بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل، روز دوشنبه مدعی شد که دولتش در دهه 1990 به دنبال به دست آوردن یک کتیبه باستانی یهودی از ترکیه بود. صهیونیست ها مدعی اند این کتیبه بیانگر تاریخ یهودی اورشلیم (قدس اشغالی) است. نتانیاهو مدعی شد که به دلیل نگرانی از واکنش رجب طیب اردوغان، شهردار وقت استانبول، او موفق به استرداد این کتیبه از ترکیه نشده است.
به گزارش عصرایران به نقل از وبگاه "میدل ایست آی"، نتانیاهو در سخنرانی خود در شهر داوود، یک مکان گردشگری کتاب مقدس که توسط سازمان شهرک‌نشینان "ایلاد" در محله فلسطینی سیلوان در شرق قدس اشغالی اداره می‌شود، توضیح داد که چگونه در سال 1998 میزبان "مسعود ییلماز" نخست وزیر وقت ترکیه، بوده و از او خواسته است کتیبه "سیلوئم" - Siloam- را که در سال 1880 کشف و توسط عثمانی‌ها به موزه باستان‌شناسی استانبول منتقل شده بود، بازگرداند.
ترکیه و اسرائیل در دهه 1990 روابط امنیتی و دیپلماتیک نزدیکی داشتند.
نتانیاهو گفت کتیبه سیلوئم، که تونل و استخری را که حدود 2700 سال پیش در زمان " حزقیال" نبی (از پیامبران بنی اسرائیل) در زیر اورشلیم (قدس) برای ذخیره آب حفر شده بود، ثبت کرده است. به ادعای صهیونیست ها این مهمترین کشف باستان‌شناسی یهودی پس از طومارهای "دریای مرده" (بحر المیت) است.
نتانیاهو گفت که به ییلماز پیشنهاد داده است که می‌تواند هر اثر باستانی عثمانی را از موزه اسرائیل در ازای کتیبه بدهد. وقتی نخست وزیر ترکیه امتناع کرد، او پیشنهاد داد که تمام آثار باستانی عثمانی را بدهد یا قیمتی تعیین کند.
نتانیاهو به نقل از ییلماز مدعی شد: "و او گفت، 'نخست وزیر نتانیاهو، قیمتی وجود ندارد". و من گفتم، چرا؟' او گفت، خب، یک حوزه انتخابیه اسلامگرای رو به رشد به رهبری شهردار وقت استانبول (اردوغان) وجود دارد. شما نام او را می‌دانید. و این بخش از مردم ترکیه از اینکه ما لوحی را به اسرائیل بدهیم که نشان می‌دهد اورشلیم 2700 سال پیش یک شهر یهودی بوده است، خشمگین خواهند شد."
نتانیاهو در این مراسم میزبان مارکو روبیو، وزیر امور خارجه ایالات متحده بود، جایی که آنها مکان گردشگری باستانی بحث‌برانگیز "جاده زیارت" را افتتاح کردند، تونلی که زیر خانه‌های فلسطینیان در کنار شهر قدیمی اورشلیم حفر شده است.
نتانیاهو سپس مستقیما خطاب به اردوغان، گفت: " تا زمانی که ما اینجا هستیم، این شهر ماست، آقای اردوغان. شهر شما نیست. شهر ماست. همیشه شهر ما خواهد بود. دیگر تقسیم نخواهد شد." او با اشاره به درخواست اردوغان برای راه‌حل دو کشوری به منظور حل مناقشه اسرائیل و فلسطین که قدس شرقی را به پایتخت کشور فلسطین تبدیل می‌کند، این موضوع را بیان کرد.
روز چهارشنبه (دیروز) اردوغان در مراسمی در آنکارا با یادآوری اینکه ترکیه "قرن‌ها پرچم اسلام را حمل کرده" و "افتخار خدمت به شهر قدس مقدس را برای چهارصد سال داشته است"، به این ادعاهای نتانیاهو پاسخ داد.
او گفت: "نتانیاهو این را نمی‌داند. امروز، من از اینجا فریاد می‌زنم، شاید آن موقع یاد بگیرد. ما با خرد و بردباری، این شهر را به سرزمین صلح و آرامش تبدیل کردیم. شاید آنها هرگز موضعی را که ما 27 سال پیش، زمانی که من در شهرداری کلانشهر استانبول بودم، اتخاذ کردیم، فراموش نکنند. بگذارید به خشم خود ادامه دهند."
اظهارات نتانیاهو باعث بحث آنلاین شده است و مردم ترکیه خشم خود را در رسانه‌های اجتماعی ابراز می‌کنند.
همچنین این اظهارات، تلاش‌های دیگر اسرائیل برای به دست آوردن کتیبه از ترکیه را آشکار کرد.
در سال 2007، "اوری لوپولیانسکی" شهردار وقت اورشلیم، از "نامیک تان" سفیر ترکیه، خواست تا کتیبه را به اسرائیل ارسال کند.
ترکیه در آن زمان این درخواست را به این دلیل رد کرد که "عثمان حمدی بیگ" بنیانگذار موزه باستان‌شناسی استانبول، این لوح را در دوره‌ای که اورشلیم قلمرو عثمانی بود به استانبول آورده است و بنابراین این اثر باستانی از نظر قانونی متعلق به ترکیه است.
در همان سال، "شیمون پرز" رئیس وقت دولت اسرائیل، از عبدالله گل، رئیس جمهوری وقت ترکیه، خواست تا این اثر باستانی را به طور موقت به مدت یک سال به اسرائیل قرض دهد. گل پیشنهاد داد که آنکارا می‌تواند آن را برای مدت کمتر از یک سال ارسال کند، اگرچه این وعده هرگز عملی نشد.
با این حال، دولت اسرائیل در سال 2022، زمانی که ترکیه و اسرائیل پس از سال‌ها اختلاف، روابط خود را بهبود بخشیدند، به پیگیری این موضوع ادامه داد.
در جریان سفری به ترکیه در آن سال، تیم اسحاق هرتزوگ، رئیس دولت اسرائیل، این موضوع را با همتایان ترک خود مطرح کرد.
یک مقام ترکیه‌ای به میدل ایست آی گفت که هرتزوگ شخصا در جلسه‌ای با اردوغان در مورد این درخواست صحبت نکرد، اما مقامات سطح پایین‌تر اسرائیلی این درخواست را مطرح کردند.
"یحیی جوشکون" معاون مدیرکل وقت موزه‌های ترکیه، تایید کرد که مقامات اسرائیلی مستقیما از او در مورد کتیبه سوال کرده‌اند.
وی گفت: "من سند ثبت کتیبه سیلوئم در موزه‌های باستان‌شناسی استانبول را به آنها نشان دادم. تاریخ ثبت آن 1883 است. از آنها پرسیدم که بر چه اساسی می‌توانند کتیبه‌ای را که از اورشلیم، که در آن زمان قلمرو عثمانی بود، به پایتخت عثمانی آمده و قبل از تاسیس دولت اسرائیل در موزه ما ثبت شده بود، درخواست کنند. آن کتیبه هنوز با ماست و برای همیشه در موزه ما نگهداری خواهد شد."
"ارهان افیونجومورخ ترکیه ای، گفت که این اثر باستانی یکی از سه کتیبه مهم در ترکیه مربوط به تاریخ یهود است.
او گفت که این کتیبه که به الفبای فنیقی نوشته شده است، در داخل تونل سیلوام، که به تونل حزقیال نبی نیز معروف است، کشف شده است.
او گفت: "آب چشمه جیحون، واقع در خارج از شهر در دره کیدرون، از طریق کانالی به طول تقریبی 500 متر به استخر سیلوئم که در داخل شهر ساخته شده بود، هدایت می‌شد."
وی افزود:" ادعا می‌شود که این کتیبه 6 سطری، این کانال را که در قرن هشتم پیش از میلاد ساخته شده است، توصیف می‌کند. اگرچه این متن با کانال آبی که در زمان سلطنت حزقیال نبی ساخته شده است، همانطور که در عهد عتیق در زمینه محاصره آشوریان شرح داده شده است، مرتبط دانسته شده است، اما دیدگاه‌های متفاوتی در مورد تاریخ دقیق آن وجود دارد."
افیونجو افزود که این کتیبه هنگام انتقال از محل تا حدی شکسته و برای محافظت در برابر سرقت به موزه امپراتوری استانبول فرستاده شده است.
این کتیبه به نمایش گذاشته شده بود، اما پس از بسته شدن بخشی که کتیبه در آن قرار داشت، برای بازسازی به انبار منتقل شد.
یک متخصص آشنا با این موضوع به میدل ایست آی گفت که بعید است این اثر باستانی به این زودی‌ها به نمایشگاه بازگردد، زیرا مقامات نگرانند که رژیم اسرائیل ممکن است از طریق روش‌های غیرقانونی برای تصرف آن تلاش کند.
