همشهری آنلاین - مریم سرخوش:‌ دکتر مهدی پیرصالحی، رئیس سازمان غذا و دارو در نخستین همایش ملی ویژیلانس فرآورده‌های سلامت به مناسبت روز جهانی ایمنی غذا بیان کرد: ویژیلانس پیگیری و رصد محصولات سلامت‌محور پس از مصرف است. این مبحث یک ماموریت حیاتی هم برای سازمان و غذا و دارو و نظام سلامت به شمار می‌رود که البته باید به یک دغدغه کشوری بدل شود.

او تاکید کرد: ویژیلانس از دهه هفتاد به شکل نظام‌مند در حوزه دارو آغاز و کمیته ای‌دی‌آر (ثبت عوارض) تشکیل شد. بسیاری از صنایع دارویی هم کمیته ویژیلانس را دارند.

به گفته پیرصالحی این مبحث بعدتر در بحث تجهیزات هم مطرح شد اما محدود بود و باید به تمام کالاهای سلامت، دارو، تجهیزات پزشکی، مکمل‌ها و فراورده‌های غذایی ارتقا دهیم تا از رمان تولید تا مصرف با ویژیلانس کیفیت محصول پیگیری می‌شود.

این مسئول تاکید کرد: زمانی که فراورده‌ای در جامعه با تعداد بالا مصرف می‌شود عوارض و اثربخشی آن با مطالعات پیش از بازار متفاوت است. به همین دلیل نظارت بر محصول پس از ورود به بازار مهم است و باید مطالعات انجام شود و باید ویژیلانس و گزارش‌دهی بسیار جدی دنبال و فرهنگسازی شود، یعنی دغدغه اجتماعی برای آن شکل بگیرد.

معاون وزیر بهداشت با بیان این که از برخی می‌شنویم که به کیفیت دارو و تجهیزات پزشکی ایرانی انتقاداتی را مطرح می‌کنند، بیان کرد: ما هیچ گزارش مکتوبی در این باره نداریم. این در حالی است که اگر بسیاری از مشکلات که به دلیل مصرف فراورده سلامت بروز می‌کند، به موقع اطلاع‌رسانی شود، می‌توان از یک فاجعه جلوگیری کرد. ضرورت دارد پزشکان و پرستاران هر گونه عوارض و اتفاق غیرمعمول در بک فراورده را ثبت کنند تا اطلاعات تکمیل‌شده داشته باشیم و در سازمان تصمیم بگیریم.

به تاکید این مسئول ویژیلانس حلقه مفقوده درباره نظارت پیشینی و پسینی است و باید تکمیل شود تا نظام پایدار و به عنوان ناظر دقت و مراقب بیشتر داشته باشیم. اگر هم لازم به جمع‌آوری و اصلاح پروتکل درمانی بود انجام دهیم.

رئیس سازمان غذا و دارو با بیان اینکه افراد در گذشته با کارت‌های زرد و امروز با سامانه رصد پایش می‌توانند گزارش بدهند، تاکید کرد: ایجاد اعتماد عمومی مهم لست. اینکه مردم مطمئن‌ باشند نهادی ناظر است و تا انتها این نظارت را دارد باعث اعتماد بیشتر به نظام سلامت می‌شود. خود ویژیلانس هم پشتیبانی از تولید و تولید ملی است، این‌که از داروهای خودمان دفاع کنیم و به ارتقای صادرات هم کمک می‌کند. همچنین منجر به ارتقای سازمان رگولاتوری است که می‌تواند به دریافت کیفیت بین‌المللی (سطح بلوغ) از سازمان جهانی بهداشت منتهی شود.

به گفته پیرصالحی، ویژیلانس چند درصد هزینه‌های شرکت‌ها را افزایش می‌دهد اما نباید آن را به عنوان هزینه دید چون سرمایه‌گذاری در ارتقا کیفیت است که در جلب اعتماد مردم و بازارهای صادراتی نقش دارد. ما هم در سازمان غذا و دارو مسئول و مکلف به انجام این نظارت‌ها هستیم و باید این فرهنگ را ارتقا دهیم.

مدت زمان رصد دارو در بازار

دکتر خیرالله غلامی، رئیس انجمن داروسازان بالینی هم در این همایش بیان کرد: همه ما باید اعتقاد داشته باشیم که هیچ دارویی بدون عارضه نیست. دارو هم در بازار تا زمانی باید نگهداری شود که منفعت آن بیشتر از مضراتش باشد و در غیراینصورت با هر میزان حیاتی بودنش باید از چرخه مصرف خارج شود.

غلامی تاکید کرد: پنی‌سیلین ممکن است منجر به مرگ شود اما هنوز در بازار مصرف عرضه می‌شود چون منفعت بیشتری دارد. اما داروهای حیاتی دیگری داریم که از چرخه خارج می‌شوند. رصد داروها در بازار تا زمانی که مصرف می‌شوند باید ادامه داشته و متوقف نشود.

این فعال حوزه دارو در ادامه عنوان کرد: سازمان غذا و دارو در حوزه فارماکوویژیلانس در این زمینه زحمات زیادی می‌کشد اما بدون حمایت معاونت درمان و معاونت بهداشت نمی‌تواند به جایی برسد. باید این دو حوزه وزارت بهداشت در این باره ورود داشته باشند. باید در این باره سرمایه‌گذاری و آموزش داشته باشیم. در دنیا چیزی حدود نیم تا یک درصد از فروش دارو صرف فارماکوویژیلانس می‌شود. اگر بازار دارویی ما چیزی حدود 5 میلیارد دلار در نظر گرفته شود، چیزی حدود 5 میلیون دلار بودجه برای این حوزه پول نیاز داریم.