفونت رحم یا اندام‌های تناسلی نیز پس از سقط وجود دارد، به خصوص اگر اقدامات بهداشتی در حین سقط به درستی رعایت نشود. بروز تب، درد شدید یا ترشح بدبو از واژن میتواند نشانه‌هایی از عفونت باشند که نیاز به درمان فوری و مراجعه به پزشک متخصص زنان دارد.
یکی از نگرانی‌های زنان بعد از سقط جنین، تأثیر آن بر باروری آینده است. سقط جنین، به ویژه اگر به طور مکرر یا به علت‌های پزشکی پیچیده انجام شود، میتواند ریسک بروز عوارضی همچون عفونت‌های رحمی، آسیب به گردنه رحم یا لوله‌های فالوپ را افزایش دهد. این مشکلات می‌توانند بر توانایی بارداری مادر در آینده تأثیر منفی بگذارند. با این وجود، اگر سقط جنین به درستی و تحت نظر پزشک انجام شود، احتمال بارداری‌های آینده تحت تأثیر قرار نمی‌گیرد.
سقط جنین میتواند پیامدهای روحی و روانی برای مادر به همراه داشته باشد. بسیاری از خانم‌ها بعد از سقط جنین با احساس گناه، افسردگی، اضطراب یا استرس مواجه می‌شوند. این احساسات اغلب ناشی از تغییرات هورمونی و فشارهای اجتماعی یا فرهنگی است. مشاوره روان‌شناسی و حمایت اجتماعی میتواند بعد از سقط به مادر کمک کند تا این دوران را با آرامش بیشتری سپری کند.
مطالعات علمی نشان داده‌اند که سقط جنین معمولی، به ویژه اگر به درستی انجام شود، موجب ناباروری نمی‌شود. با این وجود، در برخی موارد، عوارضی همچون عفونت‌های درمان نشده، آسیب به بافت‌های رحم یا لوله‌های فالوپ میتواند موجب مشکلات باروری در آینده شوند. بنابراین، انجام سقط جنین تحت نظر پزشک و رعایت مراقبت‌های پزشکی پس از سقط بسیار مهم است.
خونریزی پس از سقط جنین معمولاً تا ۲ هفته ادامه می‌یابد، اما در صورتی که خونریزی شدید یا طولانی‌مدت‌تر باشد، میتواند نشانه‌ای از مشکل جدی همچون عفونت یا باقی ماندن بخشی از بافت جنین در رحم باشد. در چنین مواردی، مراجعه به پزشک الزامی است.
عفونت بعد از سقط جنین میتواند جدی باشد و شامل علائمی همچون تب، درد شدید شکمی، ترشح بدبو از واژن یا خونریزی بیش از اندازه باشد. تشخیص سریع و درمان با آنتی‌بیوتیک‌ها جهت جلوگیری از بروز عوارض جدی ضروری می‌باشد. از آنجا که عفونت میتواند به بقیه اندام‌های تناسلی گسترش یابد، درمان فوری عفونت ضروری می‌باشد.
